جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر یک کتاب تاریخی تحلیلی است . ابتدا تعریف حضاره بعد تعریف ثقافه بعد از آن تعریف تاریخ و بعد راه شناخت تاریخ ، بحثی درباره انسان، خصوصیات قرون معاصر از جمله عناوین و موضوعات بحث شده در این کتاب می باشد.

کتاب تائتو چینگ یا دائتو چینگ را می توان کتاب زندگی هم نامید ، کتاب راهنمای هنر زندگی و خرد ناب گرچه اطلاعات دقیقی از نویسنده در دست نیست.

حق تعیین سرنوشت یکی از حقوق شهروندی است که برخی گمان می‌کنند این حق را کنوانسیون‌های حقوق بشر، برای انسان به ارمغان آورده‌اند؛ با توجه به اینکه حقوق مبتنی بر آموزه‌های اسلامی بدون شناخت انسان بر پایه همان آموزه‌ها قابل‌درک و تحلیل نیست می توان ادعا نمودکه مکتب امامیه با توجه به ویژگی هایی که برای انسان برمی شمرد ،حق تعیین سرنوشت را به رسمیت شناخته ویکی از حقوق مسلم انسان ها می داند.تحقیق حاضر با روش توصیفی – تحلیلی، به تحلیل آیات و روایات و بررسی انسان شناسی امامیه پرداخته و به این نتیجه رسیده است که مبانی انسان‌شناختی ،شامل مبانی ارزشی و نگرشی امامیه ، لزوم حق تعیین سرنوشت را برای انسان ها اثبات می‌کند. انتخابگری انسان ، انچنانکه امامیه طرح می کند، مبانی نگرشی انسان شناسی حق تعیین سرنوشت است، انسان ها سرنوشت خود را انتخاب می کنند و در قبال این انتخاب مسئولیت دارند. کرامت ذاتی انسان به‌عنوان مبنای ارزشی انسان‌شناسی نیز ثابت‌کننده حق تعیین سرنوشت برای تک‌تک شهروندان به دلیل انسان بودن و فارغ از مشخصه‌های ظاهری و باطنی است، جایگاه خلیفه اللهی انسان نیز دیگر مبنای ارزشی ثابت کننده حق تعیین سرنوشت است.

بحث از جامعه آرماني بشر، قدمتي ديرينه دارد و دست يابي به جامعه اي عاري از هرگونه ظلم و ستم و ناعدالتي، همواره آرمان و آرزوي ديرينه بشر بوده است. اين جامعه آرماني، در آموزه هاي اديان الهي، جامعه آخر زمان و موعود است كه از آن به آرمان شهر بشر تعبير شده است. دين مبين اسلام، به عنوان كامل ترين دين كه در بعد اجتماعي به آن جامعه آرماني و آرمان شهر مورد انتظار ختم خواهد شد، در آموزه هاي خود مباني انسان شناسي آن را مشخص نموده است. از اين رو مسئله اين مقاله آن است كه مباني انسان شناسانه آرمان شهر مهدوي در آموزه هاي قرآن كريم كدام اند؟ از ديدگاه قرآن كريم، از جمله مهم ترين مباني انسان شناسي آرمان شهر مهدوي عبارتند از «معرفت و شهود به عنوان فلسفه وجودي حيات اجتماعي»، «دو ساحتي بودن حقيقت جامعه»، «تعقل و تكامل عقول و خردمندي اجتماعي»، «وجود تفاوت هاي فردي و اجتماعي »، «كرامت انساني و حقوق بشر» و « اراده، اختيار و آزادي انسان».

رویکرد الیاده به انسان بخش مهمی از آراء دین پژوهی او را به خود اختصاص داده است. انسان در این جهان با دغدغه ها و بحران هایی هستی شناختی مواجه است و همواره تلاش می کند تا پاسخی برای آنها بیابد. وضعیت انسان در این جهان شرایط هبوط در تاریخ و جدایی از شرایط مطلوب اولیه است؛ و دین و اسطوره به او کمک می کنند تا بتواند موقعیت وجودی خود را بهبود بخشد. او از طریق آیین های اسطوره ای می تواند به مدتی هرچند کوتاه زمان تاریخی را فسخ کند و در ابدیت خدایان و زمان آغازین قرار گیرد. علاوه بر این انسان دینی دغدغه معنابخشی زندگی را دارد. برای او تنها اعمال و کرداری واقعی اند که مقدس باشند. هر عملی باید تکراری از نمونه ازلی و مثالی اش باشد. انسان مدرن نیز کمابیش چنین دغدغه هایی در زندگی خود دارد. اگرچه او اکنون خود را زاده تاریخ می داند و عقیده ای به الگوهایی ماورالطبیعی برای زندگی خود ندارد، اما او نیز میراث دار گذشتگان خویش است و نمی تواند به کلی فارغ از اندیشه های دینی باشد. امر مقدس در دنیای امروز مستتر و پیچیده است. و می توان بسیاری از الگوهای دینی جوامع سنتی را در صور فرهنگی وهنری و حتی سیاسی و اجتماعی امروز باز شناخت.

شناخت انسان و توانایی های طبیعت او عاملی است که در چگونگی رابطه انسان با خدا و در سرتاسر زندگی دینی او امری مهم تلقی می شود.اندیشه مسیحی با این دیدگاه که انسان را موجودی شبیه به خداوند معرفی می کند،اصل وجود او را وابسته به خدا به تصویر می کشد.انسان با طبیعتی پاک و اراده و عقل سالم خلق شده است،اما این ویژگی ها بواسطه گناه ازلی تا اندازه ای دچار فساد و تباهی گردیده است . آگوستین نظرات پولس رسول در باب گناه ازلی و انتقال آن به فرزندان آدم را می پذیرد و بواسطه این اعتقاد توده انسان ها را گناه کار معرفی می کند.او گناه را ذاتی ماهیت بشر می داند و معتقد است این گناه نتایجی چون معیوب شدن طبیعت انسان،سستی اراده و تمایل آن به انجام امور شر،شهوت،جهل ومرگ را با خود به همراه دارد. آموزه هبوط بیانگر این نکته است که آفرینشی که اکنون وجود دارد، در مرحله‌ای پایین‌تر از آن است که خدا در نظر داشت. این نه یک جنبه انتخابی، بلکه جزئی جدایی‌ناپذیر در هستی انسان است. آگوستین اراده را از این جهت که هم مخلوق خداست و هم زندگی درستکارانه بر مبنای آن شکل می‌گیرد، خیر می‌شمارد اما معتقد است که اراده انسان در اثر گناه ازلی متمایل به شر گردیده است به نحوی که می‌داند عملی شر است اما مرتکب آن عمل می‌گردد. بنابراین به عقیده او انسان تمام شایستگی‌ها و اعمال نیک خود را از موهبت فیض دارداما فیض به همه انسان ها بخشیده نمی‌شود بلکه تنها به کسانی اعطا می‌شود که خدا آنان را انتخاب کرده است،از این رو تنها برگزیدگان نجات می یابند. پلاگیوس معتقد است انسان ذاتاً خوب و آزاد آفریده شده است و چنین نیست که طبیعتش را ضعفی اسرارآمیز مخدوش و ناتوان کرده باشد.او به هیچ وجه معتقد به عمومیت گناه ازلی و نتایج آن برای تمام انسان ها نیست بلکه تنها آدم را مرتکب گناه ازلی می داند وگناه کاری انسان را بواسطه تقلید از گناه ازلی مطرح می کند.از این دیدگاه طبیعت انسان و اراده و عقل او نیک باقی می ماند وانسان بااین ابزارها باید تلاش خود را در جهت کسب فیض الهی به کار گیرد. انسان مسئول نجات خویش است و مفهوم برگزیدگی به هیچ عنوان در اندیشه او قابل قبول نیست. انسان عمل آغازین را برای نجات خود بر عهده دارد. واژگان کلیدی:انسان،انسان شناسی، گناه ازلی، طبیعت انسان،اراده،فیض،نجات

رساله ی حاضر نگاهی است به آرای انسان شناختی عین القضات همدانی و سورن کیرکگور و مقایسه ای میان آن ها از گذر مقولات گناه ،‌ دلهره ،‌ آزادی و مراتب وجودی . برای کیرکگور ، مسیر فراز روی انسان به بالاترین قله های کمال در سه سپهر وجودی زیبایی شناسی ،‌ اخلاق و دین خلاصه می شود . عین القضات نیز مراتب ادراک انسانی از جهان را به ترتیب ادراک حسی ،‌ عقلی و فرا عقلی می داند . در این رساله این سه ساحت ادراکی و وجودی به گونه ای متناظر با یکدیگر مورد قیاس قرار گرفته و نقاط افتراق و اشتراک آنها بیان شده است . انسان حسی با زیبایی شناس ، عقلی با اخلاقی و دینی با فراعقلی هماورد دانسته شده اند . در بالاترین مراتب وجود ،‌ ابراهیمِ کیرکگور و ایمانش با ابلیسِ عین القضات قابل قیاس است و عشق مسیحایی کیرکگور با نور محمدی عین القضات همخوان است . در باب مقوله ی آزادی ، کیرکگور آن را جدایی ناپذیر از هستی انسان دانسته و معتقد است بهترین شیوه ی بکارگیری آن ، تفویض بی کم و کاست آن به خدا و تسلیم مطلق در برابر اوست . عین القضات نیز انسان را مضطر به مختاری می داند و با این وجود بر این باور است که در طی مراتب سلوک انسان پس از تسلیم بی قید و شرط و دستیابی به مقام رضا ، قادر خواهد شد که به سرّ مستتر در جهان هستی که همان راز قدر و فهم گرفتارآمدگی او در چنگال اراده ی خداوندی است ،‌ پی ببرد . هم عین القضات و هم کیرکگور ،‌ وضعیت انسان را در جهان هستی ،‌ موقعیتی پر خطر و همراه با دلهره می دانند ،‌ البته اولی عامل آن را دورافتادگی انسان از اصل فطری خویش یعنی عشق می بیند و دومی گناه . این هر دو درباره ی معنا ی گناه ، با هم توافق دارند ، اما در حالیکه کیرکگور خود انسان و آزادی او را عامل گناهکاریش می شناسد ، عین القضات مسئولیت گناه را از انسان سلب کرده و در رویکردی جبرگرایانه آن را منتسب به خدا می سازد.