جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این تحقیق طی دو فصل عوامل حیات و سقوط تمدن ها با تکیه بر آیات قرآن بررسی شده است. در فصل اول کلیاتی از بحث از جمله مفهوم شناسی تمدن، حیات، سقوط و سنّت آمده است. در فصل دوم عوامل حیات و سقوط تمدن ها به این شرح برشمرده شده است: تحول مثبت جامعه از درون، دین و آیین و قوانین آن، رهبری، اتحاد، دفاع، امر به معروف و نهی از منکر، عدالت و ظلم، دوری از اسراف، شکر و کفران نعمت.

این پژوهش مشتمل بر هفت فصل است: فصل اول، فلسفه آفرینش انسان؛ فصل دوم، سعادت از دیدگاه اندیشه های بشری (فلاسفه و عرفا)؛ فصل سوم، سعادت در قرآن؛ فصل چهارم، عوامل سعادت: تزکیه نفس، تقوا، نماز، توبه، انفاق، ذکر، صبر؛ فصل پنجم، سعادتمندان در قرآن: متّقین، مؤمنان، آمران به معروف و ناهیان از منکر، جهادگران، حزب الله؛ فصل ششم، موانع سعادت: هواپرستی، دنیا، شیطان؛ فصل هفتم، محرومان از سعادت: ظالمان، ساحران، کافران، مجرمان.

تحقیقی است در بیان عوامل و آثار رستگاری از دیدگاه قرآن کریم. پژوهش حاضر در سه بخش و هفت فصل تنظیم شده است. نویسنده ابتدا به بررسی واژه هایی همچون سعادت، فلاح، فوز، ظفر و نجات پرداخته و سپس بخشی را با عنوان «سعادت حقیقی و رستگاران واقعی» تدوین کرده و در این زمینه به ویژگی های سعادت و رستگاری حقیقی اشاره کرده که عبارت است از: ایمان و عمل صالح، محفوظ ماندن از سیئات، همنشین خوب داشتن، رهایی از عذاب و مشمول رحمت الهی شدن، معامله با خداوند، رسیدن به رضایت و خشنودی خداوند و خلود ابدی در بهشت. در ادامه صفات رستگاران واقعی در قرآن و رابطة سعادت و شقاوت با آفرینش موجودات را بیان کرده است. «عوامل و موانع سعادت و رستگاری» عنوان بخش دیگری است که در رابطة عوامل به ایمان، تقوی، تزکیه، توبه و چند عامل دیگر و دربارة موانع به کفر، ظلم، سحر، افترا و گناه اشاره شده است. نویسنده بخش پایانی را به «آثار سعادت و رستگاری» اختصاص داده است که شامل آثار دنیوی مانند ایمن بودن، نداشتن ترس، وحدت و اندوه، استجابت دعا و آثار اخروی همچون مهیا بودن بهشت برای رستگاران، به ارث بردن بهشت، در امنیت بودن و مقرب درگاه خدا بودن است.

از آنجا که دین زیباترین جلوه ی رحمانیت خداوند برای هدایت نوع بشر است و دینداری رویکرد به این جلوه ی رحمانیت و حرکت در مسیر هدایت می باشد، باید دانست که پیوسته در این مسیر عواملی پیدا و ناپیدا به صورت مانع و دافع بر سر راه دینداری و اندیشه ظهور می کند که شناخت آن ضروری است. شناخت عواملی که دین و دینداری را تهدید می کند، در واقع پرداختن به بهداشت دین و دینداری است و این امر، کم اهمیت تر از بهداشت تن و روان نیست، زیرا دین و دینداری با حقیقت انسان و ابعاد مختلف زندگی وی سر و کار دارد و نقشی ویژه و منحصر را ایفا می کند. موضوع این رساله پرداختن به ریشه ها و عوامل دین گریزی از منظر قرآن است. با بررسی آیات و روایات سعی شده است برخی از این عوامل را شناخته و معرفی نماید. با توجه به نقش حساس دین به ویژه اسلام در دوران کنونی و اقبال مردم تشنه و حقیقت جو به آن، برقراری حکومت دینی توسط روحانیت در ایران، فعالیت ها و تبلیغات دشمنان و معاندان داخلی و خارجی در کمرنگ نمودن نقش دین و محدود کردن حوزه ی آن، پرداختن و شناخت عواملی که موجب گریزاندن مردم از دین یا مانع رویکرد و اقبال آنان به دین می شود ضروری می نماید. به آن امید که همه ی مسئولان و متولیان امور دینی و معنوی مردم و همه ی دینداران به این امر بیش از پیش توجه نموده و با برکندن و از بین بردن زمینه ها و ریشه های دین گریزی شاهد گرایش روز افزون مردم به دین و دینداری باشیم. این رساله از سه فصل تشکیل شده است. فصل اول و دوم را می توان مقدمه ای برای فصل سوم برشمرد. در فصل اول پیرامون معنا و مفهوم واژه ی دین در لغت و اصطلاح و حقیقت دین از منظر قرآن نکاتی بیان شده است. در فصل دوم درباره ی حضور دین در همه ی عرصه ها و زوایای زندگی آدمی و پیوند آن با زندگی فردی و اجتماعی مطالبی بیان شده است. فصل سوم که با عنوان عوامل و ریشه های دین گریزی شروع می شود به بیان ریشه ها و عواملی که به موجب آنها آدمی از دین، گریزان شده و یا مانع جدی در راه گرایش انسانها به دین و امور دینی است پرداخته است. بررسی علل روانی و فردی، اجتماعی، فرهنگی، در این فصل انجام شده است. رؤوس مطالب فصل سوم عبارتند از: فقر و ناداری، آلودگی محیط اخلاقی و اجتماعی، عالمان بی عمل و سوء رفتار برخی از متولیان دین، نقش تبلیغات و عملکرد دشمنان در دین گریزی، دفاع نامعقول و ناپسند از دین، بکارگیری شیوه های نادرست در تبلیغ، عدم توجه به ظرفیت ها و استعدادها در هدایت و تربیت، صفات و خصلتهای ناپسند، گناه و گریز از مسئولیت یا تمایل به آزادی بی حدّ و اندازه، تقلید ویرانگر و شخصیت گرایی. آنچه که در این تحقیق به دنبال آن هستیم این است که بدانیم چه عواملی در دین گریزی دخالت دارند و سعی شود آن عوامل شناخته شود و از بین برود تا بتوانیم به یک الگوی سالم در دین و زوایای زندگی برسیم. البته با عملی کردن این تحقیق در مکانهایی مانند مراکز فرهنگی، مدارس و... می توان دنبال ثمرات مفید آن بود. «ان شاء الله.» از منابع مهم در این تحقیق کتاب آسیب شناسی استاد مرتضی مطهری و کتاب رهزنان دین اثر مصطفی دلشاد تهرانی را می توان نام برد.

مباحث این پایان نامه عبارتند از: معنای لغوی واصطلاحی سعادت و شقاوت با استناد به آیات قرآن وروایات، اهمیت شناخت انسان، ویژگیهای انسان ازدیدگاه قرآن، اصول عقاید، احکام و اخلاق، اوصاف سعادتمندان، موانع سعادت، شقاوتمندان از دیدگاه قرآن.