جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

---

کتاب «شبهای پیشاور » که مهمترین تألیف سلطان‌ الواعظین است، در نوع خود از بهترین آثار در موضوع مربوط به خود به شمار می‌ آید. وی در این کتاب ــ‌که مشروح مذاکره و مناظره او در طول ده شب با بعضی از علمای اهل سنت در پیشاور است ــ‌ اهم موضوعات مورد اختلاف را مطرح کرده و با استدلالی قوی و با استفاده کامل از منابع روایی و تاریخی اهل سنت، مبانی و معتقدات شیعه را به اثبات رسانده است. این کتاب در عین این که مطالب دقیق و تخصصیِ اختلافی را آورده است، با نثری شیوا و روان برای اقشار علمی قابل استفاده است.

در کتاب حاضر، پس از بيان اوضاع‌ و احوال «ابن عربي»، مؤلف به بيان و تحليل برخي گفته‌ها و عقايد ايشان پرداخته و سعي کرده تا آن‌ها را به‌طور صحيح تفسير کند. تشيع «ابن عربي»، دفاع از «ابن عربي»، بيان فضايل اهل‌بيت، معراج «ابن‌عربي»، نگارش فتوحات به دستور پروردگار، شراکت «ابن‌عربي» با پيامبر در حکم، وضوي «ابن‌عربي»، معناي وحدت وجود، حکمت الهي، آفرينش حضرت آدم، پيشوايان «ابن عربي» و مقامات آنان، شخصيت‌هايي که «ابن عربي» آن‌ها را بزرگ مي‌شمرد از اهم عقايد و انديشه‌هاي «ابن عربي» هستند که در اين کتاب به آن‌ها پرداخته شده است.

این کتاب نخستین ردیه مستقل بر منهاج ابن‌تیمیه، نوشته یکی از عالمان امامی‌مذهب قرن هشتم، است. نويسنده مي گويد پس از آنكه در سال 757 هجري قمري كتاب ابن تيميه كه رد بر كتاب منهاج الكرامه ابومنصور حسن بن مطهر است خواندم و متوجه شدم كه او حملات شديد بر شيعيان و اماميه كرده است. این کتاب، که به ‌تازگی احیا شده، با رویکرد اعتقادی به منهاج الکرامه ، سخنان ابن‌تیمیه را از ابتدا تا پایان دلایل امامت حضرت علی علیه السلام، با روش کلامی- حدیثی، بررسی و نقد می‌کند و ناصبی ‌بودن ابن‌تیمیه را دلیل بر مواضع تند وی در منهاج راجع به اهل بیت علیهم السلام می‌داند. "جلد دوم" حاوی قسمتی از باب دهم و باب 11 و 12 می باشد.

کتاب «إنصاف في الإنتصاف لأهل الحق من أهل الأسراف رد على كتاب منهاج السنة لابن تيمية الحراني» نوشته یکی از علمای قرن هشت، که ردیه ای است بر کتاب «منهاج السنة» ابن تیمیه و این کتاب خود ردیه ای است بر «منهاج الکرامه» علامه حلی.

این کتاب نخستین ردیه مستقل بر منهاج ابن‌تیمیه، نوشته یکی از عالمان امامی‌مذهب قرن هشتم، است. نويسنده مي گويد پس از آنكه در سال 757 هجري قمري كتاب ابن تيميه كه رد بر كتاب منهاج الكرامه ابومنصور حسن بن مطهر است خواندم و متوجه شدم كه او حملات شديد بر شيعيان و اماميه كرده است. این کتاب، که به ‌تازگی احیا شده، با رویکرد اعتقادی به منهاج الکرامه ، سخنان ابن‌تیمیه را از ابتدا تا پایان دلایل امامت حضرت علی علیه السلام، با روش کلامی- حدیثی، بررسی و نقد می‌کند و ناصبی ‌بودن ابن‌تیمیه را دلیل بر مواضع تند وی در منهاج راجع به اهل بیت علیهم السلام می‌داند. "جلد سوم" مربوط به خلافت و امامت امیرالمومنین امام علی علیه السلام، مطاعن خلفا و غصب خلافت می باشد.

اساس این پژوهش بر طرح این پرسش مهم مبتنی است که مدارس دینی اصفهان در عصر صفویه چه تأثیری در گسترش و تثبیت تشیع در ایران داشته است ؟ چنان که می دانیم سیاست مذهبی سلسله صفویه بر محور رسمیت بخشی و تقویت مذهب تشیع در ایران استوار بود. تحقق این امر مستلزم به کارگیری ابزارها ، راهکارها و شیوه های مناسبی بود که هدف نهایی آن می بایست تغییر وضعیت مذهبی جامعه ازتسنن به تشیع ، تثبیت و نهادینه شدن آن در همه ی عرصه های زندگی باشد.با طرح این سیاست که حضور عالمان شیعی را برای تعیین مبانی فقهی حکومت و ترویج و تبلیغ مذهب شیعه در بستر جامعه و عرصه ی زندگی مردم ، ضروری نمود مدارس دینی به عنوان پایگاه فعالیت عالمان و مرکز نشر مبانی اندیشه ای و هدایت فعالیت های فکری و تبلیغی مورد توجه حکومت صفوی قرار گرفت . در نتیجه مدرسه سازی رشد چشمگیری را درشهرهای مختلف و به ویژه اصفهان در عصر شاه عباس اول و جانشینان او پیدا کرد. این مدارس نقش مهمی را در عرصه ی تولید اندیشه ، ترویج و تثبیت تشیع در جامعه ، پرورش عالمان صاحب نام ، ایفا کرده و به مراکزی برای مقابله با اندیشه های مخالف ، بدعت گرا و بد دینیوحتی روشنگری در برابر فعالیت های میسیونرهای مسیحی ، تبدیل شدند .یافته های این پژوهش در این نکته است که مدارس مذهبی اصفهان از عوامل عمده ی ترویج اندیشه های شیعی و ظهور و بروز تحولات مهم فکری و فقهی در ایران عصر صفوی بوده اند و کارکرد آنها در حوزه ی اندیشه سازی ، رشد کلام و فقه و معارف شیعی ، تربیت عالمان دین و مقابله با اندیشه های معارض بوده است . شکل گیری این مدارس همچنین به نوعی همکاری دو جانبه نهاد مذهبی و نهاد سیاسی است که این تعامل حوزه ی دین و سیاست از یک سو به گسترش مدارس دینی این دوره انجامید و از سوی دیگر در تثبیت پایه های حکومت صفویه موثر افتاد .

این تحقیق در نظر دارد جایگاه دین و مذهب را در اندیشه منورالفکران عصر مشروطه به صورت مطالعه موردی نسبت به 3 نفر از آنان بررسی کند که این 3 روشنفکر عبارتند از: میرزا فتحعلی آخوند زاده- میرزا ملکم خان ناظم الدوله- میرزا عبد الرحیم طالبوف تبریزی. طیف روشنفکران مشروطه با همهوجوه مشترکی که در اندیشه خود دارند در برخی جهات رویکردهای متنوعی نسبت به مذهب و نهادها و مناسک مذهبی داشتند که در 3 حوزه قابل بررسی است: دین ستیزان ، آشتی گرایان و تفکیک باوران . به نمایندگی از گروه اول:آخوند زاده و به نمایندگی از گروه دوم: ملکم خان و از گروه سوم: طالبوف تبریزی را می توان واکاوی کرد که در واقع نمایندگان شاخص و برجسته گروه های فوق بودند. سئوال اصلی پژوهش حاضر این است که آیا روشنفکران دوره مشروطیت برای دین و مذهب کارکردهای اجتماعی (مثبت یا منفی) قائل بودند یا نه و اساساً در مواجهه با مسائل مذهبی چه موضع گیری می کردند. از آنجائی که موضوع مورد تحقیق ما به گذشته باز می گردد، رهیافت تحقیق ما تاریخی است. محدوده زمانی نیز که این تحقیق به آن پرداخته از 30 سال پیش از مشروطیت آغاز گشته و به دوران مشروطه ختم می گردد. پس مطالعه ما به نوعی مطالعه مقطعی است. جامعه آماری ما عموم روشنفکران صدر مشروطه بوده و جامعه نمونه ما نیز 3 تن از روشنفکران تجددخواه آن عصر می باشند که بدانها اشاره رفت. پژوهشگرانی که برای موضوعات تاریخی از روش تاریخی استفاده می کنند کاربرد فنون کتابخانه ای و اسنادی را توصیه می کنند که مانیز در این پژوهش از آن بهره مند شده ایم.

اصول کافی عنوان بخش اول از بخش‌ های سه‌ گانه كتاب حدیثی الکافی است. در این بخش، احادیث مربوط به اعتقادات شیعه و زندگی امامان شیعه و برخی از احادیثی که درباره رفتارهای فرد مسلمان سخن می‌ گوید، گردآوری شده است. اصول کافی مهم‌ ترین منبع شناخت باورهای شیعیان است که بارها به صورت مجزا از اصل کتاب کافی منتشر و ترجمه‌ ها و شرح‌ های متعددی نیز بر آن نوشته و منتشر شده است. از آنجا که در بین کتب اربعه فقط الکافی به روایات عقیدتی پرداخته است، این بخش از این کتاب همیشه مورد توجه شیعیان بوده است و به همین دلیل به صورت مجزا نیز منتشر شده است. علمای شیعه شرح‌ های متعددی بر آن نگاشته‌ اند، چنان‌ که ترجمه آن نیز مد نظر بوده و چند ترجمه به زبان فارسی از آن منتشر شده است.