جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کلمة فساد و مشتقّات آن نزدیک به50 مرتبه در30 سورة قرآن کریم آمده است که نشان از اهمیّت موضوع دارد. مقالة حاضر در صدد است که مفهوم و عومل ظهور افساد، اقسام و اصناف مفسدان و مجازات آنان را از منظر قرآن کریم تبیین نماید. افساد در قرآن به معنای خارج شدن شیء از حالت اعتدال می‌باشد و قرآن کریم، مخالفت مردم از اوامر الهی، سلطة حاکمان و پادشاهان ستمگر و دوستی با کافران را از جمله عومل ظهور افساد می‌شمارد و در یک تقسیم‌بندی کلّی به افساد تشریعی و تکوینی و افساد تشریعی به افساد اعتقادی، اخلاقی و حقوقی و اجتماعی تقسیم می‌نماید و برای هر یک از آن‌ها مجازات دنیوی و اخروی تبیین نموده است؛ برای مفسدان اعتقادی، عذاب اخروی و برای مفسدان اخلاقی، با نزول تدریجی عذاب الهی در دنیا و عذاب و مفسدان حقوقی و سیاسی را به عنوان محاربه معرّفی می‌نماید و مجازات آنان را بر عهدة ابنای صالح بشر نهاده است.

انحرافات جنسی و مسائل مترتّب بر آن، موضوع پژوهش حاضر می‌باشد. هدف این پژوهش ارائة راهکارهای مقابله با انحرفات جنسی بر مبنای آموزه‌های حیات‌بخش دین مبین اسلام است. در این تحقیق تلاش شده است ضمن جمع‌آوری مطالب به روش کتابخانه‌ای و با تکیه بر روش کیفی، به تحلیل آیات قرآن کریم و روایات پرداخته و راهکارهای مقابله با انحرافات مذکور تبیین و بررسی شود. پژوهش حاضر گویای این مهم است که دین مبین اسلام برای جلوگیری از بروز انحرافات جنسی در دو حوزة فردی و اجتماعی راهکارهایی را در نظر گرفته است. در زمینة فردی راه حل‌هایی از جمله ازدواج، رعایت کنترل بر رفتار دختران، غیرت‌‌ورزی و استیذان فرزندان و. . . می‌تواند از بروز آفت در این حوزة اخلاقی جلوگیری کند. همچنین، این دین حیات‌بخش به منظور جلوگیری از انحرافات جنسی در حوزة اجتماعی برای نهادهای حکومتی نیز دستورهایی ارائه فرموده که مهم‌ترین آنها اهتمام به ازدواج جوانان و آسان‌سازی آن، پائین آوردن سنّ ازدواج و برخورد قاطع با مخالفان می‌باشد.

بر اساس برداشت بدوی از برخی آیات قرآن، این کتاب با شاعران برخوردی منفی نموده و آنان را- اگر با ایمان و درست کار نباشند - مورد نکوهش قرار داده است. از سوی دیگر، در سخن و سیره پیشوایان دین در پیوند با موضوع شعر و شاعری، به نصوص و گزارش هایی بر می خوریم که به حسب ظاهر، متعارض و ناسازگار به نظر می رسند؛ زیرا برخی از آن ها، این کار را مورد نکوهش قرار داده و پاره ای دیگر آن را بی اشکال دانسته اند و حتی گاه، مورد تشویق قرار داده اند. مقاله پیش رو با بررسی آیات و روایات یاد شده، در پی تبیین این نکته است که هیچ یک از فرازهای قرآنی و روایی در صدد تخطئه و نکوهش اصل این کار نیست و روایات به ظاهر ناسازگار نیز با توجه به این که ناظر به گوناگونی محتوای شعر و نیز شرایط و موقعیت های مختلف هستند، با هم سازگار و قابل جمع می باشند و به احکام متفاوت و متناسب با وضعیت های مختلف اشاره دارند.

احساس امنیت احساس آزادی نسبی از خطرات و تهدیدات است که به فرد آرامش جسمی و روحی می بخشد و نقش حیاتی در تامین بهداشت روانی و اجتماعی دارد. در مقابل، احساس ناامنی، خطرات و تهدیدهایی هستند که افراد جامعه را دچار اضطراب و نگرانی می کنند. این جستار قصد دارد نسبت احساس امنیت –احساس ناامنی با بهداشت روانی-بیماری روانی را در قرآن کریم بررسی نماید. سوال تحقیق این است که عناصر بنیادین امنیت ساز-امنیت سوز و تامین کننده بهداشت روانی و تهدید کننده آن در قرآن کدامند؟ فرض مقاله این است که ذکر الله یک قاعده عمومی در عقاید، اخلاق و رفتار، تامین کننده احساس امنیت روانی و بهداشت روانی فردی و اجتماعی و احساس فقر، زوال پذیری و اعراض غن ذکر الله یک قاعده عمومی در عقاید، اخلاق و رفتار، تامین کننده احساس امنیت روانی و بهداشت روانی فردی و اجتماعی و احساس فقر، زوال پذیری و اعراض غن ذکرالله یک قاعده کلی در عقیده، اخلاق و رفتار، تامین کننده احساس امنیت روانی و بهداشت روانی فردی و اجتماعی و احساس فقر، زوال پذیری و اعراض عن ذکر الله یک قاعده عمومی در عقاید، اخلاق و رفتار، تامین کننده احساس امنیت روانی و بهداشت روانی فردی و اجتماعی و احساس فقر، زوال پذیری و اعراض عن ذکر الله یک قاعده کلی در عقیده، اخلاق و رفتار، زمینه ساز خطرات و تهدیدات روانی هستند. روش تحقیق مقاله حاضر، اسنادی و حوزه مطالعات آن، قرآن، تفاسیر و برخی کتب روانشناسی است. یافته تحقیق این است که از نظر قرآن کسانی که در یاد خدا و خودآگاه باشند از امنیت، آرامش و سلامتی روانی برخوردارند و کسانی که از یاد خدا غفلت یا اعراض کنند دچار ناامنی روانی هستند. اعراض در قرآن به دو معنی آمده است: در یکی مصداق ذکر الهی است آنجا که فرد از وابستگی های دنیوی اعراض کرده و از غیر خدا به خدا روی آورد. در معنی دیگر به معنی روی گردانی از خدا و روی آوردن به دنیا است. انسان با دو سبک مساله محور و اجتناب محور می تواند به عوامل امنیت، آرامش و سلامتی روانی نایل گردد.

یکی از مسائل مهمی که هم دین و هم علم از آن بحث نمودند، نحوه خلقت نخستین انسان و نسل آن می‌باشد. اثبات عدم تضاد میان دین اسلام و نظر علم در این مساله، قطعا در ترویج دین مبین اسلام موثر است که این عمده‌ترین هدف این تحقیق می‌باشد. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی تلاش می‌نماید تا نظریه داروین در خصوص آفرینش انسان را بر اساس دیدگاه مفسر و فیلسوف بزرگ جهان اسلام، علامه طباطبائی در المیزان مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. مطابق نظریه علامه طباطبائی، ظهور نزدیک به صراحت آیات قرآن کریم در این مساله، این است که همه انسان‌ها از نسل حضرت آدم و حوا (ع) هستند و مطابق مراحلی طبیعی خلق می‌شوند. اما جنبه جسمانی آفرینش حضرت آدم و حوا (ع) مستقلا و مستقیما از خاک و گل است و جنبه روحانی آفرینش آنها به انشاء و نفخه الهی می‌باشد. مطابق نظریه تکامل تدریجی انواع داروین، انسان، مخلوق و محصول و نوع تکامل یافته حیوانات تحت تاثیر الزامات محیطی و شرایط زیستی است. باید گفت این نظریه در حد فرضیه علمی است و هنوز به اثبات علمی و یقینی نرسیده است چراکه پیروان آن هنوز به انتقادات و ایرادات جدی برخی اندیشمندان علوم تجربی، فیلسوفان علم و بزرگان دین پاسخ قانع کننده ندادند. از دیدگاه علامه طباطبائی میان علم و دین رابطه سازگاری وجود دارد و نظریه تکامل در مساله خلقت انسان در حد فرضیه علمی است و هنوز دلیل قطعی بر آن نداریم و بر فرض صحت و اثبات علمی و قطعی، ظاهر برخی آیات که مخالف این نظریه‌اند، قابل تأویل می‌باشند.

پژوهش و مطالعه در گلواژه های قرآنی و مفاهیم عالیه آن به سبک های مختلفی انجام می گیرد و هر سبکی نیز متضمن مصالح و لطایفی برای پژوهشگر خواهد بود. مطالعه به سبک تفسیر تنزیلی نیز سبکی مشروع و در بردارنده دقایق و لطایفی است که هنگام کار بستن آن در فرایند فهم و مطالعه قرآنی بر محقق آشکار می گردد. در پژوهش حاضر واژه خلافت به سبک تفسیر تنزیلی مورد پژوهش و حدود 15 آیه در 10 سوره مکی و مدنی که این لفظ استعمال مرتبط داشته مورد فحص و دقت قرار گرفته است. این جستار بر آن است تا نتایجی را که منحصرا از آثار سبک تفسیر تنزیلی است در آیات مورد مطالعه آشکار و بیان نماید.

قرآن کریم بشارت دهنده و پیام آور آزادی در همه سطوح و ساحت های آن بر اساس ساحت های وجودی انسان است و آزادی معنوی و اجتماعی را در ارتباط با ابعاد فردی و جمعی آدمیان ارائه و فرمول عدم تفکیک آزادی درونی و بیرونی را مطرح و مدل نظام مند آزادی اندیشه و عقیده را در ارتباط با آزادی درونی و معنوی ترسیم و تفسیر کرده است. در مقاله پیش رو ازادی معنوی و اجتماعی بر محور آیات و احادیث تحلیل و تعلیل گشته و معنویات و اجتماعیات با هم و در هم تنیده و به هم پیوسته دیده شده است تا نشان دهد که اسلام ناب علل موجده، جهت دهنده و مبقیه آزادی در همه ابعاد است.

تزکیه و تعلیم بر اساس آموزه‌های قرآن کریم، دو رکن اساسی پرورش انسان هستند و در این میان، تزکیه از اهمیت بیشتری برخوردار است، زیرا علم به منزله بذری است که رویش حقیقی و شایسته آن در گرو وجود بستری مناسب است و تزکیه همان زمینه رویش کامل این بذر است که علم بدون آن ناقص و نارسا خواهد بود و چه بسا موجب غرور و گمراهی گردد. این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی و با ذکر آیات مربوط به تزکیه و تعلیم در قرآن کریم، جایگاه، اهمیت و رابطه این دو مفهوم تربیتی قرآنی را بررسی نموده است.

یکی از ادله‌ای که در اثبات عدالت یک یک صحابه به اصطلاح معروفش مورد استناد قرار گرفته است، آیاتی از قرآن کریم است. مقاله حاضر این آیات را برای روشن کردن نحوه استدلال و اندازه دلالت‌شان مورد بحث و بررسی قرار داده است. نتایج بحث حاکی از آن است که عنوان صحابی به معنای اصطلاحی، حقیقت متشرعه است و در دوره‌های بعد در میان مسلمانان پیدا شده است. لذا قرآن کریم واژه صحابی به معنای گفته شده را نمی‌شناسد، بنابراین اگر قرآن کریم افرادی از مسلمین را مدح و ثنا گفته و یا وعده‌های نیکو داده است، بر اساس ویژگی‌ها و اعمال نیک آن افراد به‌عنوان مؤمن است، نه به‌عنوان صحابی. از این جهت، آن مدح و ثناها شامل مؤمنینی است که دارای آن ویژگی‌ها باشند و در عین حال آنها مطلق نیستند، بلکه مشروط به برخی شرایط مانند عمل به امر به معروف و نهی از منکر و عاقبت به خیر بودن و امثال آنها هستند. علاوه بر این، آیات استناد شده گاهی مخصوص افراد ویژه‌اند. به‌عنوان مثال، آیه‌ای مربوط به بیعت‌کنندگان در حدیبیه است که در این صورت شامل همه صحابه نمی‌شود و گاهی آیه چنان عمومیت دارد که نه گروه خاصی از آنها را بلکه همه مسلمین را در بر می‌گیرد. حاصل این‌که صرف عنوان صحابه از نظر قرآن ارزش تلقی نمی‌شود.