جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر در صدد است تا به تبیین دیدگاه های استاد مطهری در حوزه مباحث انسان شناسی بپردازد. در این خصوص، آرای انسان شناختی استاد، درچهار محور از محورهای عمده انسان شناسی، انتخاب شده است: ابعاد وجودی انسان؛ کمال انسان؛ اختیار؛ خلود نفس. استاد مطهری معتقد است که انسان موجودی است مرکب از جسم و روح. ایشان بر این باور است که انسان طالب کمال است و همواره به سوی کمال گام برمی دارد و کمال انسان در این است که ابعاد وجودی او به صورت تک بعدی رشد نکنند، بلکه به حالت متعادل در آیند. به طور کلی کمال انسان از دیدگاه استاد مطهری رسیدن به خداست . در دیدگاه استاد مطهری، انسان موجود مختاری است و با آزادی نسبی ای که دارد می تواند درسرنوشت خویش موثر باشد. هم چنین به اعتقاد ایشان، حقیقت وجود انسان روح است و روح انسان باقی است و با فناء بدن فانی نمی شود.

. ما در تحقیق حاضرکوشیده ایم تا با روشن سازی مفاهیم و مولفه‌های شبهه و بیان ارتباط بین آن‌ها به بررسی نظر استاد در این زمینه بپردازیم. استاد در تحلیل ارتباط علم پیشین الهی و اختیار آدمی به این که متعلق علم الهی نظام سببی مسببی است، اشاره می‌کند استاداختیار را گاهی به علم، اراده، قدرت فاعل و گاهی به انجام دادن فعل بر طبق خواست فاعل بدون هیچ اجباری تفسیر کرده‌اند قضا و قدر الهی از نظر استاد چیزی جز سرچشمه گرفتن نظام سببی مسببی جهان از علم و اراده‌ی الهی نیست، به اعتقاد استاد افعال بشری سرنوشت غیر حتمی دارد؛ زیرا به انواع اختیارها بستگی دارد. به عقیده ایشان، علم پیشین الهی نه تنها با اختیار بشری ناسازگار نیست بلکه اعتقاد به علم پیشین الهی تقویت کننده اختیار بشر است.

چکیدهرابطه عدل و دین ، از جمله موضوعاتی است که به عنوان یکی از مهمترین مسائل علوم معرفتی و زندگی اجتماعی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است . اینکه عدل در قلمرو دین چه جایگاهی دارد و اینکه آیا عدالت در یک نظام اعتقادی دینی ، همواره بایستی مطابق با معیارهای دینی باشد ، و به تعبیری دیگر اینکه آیا دین مقیاس عدالت است یا اینکه عدالت خود حقیقتی است و عدالت مقیاس دین است ؟ از جمله وسوالاتی هستند که در این نوشتار مورد بحث قرار می گیرند .اهمیت این موضوع تا بدان جاست که اصل عدل به عنوان یکی از اصول دین در نزد شیعه مطرح شده است و قرآن اقسام مختلف عدل را ( عدل تکوینی ، عدل تشریعی ، عدل اخلاقی و ... ) را تبیین نموده است و همچنین یکی از مهمترین اهداف بعثت انبیاء را اقامه عدل در جامعه بیان کرده است بنابراین نوع پاسخگویی به سوالات مطرح شده تاثیر بسزایی در فهم و درک ما از دین و همچنین بر آرای فقهی دارد . از آن جایی که تاکنون تنها به بیان تاکید و اهمیت اصل عدل در آیات قرآن پرداخته شده است و تنها در لابلای سخنان و نوشته ها اشاره کوتاهی به این مسئله شده است لذا این پژوهش در راستای تبیین دیدگاه استاد مطهری پیرامون رابطه عدل و دین در قرآن نگاشته شده است .استاد مطهری چهار معنی را برای عدالت متذکر می شوند که از میان این چهار معنی برای عدالت ، معنای سوم را که عبارت است از " رعایت حقوق افراد و اعطا کردن حق هر ذی حقی" را برمی گزیند . از دیدگاه ایشان عدالت از ارکان محوری اندیشه دینی به شمار می رود و جایگاه عدالت در اعتقادات دینی به میزانی است که اصل عدالت را دستگاه سنجش صحت دین می شمارد . به تعبیر بهتر ایشان عدالت را مقیاس دین دانسته است ، نه دین را مقیاس عدالت . آنچه عدل است دین می گوید نه آنچه دین می گوید عدالت است ، و این نکته ای بسیار اساسی است و در بینش فقهی و طرز اجتهاد مجتهدان موثر است .با بررسی در آراء و نظرات این دانشمند عالم و فرزانه ، و با تکیه بر آیات قرآن در می یابیم که : عدالت آن اصلی است که در تمام احکام و قوانین دینی ساری و جاری است و تمام این احکام و قوانین حول این اصل و محور یعنی عدالت می چرخد و در نهایت این عدالت است که معیار و مقیاس دین است .کلید واژگان : قرآن ، عدل ، دین ، حق و تکلیف ، شهید مطهری

چکیده ندارد.

کتاب «حماسه حسینی جلد 1» تالیف استاد شهید مرتضی مطهری است. حماسه حسینی مجموعه ای مشتمل بر همه سخنرانی ها و یادداشت های استاد شهید آیت اللّه مرتضی مطهری درباره حادثه کربلا است. جلد اول این مجموعه شامل هفت فصل است. فصل اول با عنوان «حماسه حسینی»، مجموعه سه سخنرانی استاد شهید می باشد که تحت همین عنوان ایراد شده است. فصل دوم را سخنرانی های استاد تحت عنوان «تحریفات در واقعه تاریخی کربلا» تشکیل می دهد. «ماهیت قیام حسینی» عنوان فصل سوم این کتاب است و فصل چهارم را سخنرانی آن شهید بزرگوار پیرامون «تحلیل واقعه عاشورا» تشکیل می دهد. «شعارهای عاشورا» عنوان فصل پنجم این کتاب می باشد. فصل ششم شامل هفت سخنرانی استاد شهید تحت عنوان «عنصر امر به معروف و نهی از منکر در نهضت حسینی» است. «عنصر تبلیغ در نهضت حسینی» فصل هفتم این کتاب است که هفت سخنرانی استاد تحت همین عنوان را شامل می گردد.

هدف این پژوهش، شناسایی ارزش‎ها ازدیدگاه شهید مطهری و کاربردی‏نمودن آن‏ها در تربیت جامعه است. بنابراین، پرسشی که مطرح می‏شود، این است که آیا مسائل و مباحث بنیادین فلسفه که ارزش‎شناسی یکی از مهم‏ترین آن‏ها است، قابل شناسایی هستند؟ اگر پاسخ مثبت است، آیا می‎توان این ارزش‎‎ها را در جامعه نهادینه کرد؟ برای پاسخ به این مباحث، با پژوهش و بررسی کیفی، در آثار و افکار شهید مطهری(ه)، یافته‎هایی به‏دست آمد و درمورد پیشینه ارزش‎شناسی، ماهیت ارزش‎ها، چیستی ارزش‎ها، وجود ارزش‎‎ها و اقسام ارزش‎‎ها از حیث ذاتی یا عرضی بودن و نسبی و مطلق‏بودن آن‎ها بحث گردید. آنگاه به مبحث اصلی یعنی مفهوم ارزش، ریشه ارزش، تفاوت بین ارزش ادراکات اعتباری و حقیقی و تأثیر ارزش‎ها، به‏خصوص اخلاقیات، در تربیت از نگاه شهید مطهری(ه)پرداخته شده‏است. نتیجه این پژوهش نشان داد در صورتی‏که مربیان جامعه، افکار و آرای استاد شهید مطهری(ه)_که منشعب از تعالیم انسان ساز اسلام وقرآن است_ مَدّ نظر قرار بگیرد و به دانش‎آموزان القاء شود، جامعه ما مسیر رشد و بالندگی خود را سریع‎تر طی خواهدنمود و به هدف غایی خود، که همانا کمال است خواهد‏رسید.

اهمیت جهان‌شناسی‌ها بر کسی پوشیده نیست. برنامه‌ریزی‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بر ایدئولوژی‌ها (باید و نبایدها) و ایدئولوژی‌ها بر جهان‌بینی‌ها مبتنی‌اند و بخشی از جهان‌بینی‌ها را جهان‌شناسی‌ها تشکیل می‌دهند. از این جهت شناخت اندیشه‌های جهان‌شناسانۀ کسانی که رهبری فکری امتی را بر عهده دارند، از مهم‌ترین فعالیت‌های پژوهشی به شمار می‌آید. این نوشتار بر آن است که ضمن بیان چیستی و ضرورت جهان‌شناسی و ذکر دو مبنای اساسی (اثبات رئالیسم و امکان شناخت هستی)، ویژگی‌های کلیِ جهان‌ را از منظر دین اسلام با نگاهی به اندیشه‌های شهید مطهری در این باب بررسی کند. اینکه جهان ماهیت از اویی و به سوی اویی دارد؛ زیبا، هماهنگ، متقن و برخوردار از نظم و مراتب است؛ نظام علیّ و معلولی حاکم بر آن و سنت‌های قطعی در آن جریان دارد؛ در جهان غلبه با خیر است و آنچه شرّ به شمار می‌آید در مقیاس کلی خیر است و همچنین عالم آخرت بخشی از جهان است که اصالت از آن اوست، از جمله مسایل جهان‌شناسی است که در اینجا به آن اشاره خواهد شد. این عناصر در مجموع یک نظام بینشی را شکل خواهند داد که در عین سازگاری با هم، ارتباط تنگاتنگی با سایر نظام‌های بینشی دارند. در نظام بینشی کلان، توحید محور و پایه است که بر اساس آن، انسان، جامعه و جهان در راستای کمال و قرب الی‌الله تبیین می‌شود.

چکیده: بسیاری از فیلسوفان بر این باورند که عالم ماده، ازلی است و نقطه آغاز ندارد. این مقاله به بررسی استدلال های شهید مطهری بر ازلیت زمانی عالم می پردازد که عبارت اند از: 1. لزوم پیشی گرفتن ماده و زمان بر هر حادث زمانی؛ 2. امتناع حدوث زمان از بررسی حقیقت زمان؛ 3. قاعده دوام فیض الهی؛ 4. امتناع تخلف معلول از علت تامه. شهید مطهری در بسیاری از موارد، دلالت ادله مشهوری را که بر ازلیت زمانی عالم اقامه شده است، تمام نمی دانند و از این رو در چند مورد، بیان جدیدی برای اثبات این موضوع دارند. نتیجة بررسی و نقد استدلال های ایشان، این است که این ادله نیز مناقشه پذیر، و از اثبات مقصود خویش ناتوان اند.

بنیــاد دیــن الهــی بــر اعتقــاد بــه وجــود خــدا، یگانگــي و صفــات کمــال او اســتوار شــده اســت. یکــی از مســائل اساســی بــرای بشــر، مســاله وجــود خــدا اســت. بحــث در بــاره اعتقــاد و یــا عــدم اعتقــاد بــه خــدا، نــه یــك بحــث صرفــا نظــری، بلکــه در چگونگــی رفتــار انســان بســیار تاثیــر گــذار خواهــد بــود. اگــر کســی بــه دلیلــی، بــه وجــود خــدا اعتقــاد پیــدا کنــد، اعمــال و رفتــار و ســبك زندگــی او بســیار متفــاوت خواهــد بــود از کســی چنیــن اعتقــادی نــدارد. از ایــن رو ایــن اعتقــاد بنیــادی همــواره مــورد توجــه فیلســوفان اســلامی بــوده اســت. هــدف ایــن نوشــتار بررســی برهــان حیــات در اثبــات وجــود خــدا بــا تأکیــد بــر آثــار شــهید مطهــری اســت. یافتــه هــا بیــان گــر آن اســت کــه برخــی الهیــون در اثبــات خداونــد فقــط بــه مســأله آغــاز حیــات اشــاره کــرده و از آن جــا کــه توجیهــی بــرای آن نیافتنــد بــه قــدرت و اراده الهــی متوســل شــده انــد. مطالعــه در آثــار اســتاد مطهــری نشــان مــی دهــد کــه از نظــر وی، حیــات بــه معنــای علــت و مبــدء ادراک و فعــل بــه کار بــرده شــده اســت. حیــات نتیجــه مســتقیم اراده خــدا اســت بــدون آن کــه فرقــی بیــن آغــاز حیــات و ادامــه حیــات وجــود داشــته باشــد. چنــان کــه از نــگاه وی، قــرآن نیــز بــر همیــن معنــا تأکیــد دارد

یکی از مهم‏ترین استنادات قرآنی در فطری بودن معارف دینی، آیه 172 اعراف «أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلى» است که می­توان آن را احتجاجی در برابر معاندین و منکرین دین دانست. آرای گوناگونی از متقدمین و متأخرین در مورد این آیه مطرح شده است؛ برخی آیه را در حد تمثیل دانسته­اند و بعضی دیگر معتقدند که آیه درصدد بیان واقعیت خارجی است‏. ضرورت بحث از این موضوع، زمانی نمایان می­شود که اختلاف نظرات متعدد و به ظاهر متناقض در این زمینه، موجب تشویش اذهان عرف و به ویژه علاقه­مندان به این بحث می­شود. مقاله حاضر پس از بررسی نظرات دیدگاه‌های شهید مطهری و استاد جوادی­آملی پیرامون عالم­ذر، بیان می­دارد که وجه تشابه این دو بزرگوار در عنایت به دیدگاه علامه طباطبایی است با این تفاوت که شهید مطهری ظاهراً این نظریه را پذیرفته­اند ولی استاد جوادی آن را نقد نموده­اند، به نظر می­رسد نوآوری نوشتار حاضر این است که می­توان دیدگاه ملکوت علامه طباطبایی را با نظریه­ی فطرت استاد جوادی­آملی جمع نمود.