آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

همبستگی اجتماعی به عنوان مهم‌ترین بخش یک پیوستگی جامعه، جایگاه ویژه‌ و حائز اهمیتی داشته و علاوه بر کارکردهای ذاتی آن در اداره و انتظام‌بخشی امور اجتماع، وجود آن برای حفظ و ثبات نظام سیاسی- اجتماعی ضروری است. از این‌رو، مقاله حاضر در صدد است تا به بررسی و شناخت عوامل شکل‌دهنده آن در آراء و اندیشه‌های ابن خلدون به عنوان فیلسوف اجتماعی مسلمان و امیل دورکیم نظریه‌پرداز همبستگی اجتماعی بپردازد. لذا تلاش شده تا مسئله پژوهش در چارچوب رویکرد کارکردگرایی با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی و شیوه جمع‌آوری داده‌ها بصورت کتابخانه‌ای مورد بررسی قرار گیرد. با این فرضیه که « عصبیت » در اندیشه ابن خلدون و « روابط متقابل بین افراد در قالب تقسیم کار اجتماعی » در اندیشه دورکیم، اصلی‌ترین عامل همبستگی اجتماعی می‌باشد. همچنین نقطه آغازین هر یک از این دو اندیشمند، میزان تعامل و تأثیر و تأثر متقابل اعضاء در روابط و مناسبات اجتماعی بوده که بر حسب تکوین و تداوم نظام سیاسی و اجتماعی، دوری(چرخشی) بودن نظریه ابن خلدون و خطی بودن نظریه دورکیم را سبب می‌شود. شهرت ابن خلدون به عنوان مهم‌ترین متفکر اجتماعی جهان اسلام، بیش از هر چیز مرهون مفهوم عصبیت و جایگاه آن در دگرگونی‌های اجتماعی است که مراحل پنجگانه از تولد تا زوال را شامل می‌شود. از این‌رو، به نظر می‌رسد نظریه اجتماعی ابن خلدون از حیث دگرگونی اجتماعی و تأثیر آن بر تکوین و تداوم نظام سیاسی، از سنخ نظریه دورانی و کشمکش و نظریه اجتماعی دورکیم نیز از نوع نظریه تک‌خطی و تکاملی است.

قصه های عامیانه ایرانی، مانند قصه های عامیانه دیگر ملل، ریشه در عقاید و باورهای مردم دارد. کارکرد اصلی این قصه ها نیز انتقال اندیشه ها، باورها و فرهنگ از نسلی به نسل دیگر است. توتمیسم ریشه در ادیان و اعتقادات باستانی و ماقبل تاریخی دارد که از نمونه های ابتدایی و آغازین ادیان بشر شمرده می شود. توتمیسم، گیاهان و یا حیوانات خاصی را مقدس می داند و بر اساس این اعتقاد، زندگی و معیشت انسان ابتدایی شکل می گیرد و منظم می شود. در بعضی از این قصه های عامیانه، می توان ردپای اساطیر، ادیان و باورهای باستانی را دید. این اساطیر و باورهای باستانی به صورت پنهان و در قالب رمز در ساختار قصه ها وجود دارد که با کنکاش و بررسی دقیق آنها می توان به این لایه های پنهان پی برد. با بررسی این قصه ها می توان نشانه هایی از توتمیسم را در آنها یافت. مقاله پیش رو می کوشد تا با آوردن مثال هایی از این گونه قصه ها و بررسی ژرف ساخت و لایه های پنهان آنها، بن مایه های توتم گیاهی یا جانوری را در آنها بکاود.

هدف این رساله، توضیح و تحلیل و نقد نظرگاههای جامعه شناسی دینی "امیل دورکیم"، "ماکس وبر" و "کارل مارکس " میباشد. در این رساله کوشش به عمل آمده است تا با استفاده از متون اصلی این نظریات ، شرح مبسوط و روشنی همراه با تحلیلی علمی از نظریات مزبور بدست داده شود. در پایان به یک بررسی تطبیقی میان سه نظرگاه فوق پرداخته و وجوه افتراق و اشتراک آنها را باز نموده ایم.