آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

وجودشناسی (Ontology) یکی از عمده‌ترین مباحث فلسفی است که در فلسفه جدید غرب بدان بی‌مهری شده است. در دوران جدید، مارتین هایدگر برای احیای وجودشناسی تلاش زیادی کرد و مانند ملاصدرا کوشید تا از قلمروی مفهومی وجود فراتر رفته و به عرصه حقیقت عینی وجود نزدیک شود.از نظر هایدگر شناخت وجود تنها در شناخت دازاین و تحلیل اگزیستانسی مقدور است و ملاصدرا هم راه شناخت وجود را ادارکات حضوری انسان می‌داند. هر دو فیلسوف در فلسفه وجودی خود، مباحث مهمی درباره انسان، جهان، خدا، حرکت، زمان و لوگوس یا کلام الهی مطرح کرده‌اند که به اختصار در این مقاله بررسی ومقایسه می‌شود

پژوهش حاضر به منظور ارائه و بررسی انتقادات ملاصدرا بر ابن سینا در حوزه الهیات بالمعنی الأخص فراهم آمده است. موضوع الهیات خاصه، موجودات مجرد و در صدر آنها واجب الوجود و شئون مربوط به او می باشد. با توجه به اینکه مباحث مربوط به الهیات بالمعنی الأخص از جمله مسائل مهم فلسفی،کلامی می باشد و بنیادی ترین مسائل در این حوزه قرار می گیرند، نقاط اختلاف ابن سینا با ملاصدرا در این زمینه اهمیت بیشتری می یابد.در این پژوهش ابتدا آراء ابن سینا در اثبات ذات مطرح می گردد و سپس به انتقادات ملاصدرا در این باره پرداخته می شود. در ادامه انتقادات ملاصدرا در زمینه توحید ذات، صفات الهی، صدور کثیر از واحد و معاد بررسی می گردد.این پژوهش روشن می سازد که گرچه در بسیاری از موارد نظرات ملاصدرا در مسائل این حوزه، والاتر از نظرات شیخ می باشد، اما با این حال نمی توان صدرا را در تمامی انتقاداتش محق دانست، چرا که گاهی روش سخن شیخ چنان است که زمینه را برای برداشت های متفاوت از سخنان وی فراهم آورده است.

ترجمه بخش سوم کتاب المبدأ و المعاد ملاصدراست. مترجم نخست مسئله نفس را در فلسفه اسلامی بررسی می کند. سپس تاریخچه، اهمیت، تعریف و مراتب و قوای نفس را تبیین نموده است. آنگاه حدوث و حبوط، تجرد و بقاء، تناسخ و ابطال نفس را مورد تحلیل قرار داده است. در بخش دوم رساله که ترجمه بخش سوم کتاب مبدأ و معاد صدرا است، این مباحث آمده است : بیان پیدایش عناصر از عقل آخر (فعال) به روش حکمای متأخر، چگونگی تسلط شیطان بر باطن انسان به وسیله وسوسه، بیان عنایت در خلقت زمین و آنچه تکوین می یابد، قوای نفس حیوانی، قوای ادراکی، قوه ای که محل معقولات انسان است جسمانی نیست. ترجمه بخش سوم کتاب المبدأ و المعاد ملاصدراست. مترجم نخست مسئله نفس را در فلسفه اسلامی بررسی می کند. سپس تاریخچه، اهمیت، تعریف و مراتب و قوای نفس را تبیین نموده است. آنگاه حدوث و حبوط، تجرد و بقاء، تناسخ و ابطال نفس را مورد تحلیل قرار داده است. در بخش دوم رساله که ترجمه بخش سوم کتاب مبدأ و معاد صدرا است، این مباحث آمده است : بیان پیدایش عناصر از عقل آخر (فعال) به روش حکمای متأخر، چگونگی تسلط شیطان بر باطن انسان به وسیله وسوسه، بیان عنایت در خلقت زمین و آنچه تکوین می یابد، قوای نفس حیوانی، قوای ادراکی، قوه ای که محل معقولات انسان است جسمانی نیست.

از جمله مبانی ملاصدرا حرکت جوهری است. به اعتقاد وی آدمی در پرتو حرکت جوهری یک سیر تکاملی پیش‌رو دارد و تمام مراتب لازم را طی می‌کند تا به حقیقت نهایی دست ‌یابد. از نگاه صدرا هر کس که قادر باشد قوۀ نظری و عملی خود را به کمال نهایی برساند، همچون نبی غرق در شهود جمال حق شده است؛ به‌‌طوری که هیچ چیزی او را از اشتغال به نور الهی باز نمی‌دارد. صدرا شهود را به اقسامی تقسیم می‌کند و آخرین آن را به شهود روحی اختصاص داده است که شخص در این مرحله، روح حقایق را به­حسب استعداد روحی و بدون واسطه دریافت می‌کند. بحث وحی در فلسفۀ ملاصدرا با رویکرد متفاوت فلسفی، کلامی و عرفانی مطرح است. در رویکرد عرفانی کشف و شهود را به میان آورده است و آن را به حقیقت محمدیه مرتبط می‌کند؛ ازاین‌رو نسبت وحی رسالی و شهود عرفانی در نظر ملاصدرا ابتدائاً مبتنی بر منشاء آن است؛ زیرا وحی رسالی در همۀ مراتب از بالا به پایین رخ می‌دهد و شهود عرفانی از پایین به بالا پدید می‌آید.