آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله دیدگاه مایستر اکهارت را دربارة مراحل سیر باطنی انسان به سوی اصل خویش بیان می‌دارد. به نظر او، نقطة اوج این سیر عبارت است از بازگشت به واحد و یگانه‌شدن با او. بر اساس سخنان اکهارت، می‌توان در مجموع سه مرحلة اساسی را برای این سیر معرفی می‌کرد: 1) انقطاع یا تبتل، 2) تولد کلمه در نفس، 3) و فنای در ذات. این مقاله به توصیف صرف دیدگاه اکهارت بسنده نمی‌کند، بلکه از تفسیر نیز بهره می‌گیرد تا بتواند به سخنان نسبتاً غیر نظام‌مند اکهارت دربارة چند و چون این مراحل نظام ببخشد. از سوی دیگر آرا و اقوال اکهارت دربارة سیر باطنی انسان ترکیبی از آموزه‌های مسیحی و اندیشة افلاطونی را به نمایش می‌گذارد، ترکیبی که وصف عام عرفان مسیحی است. از این‌رو، مقالة حاضر به نوعی در پی تفکیک بین عناصر مسیحی و افلاطونی اندیشة اکهارت نیز بوده است و دست‌کم برخی از مفاهیم اصلی اندیشة وی را به تبار خویش ارجاع داده است. آمیزه‌ای که اکهارت از آموزه‌های مسیحی و اندیشة افلاطونی عرضه می‌دارد محصول یک تلاش نظری برای ترکیب این دو سنت فکری نیست، بلکه حاصل تفسیر و تأویلی است که اکهارت به هنگام استناد به کتاب مقدس به کار می‌گیرد.

چکیده ماشینی: هیو نیکلسون استدلال می‌کند که در گفتمان الهیات، امر سیاسی «تا آخر» پیش می‌رود. هرگز به سطحی از حقایق دینی بی‌طرف سیاسی نمی‌رسیم، زیرا همه گفتمان‌های الهیاتی - حتی عالی‌ترین، آموزنده‌ترین، و «معنوی‌ترین» آنها - با عناصر جدلی تسخیر می‌شود. الاهیات لیبرال، از الهیات تحقق مسیحی قرن نوزدهم تا الهیات کثرت گرایانه قرن بیستم، فرض کرده اند که نوشته های دینی علیرغم هر عنصر جدلی که ممکن است در بر داشته باشد، به حقیقت معنوی و تعالی دست یافته است. نیکلسون از طریق تجزیه و تحلیل و مقایسه الهیات عرفانی مسیحی مایستر اکهارت و همتای هندو او ایاسکارا، به نتیجه ای بسیار متفاوت می رسد. عناصر سیاسی ممکن است در واقع منبع خلاق قدرت بیان گفتمان های دینی باشند. وین پرادفوت استدلال کرده است که گفتارهای عرفانی مجموعه ای از قوانین را در بر می گیرد که هر گونه درک قطعی از شی یا تجربه غیرقابل توصیف را دفع می کند. نیکلسون در کتاب الهیات تطبیقی ​​و مسئله رقابت مذهبی پیشنهاد می‌کند که این اصل نفی، شاید از طریق فرآیند انتزاع و تصعید، با نیاز به تمایز خود از دشمنان درون و/یا درون دینی مرتبط است. نیکلسون مدل جدیدی از الهیات تطبیقی ​​را پیشنهاد می کند که یکی از فوری ترین مسائل فرهنگی و سیاسی عصر ما را می شناسد و با آن روبرو می شود: یعنی «بازگشت امر سیاسی» در قالب جنبش های ضد سکولار و بنیادگرا در سراسر جهان. این مدل ماهیت ریشه‌کن‌ناپذیر یک بعد مخالف گفتمان دینی را تصدیق می‌کند و در عین حال پروژه لیبرالی محدود کردن نابردباری و تعصب در حوزه دین را گرامی می‌دارد و حتی پیش می‌برد.

ترجمه ماشینی: هدف از این مقاله حمایت از یک پایان نامه واحد است ، یعنی اینکه در خطبه های زبان محلی استاد اکهارت (1260-1328 / 9) آگاهی بسیار بالایی از مشکل حضور در محل کار وجود دارد: ناهماهنگی زبان ، ماهیت مشکل ساز معنا ، بیهودگی تفکر مفهومی. برای اثبات پیش بینی قرون وسطایی از این ایده پست مدرن حضور ، A. نشان می دهد که "خدای فراتر از خدا" اکهارت تنها نمونه دیگری از "معنای متعالی" نیست. اکهارت واقعاً در تلاش است سنت متافیزیکی را رها کند. سرانجام این که خدای اکهارت لزوماً به معنای پایان بازی نیست ، بلکه آغاز چیزی "آزاد و بدون محدودیت" است.

پژوهش حاضر با توجه به آثار اکهارت و با روش توصیفی ـ تحلیلی به نقش فقر گزینی در خداگونه شدن انسان پرداخته است اکهارت بر این باور بوده که مهمترین راه برای خداگونه شدن، وارستگی است و فقر بهترین راه برای رسیدن به وارستگی است. تعریف سه مؤلفه‌ای که وی از فقر ارائه می‌دهد عبارت است از : «هیچ نخواستن»، «هیچ ندانستن» و «هیچ نداشتن» . مراد از مؤلفه اول همان اِعراض از تمام مخلوقات حتی از خویشتن است. وقتی انسان بتواند هیچ نخواستن را در خود جاری سازد و غیر حق را از خود برهاند به وصال خداوند دست می‌یابد. مقصود از مؤلفه دوم، رهایی و آزادی ذهن از تمام تصورات است. با تحقق این مؤلفه، انسان وارد قلمروی جهل شده که در آن تنها خدا را یافته و پذیرای او خواهد بود. با مؤلفه سوم، انسان به نیستی می‌رسد و چیزی از هویت خلقی او باقی نمی‌ماند در این صورت با خداوند اتحاد پیدا کرده و با پذیرش فقر به مقام وارستگی که همان خداگونه شدن است نائل می‌گردد. پس از ارزیابی می توان به این نتیجه دست یافت که دو مؤلفه ی هیچ نخواستن و هیچ نداشتن ، با آموزه‌های مسیحیت و نظام کلیسایی، ناسازگار است. و با وجود برخی افتراقات می توان وجوه مشترکی بین آموزه های اسلامی و دیدگاه های اکهارت دست یافت.

مشهور است که اکهارت تا آخر عمر از «وجود» نامیدن خدا پرهیز کرد. این مسئله را -که بسیاری از مفسران او به‌سادگی از کنار آن می‌گذرند- باید پراهمیت تلقی کرد؛ چراکه می‌تواند کلید فهم کلان اندیشه‌ی او مخصوصاً نظریه‌اش در باب معرفت به خدا باشد.اکهارت به‌خوبی می‌داند که اگر خدا از جنس وجود باشد، موضوع فلسفه است. با این حساب موضوع فلسفه ،همه‌چیز را در بر می‌گیرد و این به جزم‌اندیشی فیلسوفان می‌انجامد.اکهارت با فراتر از وجود دانستن خدا فیلسوفانه با جزم‌اندیشی فلسفی زمان خود مبارزه می‌کند. مبرا دانستن خدا از وجود، تنها جنبه‌ی سلبی ندارد بلکه در وجه ایجابی،اکهارت به دنبال معرفی تصوری از خدایی است که سازگاری بیش تری با خدای کتاب مقدس داشته باشد. لذا وی از واژگانی چون عشق، شناخت، تبتّل، لوگوس و... برای معرفی خدای مدنظرش استفاده می‌کند. درنهایت وی با ارائه‌ی تفسیری عرفانی از کتاب مقدس ،تنها راه شناخت خدای کتاب مقدس را رازورزی می‌داند. این مقاله ،تلاشی است جهت روشن‌سازی مسیر عبور اکهارت از فلسفه و ورود او به عالَم رازورزی برای شناخت خدا.

مایستر اکهارت، عارف دومینیکن مسیحی، مدعی است کاربست آموزه‌های عرفانی و زندگی در سرمدیت، سبب بروز تغییراتی پایدار به‌لحاظ روحی و جسمی در سالک می‌شود. این تغییرات می‌توانند برای دستیابی به هدفِ زندگیِ به دور از رنج، یاری‌کننده باشند‌. از سوی دیگر، اکهارت تولی نیز به‌عنوان یک معلم معنوی معاصر، ظهور زندگی سرمدی را راه حلی برای پایان رنج اسارت ذهن و گرفتاری در چرخۀ زمان می‌داند. او بر آن است که با این شیوه می‌توان جهانی تازه را خلق کرد. با فرض وجود شباهت‌هایی، در این مقاله سعی شده است مبحث حال و زندگی سرمدی را در این دو دیدگاه مقایسه شود. این دو نظرگاه در طرح شیوه‌های اتحاد عرفانی با امر فرا‌طبیعی و زندگی در حال سرمدی با یکدیگر اشتراکات زیادی دارند. عمده تفاوت‌های مبنایی این دو در نظرگاه عرفانی اکهارت و معنویت پیشنهادی تولی است و مواردی همچون مباحث هستی‌شناختی، بحث از خلقت جهان، تغییر در وضعیت آگاهی، تجربه‌پذیری و سعادت درونی و بیرونی را در بر می‌گیرد.

انسان موجودی ارتباطی است و معناداری زندگی او را می‌توان بر اساس نوع رابطه‌ وی با خود، خدا، جهان و دیگر انسان‌ها تبیین کرد. در اندیشه اکهارت عالی‌ترین سطح معنای زندگی انسان در اتحاد او با حقیقت الهی تحقق می‌یابد. اکهارت خودخواهی را بزرگترین مانع اتحاد انسان و خدا می‌داند. به باور او غلبه بر خودخواهی از طریق نوعی ارتقاءشناختی و درک کامل انسان از فقر وجودی‌اش حاصل می‌شود؛ به این معنا که همه هستی هیچ است و هر چه هست خداست. او معتقد است رسیدن به این مرحله، تنها با زدودن همه تعلقات و دلبستگی‌های شخصی میسر می‌شود. از نظر اکهارت رفع وابستگی‌ها یا همان تعلقات این جهانی، عشق به مبدأ را به همراه می‌آورد و این در حالی است که عشق، اراده را برای نفی دیگر وابستگی‌ها تقویت می‌کند و با قوی‌تر شدن اراده، عشق شدیدتر می‌شود تا اینکه در نهایت انسان به مرتبه وارستگی کامل و اتحاد با خدا می‌رسد.

بعد وجودشناختی و معرفت شناختی الهیات سلبی در آثار عارفان ادیان و سنت های گوناگون عرفانی بر دو رکن استوار است: خدا و نفس. در الهیات یا یزدان شناسی سلبی، چنان‌که از عنوان آن نیز پیداست، تأکید عارفان بر جنبه های ناشناختنی و ناگفتنی خداوند یا به تعبیر دیگر سخن از ذات خداست. از ذات ناشناختنی و ناگفتنی خدا با تعابیری استعاری نظیر تهیا، واحه، عدم یا نیستی و بی نام یاد می شود. اما در آثار برخی عارفان سده های میانه ی مسیحی، هم چون مایستر اکهارت، و نیز برخی از عارفان قدر اوّل عرفان اسلامی، همچون مولانا و شمس تبریزی، در پاره ای فقرات تأکید و تکیه از ذات خدا به سوی ذات نفس میل می کند. در آثار مولانا و اکهارت، از ذات نفس با تعابیری نظیر وحدت، بساطت، تاریکی و تهیا یاد می شود. برخی صاحب نظران نظیر دنیس ترنر، از این چرخش و این ویژگی ها بر وزان الهیات سلبی یا یزدان شناسی سلبی، از تعبیر انسان شناسی سلبی سود برده اند. در این جستار، ما بحث از این چرخش نگاه و ویژگی های پیش گفته را ذیل تعبیر فنای صفاتی بررسی می کنیم. در ادامه، نخست مهم ترین مقومات و بنیادهای اخلاقی فنای صفاتی در آثار مولانا و اکهارت را بر می رسیم و سپس به دو پیامد از مهم ترین پیامدهای پارسایانه ی فنای صفاتی، یعنی فقر و تبتل (انقطاع)، در آثار این دو عارف می پردازیم. فقر آموزه ای است که در آثار هر دو عارف، به وضوح و به کرات، دیده می شود اما تبتل از مختصات و شاید از ابداعات نظام اندیشگی و ساختار الهیاتی آثار مایستر اکهارت باشد.