جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫كتاب مورد تحقيق در نقد و بررسى نظريات خاورشناسان پيرامون قرآن كريم و تأليف عمر بن ابراهيم رضوان از دانشمندان اهل حجاز است. در اين پاياننامه بخشى از جلد اول كتاب مذكور كه در معرفى و نقد آثار خاورشناسان و بيان لغزشهاى آنان در مباحث قرآنى است، ترجمه و تحقيق شده است.

‫داستان حضرت سليمان، هم در قرآن و هم در عهدين آمده است. اين پژوهش در پي بررسي تطبيقي داستان اين پيامبر بزرگوار بر اساس آيات قرآني و عهدين در حوزه آموزه‌هاي مديريتي است که در سه فصل به انجام رسيده است. قرآن حضرت سليمان عليه السلام را پيامبري بزرگ با علم سرشار و تقواي بسيار مي‌داند که هرگز اسير مال و مقام نشد و حتي اجازه ستم به مورچه‌اي را نمي‌داد و حکيمي ميداند که در عين قدرت، جز با منطق سخن نمي‌گفت و خداوند حکومت و علم را در اختيار او گذاشته بود. ولي تورات او را آلوده به شرک و غير آن مي‌داند و بدترين نسبت‌ها را به او در زمينه بنا کردن بتکده و ترويج بت پرستي و عشق بي‌حساب به زنان مي‌دهد و تعبيرات بسيار زننده‌اي از توصيف‌هاي عاشقانه او بيان کرده است. نويسنده پس از ارائه ساختار و نظام حکومتي آن پيامبر در قرآن و عهد قديم، عناصر و ويژگي‌هاي شيوه مديريتي حضرت سليمان عليه السلام در قرآن کريم را، تفقّد و نظارت، تنبيه و تشويق، تکريم و تشخّص، تحقيق و تفحّص، تعليم و تخصّص، تحمّل، صراحت و ادب، عزت و شرافت، ابراز و اتخاذ عکس ‌العمل مناسب، ارزش‌گذاري و شايسته‌سالاري، دوري از غرور و توهم، کتمان و پوشيدهکاري، وهدف‌گذاري بيان کرده است. پس از آن، مهم‌ترين ويژگي‌هاي مديريتي حکومتي حضرت سليمان عليه السلام در عهد قديم، حکمت و درايت، تواضع و فروتني، نظم و سازماندهي، کسب علم و معرفت، رحمت، راستي، و عدالت شمرده شده است. برخي فرازها از داستان حضرت سليمان عليه السلام، مانند خلافت سليمان عليه السلام از پدر خويش داوود عليه السلام ، ميان قرآن و عهدين مشترک است؛ اما برخي فرازها مانند داستان هدهد و غير آن، تنها در قرآن بيان شده است. محور داستان آن پيامبر در قرآن، بر رهبري و مديريت ايشان بوده؛ ولي در عهدين رهبري و مديريت آن پيامبر، در حاشيه داستان بيان شده است. از اين روست که قرآن، نکات بسياري درباره ويژگيها و اصول مديريتي آن پيامبر بيان کرده است؛ ولي در عهدين، در اين خصوص نکات اندکي ذکر شده است.

‫از جمله مضامينى كه در ادبيان فارسى، به چشم مى خورد و بدان عمق ببخشيده است، انديشه هاى باريك و بلندى است كه از قرآن سرچشمه گرفته است. بدين سبب لازم بود ميزان و نوع تأثير قرآن در متون بررسى شود. براى اين منظور، ابتدا كتب عرفانى فارسى مطالعه و جدولى تنظيم شد كه نشان مى داد هر آيه، در هر كتاب چندبار به كار رفته است. بدين ترتيب، آياتى كه بيشتر از همه در اين كتابها به كار رفته بودند، مشخص شدند و تعداد 48 آيه به منزله متداول ترين آيه هاى قرآنى، از مهمترين متون عرفانى برگزيده شدند. در مرحله بعدى، نوع و برداشت عرفا از اين آيه ها بررسى و در نهايت دسته بندى شد و به شرح زير در متن پايان نامه قرار گرفت. ابتدا ترجمه و تفسير هر يك از آيات، از متون تفسيرى مختلف عربى و فارسى نقل شده و در خاتمه نظر شيخ ابوالفتوح رازى به منزله يك تفسير عرفانى شيعه آورده شده است تا خواننده بين تفسيرهاى عرفانى و عادى نيز بتواند مقايسه اى اجمالى انجام دهد. آنگاه، مطالب و شاهد مثالهاى مختلف از آثار عرفانى نقل شد و در نهايت، نظر عرفا درباره آن آيه ها، بررسى و دسته بندى شد.