آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

"به دین از دو منظر می‌توان نگاه کرد: 1. منظر خدا به انسان؛ ۲. منظر انسان به دین. در منظر نخست مسئله بدین‌گونه مطرح می‌شود که خدا از انسان‌ها دین می‌خواهد و برای آن‌ها تعریف می‌کند که منظورش از دین چیست؟. اما در منظر انسانی به دین، انسان دین‌ورزی (سلوک معنوی) می‌کند و سرگذشت ویژه‌ای را برای خود رقم می‌زند، به خداوند روی می‌آورد و نهایتاً، محتوا و ابعاد این سلوک معنوی را به عنوان دین برای خود تعریف می‌کند. آنچه مجموعه مقالات این اثر را سامان می‌دهد همین منظر دوم است که پیشینه مباحث آن در بستر مباحث و مبانی نوین فلسفی ـ کلامی جدید رخ نموده است. از آنجا که این طرح (قرائت انسانی به دین) طرح وسیع و ذوجوانبی است و در حیطه‌های کلامی، اجتماعی و سیاسی قابل طرح است، به مناسبت این نوع کتاب‌شناسی به پنج مقاله اول که مستقیماً با مباحث کلامی مربوط است، می‌پردازیم. "

فصل اول در مورد گذری بر عرفان در مکاتب گوناگون ضرورت تحقیق حاضر عرفان و تصوف اسلامی عرفان در مکاتب دیگر (تعریف نوین عرفان) عرفان نظری و عرفان عملی مکاتب عرفان اسلامی بحث می کند. فصل دوم به بررسی توحید (اهمیت توحید) توحید در گفتار متقدمان از عرفا و صوفیه مراتب توحید وحدت وجود تعابیر مختلف از وحدت وجود ویژگیهای مشترک در تعریف عرفا از توحید توحید در بیان معصومین«علیهم السلام» توحید در ادعیه و روایات و گفتار معصومین توحید عرفان در ادعیه و روایات توحید افعالی توحید افعالی در ادعیه شیعی تنزیه وتشبیه در کلام متقدمان معنای رویت خدا از دیدگاه احادیث گفتار ملا محسن فیض کاشانی در باب تنزیه و تشبیه تنزیه و تشبیه در ادعیه و کلمات معصومین می پردازد. فصل سوم در مورد معرفت معرفت در کلام عارفان معرفت در اخبار و احادیث مباحثی را بیان می کند. فصل چهارم هم به بررسی جان شناسی جهان و دنیا در جهان شناسی آفرینش جهان در نظر عارفان نظام آفرینش در کلام معصومین شناخت دنیا دنیا از نظر عارفان دنیا در کلام معصومین (ع) می پردازد. فصل پنجم درباره انسان شناسی انسان از دید عارفان غربت انسان (درد بزرگ دوری از دیار یار) معرفت نفس(خود) غفلت و خود فراموشی انسان خود شناسی در ادعیه و روایات از خود بیگانگی انسان محاسبه نفس انسان کامل انسان کامل از دید «عرفا» انسان کامل در متون شیعی امام از دیدگاه عارفان است.

‫اين تحقيق، ديدگاه‌هاي آقاي محمد مجتهد شبستري درمقوله قرائت‌هاي مختلف از دين، هرمنوتيک و امکان فهم روش‌مند متون ديني را ارزيابي کرده و مباني کلامي و فلسفي وي را در اين زمينه، که برگرفته از مباني معرفت‌شناسي غرب است و ريشه در اومانيسم غربي دارد، مخدوش مي‌سازد. نگارنده در قالب پنج فصل ضمن بيان مباني نظريه مجتهد شبستري در باب وجود قرائت‌هاي مختلف از دين، به آثار و پيامدهاي قائل شدن به چنين نظريه‌اي اشاره کرده و ديدگاهاي برخي انديش‌مندان معاصر در اين زمينه را نيز شرح مي‌دهد. در فصل اول ابتدا مختصري از زندگاني مجتهد شبستري بيان شده، سپس پيشينه نظريه قرائت‌هاي گوناگون از دين توسط وي و عوامل گرايش او به اين تفکر ذکر گرديده است. آن گاه مفهوم قرائت، تفسير، تأويل و دين از منظر وي و برخي دانشمندان معاصر فراروي مخاطبان قرار مي‌گيرد. فصل دوم به منطق و فرايند فهم متون ديني از منظر مجتهد شبستري و روش شناسي وي در اين زمنيه مي‌پردازد و پيش‌انکارهاي کشف‌پذيري دين، شرايط پيشيني فهم متن دين، ارزش سنجي فهم دين و معيار آن و آسيب شناسي فهم نصوص ديني شرح و بررسي شده است. در فصل سوم مباني مجتهد شبستري در باب قرائت‌هاي مختلف از دين، مانند هرمنوتيک فلسفي، تجربه ديني، تاريخ‌مندي دين، نمادين بودن زبان دين و مباني معرفت شناختي وي همچون اومانيسم غربي و مدرنيسته مطرح شده و هر کدام نقد و ارزيابي مي‌گردد. در فصل چهارم دليل‌هاي مجتهد شبستري بر قرائت‌هاي گوناگون از دين، مانند صامت بودن نصوص ديني، دخالت پيش‌فرض‌هاي ذهني مفسر، ابطال ناپذيري قرائت خاص، وجود و وقوع قرائت‌هاي مختلف، حفظ بقاي گفت وگوي بين خدا و انسان، خطاپذيري متون ديني، خارجيه بودن قضاياي شرعي و شخصي‌سازي دين مطرح و نقد شده است. بيان پيامدهاي باطل قرائت‌هاي مختلف از دين، مانند پيامدهاي معرفتي و ديني آن، ازمباحث فصل پنجم و پاياني اين نوشتار به شمار مي‌آيد.

در این تحقیق سعی بر آن شده است که ابتدا مبدا پیدایش فکر بی نیازی از د روشن شود و مبانی آن بیان گردد و سپس با توجه به ترتیب تاریخی که متکلمان می زیسته اند نظرات آنان آورده شود. در این میان ، کتابهای متعدد از یک نویسنده وجود دارد که مطلب را تکرار نموده است که در اینگونه موارد به کاملترین و یا مشهورترین اثر بیشتر استناد شده است . متکلمانی که نظر آنان مطرح شده است اغلب کسانی هستند که کتب آنان در درجه اول اعتبار قرار دارد و آثار دیگر کلامی، یا شرحی است که بر آنها نوشته شده است و یا به تقلید از آنها است و سخن جدیدی ارائه نکرده است . لذا برای آنکه طرز تفکر متکلمان اسلامی در این باره نشان داده شود، تنها به ذکر این دسته از کتابها بسنده شده است . مگر آنکه کتابی در عین عدم شهرت مطلب تازه ای داشته باشد که از این قاعده مستثنی است .

این رساله مشتمل بر یک مقدمه و شش فصل است .در مقدمه به ذکر جایگاه خاتم در مسائل کلامی،بحث از خاتمیت در کلام نقلی،تقدم و تاخر خاتمیت نسبت به دیگ مسائل کلامی پرداخته شده است .در فصل اول ضروریت خاتمیت توضیح داده شده است در فصل دوم خاتمیت در قرآن بررسی گردیده .در فصل سوم خاتمیت در روایات و احادیث بررسی شده .در فصل چهارم معانی و ابعاد خاتمیت شرح داده شده .در فصل پنجم حکمت خاتمیت مد نظر بوده و در فصل ششم خاتمیت و اجتهاد تعریف شده است

در این رساله اسطوره های آفرینش در ادیان و آیین های مختلف از جمله در ادیان یهود، مسیحیت و اسلام مورد بررسی قرار گرفته است. این نوشته در چهار فصل با عناوین زیر فراهم آمده است: اسطوره (شناخت اسطوره، عنصر زمان در اسطوره، موضوع اسطوره) نژاد و دین سامیان (شناخت نژاد سامی، اقوام سامی نژاد، دین اقوام سامی)، بررسی اساطیر آفرینش و اساطیر آفرینش در ادیان یهود، مسیحیت و اسلام