آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مهم‌ترین مباحثی که امروزه در حوزۀ دین‌شناسی و درک تعالیم دین مطرح می‌شود، امکان فهم دین بر اساس قرائت انسانی و تجربۀ دینی است. وقتی از قرائت انسانی دین سخن به میان می‌آید، دو نکته به شکل توأمان مفروض و منظور گرفته می‌شود: اول آنکه امکان فهم دین برای انسان میسر است؛ دوم آنکه فهم دین منحصر به آنچه تاکنون تحت عنوان فهم ماورایی و الهی از دین مطرح بوده، منحصر نیست و می‌توان قرائتی انسانی از آن عرضه کرد. این نکتۀ اخیر یعنی تغییر سازه‌های فهم دین مرهون تغییراتی است که انسان امروزی با آن مواجه خواهد بود. مجتهد شبستری یکی از اندیشمندان معاصر معتقد است، با توجه به تغییر و تحولات چشمگیر در زندگی بشر امروزی، باید تفکرات، دین، معنویت و ایمان آنان نیز دچار دگرگونی اساسی شود و باید از سنت دینی، افکار و اندیشه و باور قبلی خود عبور کرد یا فهم جدید از آن به‌دست آورد تا در نهایت به تجربۀ دینی رسید. وی معتقد است که در باب دین قرائت‌های مختلفی وجود دارد و به قرائت واحد نمی‌شود اکتفا کرد. هدف اصلی این پژوهش، تبیین مدعای پیش‌گفته با ارائۀ استدلال‌های عرضه‌شده و پاسخ به آن است که با روش تحلیل محتوا در تبیین داده‌ها صورت گرفته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که قرائت انسانی از دین در مقابل قرائت الهی قرار دارد و دیدگاه شبستری گاه به شکل آشکار و گاه کمی مستور و پنهان ریشه در نسبیت، هرمونتیک، تجربه دینی و اومانیسم دارد.

این کتاب شامل مباحثی در باب ماهیت قرائت‌های رسمی از دین که به نوعی از جهت‌گری‌ها و تصمیم‌گیری‌های کلان در مدیریت متولیان آن برآمده می‌باشد. البته این مسأله شاید مهم‌ترین بخش و عمده این اثر باشد، اما تمام آن نیست. نویسنده گفتارهایی را پیرامون مباحثی چون پلورالیسم دینی، ویژگی‌های گفتمان پیامبر، مسائل حقوق بشر، دموکراسی و رابطه آن با دین‌داری و ... ارائه می‌دهد. این کتاب مجموعاً چهار بخش و سی و یک مقاله دارد که در اینجا به بخش چهارم و موسوم به «قرائت انسانی از دین» می‌پردازیم. در پیشگفتار نویسنده به نکات مهمی اشاره می‌کند: 1. منظور از قرائت دین در واقع قرائت متون دینی است. 2. به جهت وجود طرق مختلف برای فهم دین قرائات متعدد در دین راه می‌یابد. 3. تاریخ دین گواه شکست‌ناپذیر و غیرقابل معارضه‌بودن تکثر قرائات است. 4. قرائت رسمی را می‌توان و باید نقد کرد. 5. تنها با نقد قرائات متفاوت می‌توان قرائت قابل قبول از دین را انتخاب کرد. 6. دعوی امکان قرائت متعدد از متون دینی به معنای تجویز هرج و مرج در کار فهم و تفسیر دین و صحیح‌دانستن همة قرائات و دست‌شستن از استدلال نیست. قرائات متفاوت‌اند اما برای اتصال به حقیقت بایست قرائات را نقد کرد و نقاط قوت و ضعف آن را معلوم ساخت. مقاله اول بخش چهارم: این کتاب به دو پرسش می‌پردزاد: 1. کدام سخن را با چه دلیل و با چه مشخصاتی می‌توان سخن خداوند نامید؟ 2. منشأ زیبایی سخن خداوند چیست؟

یکی از پیام های اصلی واقعه عاشورا "عدالت" است که فراموش شده است و به هنرورزی های دراماتیک بیشتر از این پیام توجه می شود.نخست قران کریم بود که مساله عدالت را آن گونه که در آن زمان فهمیده می شد،برجسته کرد. در دوران پیامبر اکرم و خلفای راشدین عدالت یک مساله محوری بود بویژه امیر مومنان حضرت علی(ع) موضوع عدالت را بسیار برجسته کردو عملا از آن مفهومی ساخت که در تاریخ مبارزات سیاسی شیعه نقشی عمده ایفا کرد.مسلمانان همواره از عدالت گفته اند و می گویند؛ ما نیز امروز از عدالت سخن می گوییم. این عدالت خواهی گسترده و عمیق که در دوقرن اخیر در جهان پدیدآمده، در تاریخ بی سابقه است. از آن هنگام که سرمایه دری نخستین و سپس نازیسم،فاشیسم،استالینیسم و مانند اینها در دنیا رواج پیدا کرد و حکومت های جبار تشکیل شد و تجربه ستم، بخش بزرگی از جهان را فرا گرفت،عدالت خواهی قوت بیشتری پیدا کرد.در عصر حاضر تفاسیر مختلفی از عدالت وجود دارد. مسلمانان نیز باید تفسیر خود را از عدالت مشخص کنند. در این باب یک پرسش مهم آن است که معنایعدالت در قرآن چیست؟ بحث من از دو بخش تشکیل می شود. اول اینکه فیلسوفان درباره عدالت چه گفته اند؟ دوم آنکه آیا می توان از قران در تعریف عدالت همان انتظاری را داشت که از یک فیلسوف سیاست یا اخلاق یا حقوق می توان داشت ؟ به نظرمن این پرسش بسیار مهم است وباید درباره اش اندیشید. قران از عدالت سخن می گویدو به عدالت دعوت می کند، اما کدام عدالت؟ آیا قران در این باب همانند یک متن فلسفی سخن می گوید یا به گونه ای دیگر؟