آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

به منظور تحقیق و بررسی در مورد حقیقت و ماهیت زمان این پایان نامه بر آن است که ماهیت زمان در آرای مالصدرا و آگوستین را مورد مداقه قرار دهد و به نقاط اشتراک و افتراق میان آنها بپردازد. روش تحقیق نگاشته شده، به صورت توصیفی و بر اساس تطبیق و مقارنه آراء دو فیلسوف الهی در مساله زمان است؛ نتایج بدست آمد از این تحقیق این است که هم مالصدرا و هم آگوستین در مبحث زمان، افقی تازه گشوده و راهی نو آغازیده اند. آگوستین مساله "زمان" را جنبه ی از جوانب "نفس انسانی" تلقی می کرد و بر این باور بود که با تفحص در سه جز زمان می توان به تحلیل عقلی از زمان رسید؛ که با تمرکز به جز حال از اجزا سه گانه زمان، به وجود زمان پی می برد. مالصدرا هم با الهام گرفتن از نظرات فیلسوفان قبل از خود به تبیین حقیقت زمان پرداخته است؛ وی در نظام فلسفی خود که بر بنیاد وجود استوار شده است، تعریفی از زمان ارائه می دهد؛ او زمان را امتداد و کشش یا بعد چهارم از وجود مادی و جسمانی دانسته است.

مساله وجود شر علی‌رغم وجود خالقی عالم، قادر و خیرخواه، چالشی بوده که متألهین و فلاسفه را از دیرباز به پاسخگویی و ارائه پاسخ‌هایی درخور، واداشته است. متالهین بر این باورند که جهان تحت سلطه و سیطره موجودی واحد است که با حکمت، عنایت، قدرت و عدالت مطلق و محض، بر آن حکم می‌راند. به موجب حکمت و عنایت او، به نظر می‌رسد که جهان نیز باید همچون خود او، خیر کامل و محض باشد. پرسش مهم این است که اگر عالم تحت سلطه چنین موجود کاملی است، چرا این شرور در آن راه یافته‌اند و چرا عالم سراسر خیر و نیکی نیست؟ از آنجا که در سنت مسیحیت، قدیس اگوستین یکی از اولین و مهمترین پاسخ‌ها را به این مسئله را بیان کرده و در میان متفکران اسلامی نیز ابوحامد محمد -معروف به امام محمد غزالی- جایگاه منحصر به فردی دارد، هدف از پژوهش حاضر، طرح مهمترین سوالات و چالش‌های مربوط به چیستی خیر و شر و نیز ارائه نظرات آگوستین قدیس و امام محمد غزالی در این رابطه بود. طبق یافته‌های این تحقیق، درحالی‌که آگوستین تأکید می‌کند که هرآنچه وجود دارد، خیر است و خداوند جز خیر را نیافریده، غزالی تأکید دارد که خیر و شر از جانب خداست و کسی که شر را از جانب خدا نداند، جاهل است. البته این بیان غزالی به این معنا نیست که خداوند شر را برای شر می‌آفریند، بلکه غرض خداوند از ایجاد شر، درواقع نیل به یک خیر بزرگ‌تر است. تفاوت عمده این دو متکلم در مورد منشأ شر اخلاقی است. آگوستین منشأ شر اخلاقی را گناه نخستین عنوان می‌کند. وی انسان‌ها را از بدو ورود به عالم، آلوده به گناه معرفی می‌کند چرا که به عقیده او گناه آدم، شخصی نبود بلکه همه انسانها در گناه او شریک هستند. از بیانات آگوستین چنین استنباط می‌شود که انسان با میل فطری به گناه به دنیا می‌آید و اراده وی تحت‌تأثیر این میل قرار دارد. اما غزالی بر آن است که آدمی با فطرت پاک و عاری از گناه به دنیا می‌آید و اگر به شر می‌گراید، به خاطر استفاده سوء از اراده خودش و در اثر تربیتی است که کسب می‌کند. با این همه، هر دو متفکر در تبیین مسئله شرور بر این امر تأکید دارند که آنچه از بلایا و تلخی‌ها در عالم هست، در نسبت به کل عالم هستی نه تنها شر نیست، بلکه خیر است و زیبایی عالم وابسته به این است که خیر و شر آمیخته به هم باشند. بدین‌سان نکات اشتراک و افتراق زیادی بین دو متکلم قرون وسطی وجود دارد. اما به نظر می‌رسد که تلاش هر دو در دو سنت متفاوت مسیحی و اسلامی، در جایگاه خود موفقیت‌آمیز بوده است.

مسئله شر از چالش بر‌انگیزترین مباحث فلسفه و کلام به‌شمار می‌رود. عده‌ای از متفکران در طول تاریخ با این اشکال در‌صدد نفی وجود و صفات کمالیه خداوند بر‌آمدند. در مقابل اندیشمندان بسیاری نیز برای پاسخ به اشکال شرور کوشیدند. در این مقاله به مهم‌ترین پاسخ کلامی به مسئله شرور، یعنی شرور لازمه اختیار، از دیدگاه ملاصدرا و آگوستین پرداخته‌ایم. این دو فیلسوف در این مسئله اشتراکات و اختلافاتی دارند، البته به‌خاطر اعتقاد به توحید و توجه آنان به آثار افلاطون، نقاط مشترک آراء آنان بسیار بیشتر از اختلافاتشان است. آنان انسان را موجودی مختار می‌دانند و بالطبع از این موجود مختار، گاهی خیر و گاهی شرّ صادر می‌شود. هرچند پاسخ اختیار لازمه وجود شرور، تنها پاسخ مسئله شرور نیست، اما قسمت قابل توجهی از شرور یعنی شرور اخلاقی با آن توجیه می‌شود.

موضوع ایمان از مهمترین موضوعاتی است که می‌تواند در وضعیت کنونی بشر به عنوان یک مأمن مطمئن در این دنیای ظلمانی برای یک دیندار مورد توجّه قرار گیرد. در تعریف ایمان ما با مکاتب مختلفی روبرو می‌شویم از امر قلبی و تصدیقی گرفته تا مکاتبی که ایمان را مجموعۀ قول وفعل و عمل می‌دانند، سنت آگوستین به عنوان یک مسیحی شناس در دوران قرون وسطای مسیحیت مشهور ومعروف گردید و در میان مکاتب مسیحی راه پولوس را ادامه داد و راهی جدید را در فلسفه مسیحیت با دید نو افلاطونی گشود در مورد ایمان قائل است که ایمان اشراقی است که از سوی خداوند بر قلب انسان گنه کار تابیده می-شود تا اورا از ظلمت گناه نجات دهد عقل در سیر ایمان آگوستینی به خدا راه گشاست ولی ایمان بر عقل مقدم است چرا که عقل بعضی آموزه‌های اساسی مسیحیت همچون تثلیث وتجسّد و.. را نمی‌پذیرد، علاوه بر اینکه آگوستین راه معرفت ایمانی را منحصر در راه شهودی می‌بیند حضرت آیت الله جوادی آملی به عنوان یک اسلام شناس ایمان را عقد قلبی می‌دانند که بین نفس انسان ویک مطلب (متعلّق ایمان )بر قرار می‌گردد که البته لازمۀ ایمان حق و صحیح در انسان راظهور این ایمان در ظاهر جوارح انسان میدانند و عقل از نظر ایشان در ایمان حضوری فعال و مقدّم بر ایمان دارد ومثل چراغ وراهنمایی است که دست انسان را در دامن وحی معصوم گذاشته وبه عنوان حجت درونی همواره در کنار مومن حاضر است ..حقیقت ایمان، رابطۀ عقل و ایمان ومتعلقات ایمان(خدا، معاد، پیامبران، ملائکه، برزخ، شفاعت...) از نظر آیت الله جوادی آملی وآگوستین مورد بررسی قرار گرفته است.واژگان کلیدی:

اگر چه اولین بار واژه «یوتوپیا» را تامس مور، نویسنده و فیلسوف انگلیسی ساخته است، بشر از دیرباز در برابر ناکامی ها، بیدادگری ها و ناهمواری های زندگی سعی کرده است طرح شهری آرمانی را تصویر کند. انگیزه بشر از طرح این شهر خیالی این بوده است که از دردها و رنج های خود بکاهد و معایب و محاسن جوامع را بازگو کند. در کانون بشری، شاعران، فیلسوفان و نویسندگان زیادی چون افلاطون، ارسطو، فارابی، نظامی و ... با طرح این موضوع به ویژگی ها و چگونگی شکل گیری آن پرداخته اند. در ایران باستان نیز جلوه هایی از شهریاران آرمانی مانند جمشید، فریدون، کیخسرو و سیاوش و آرمان شهرهایی مانند گنگ دژ و سیاوشگرد دیده می شود که در شاهنامه فردوسی منعکس است. در این مقاله به نمونه هایی از این جلوه ها به ویژه در داستان سیاوش اشاره شده است.

دغدغة بشر و از جمله اندیشمندان از دیرباز تا به امروز این بوده است که چگونه باید جوامعی را ایجاد کرد که به دنبال امنیت، عدالت، صلح و سعادت بشر باشد در جواب این سؤال، اندیشمندان بسیاری تئوری‌پردازی کرده‌اند و از میان آنها، فارابی در جهان اسلام و آگوستین در جهان مسیحیت، جامعه‌ای آ‌رمانی را طراحی کرده‌اند تا بتواند عدالت، امنیت، صلح و سعادت بشر را تأمین کند. در این مقاله این سؤال مطرح می‌شود که جامعة آرمانی فارابی وآگوستین دارای چه ویژگیهایی است؟ نگارنده ضمن تبیین مدینة فاضله در اندیشة هر دو متفکر، به اشتراکات و افتراقات هر دو می‌پردازد و درصدد اثبات این فرضیه است که، نظام آرمانی فارابی در مدینةالنبی’ تحقق پذیرفته و در طول زمان، قابل تحقق بوده و می‌باشد، اما جامعة آرمانی آگوستین درصدد رفع شبهه بوده، یک تئوری افسانه‌ای است نه واقعی. "اما در مدینة فاضلة فارابی، چگونگی تشکیل مدینه و ویژگیهای رئیس مدینه جانشین وی بیان شده است او ابتدا رئیس مدینه را رئیس اول معرفی می‌کند که او آن چنان کسی است که به طور مطلق نیازمند به رئیسی دیگری نیست که بر او ریاست کند؛ نه در کلیات و نه در جزئیات، نه در هیچ امری از امور؛ و بلکه بدان پایه‌ای باشد که همة علوم و معارف بالفعل او را حاصل شده باشد و در هیچ امری نیازمند به کسی دیگر نباشد که او را رهبری و هدایت کند؛ و او را هم نیروی ادراک امور و وقایع تدریجی الوقوع باشد که هر آنچه متدرجا و در طول زمان پیش آید دریابد و احکام آنها را بداند و هم نیروی ارشاد کامل داشته باشد که دیگران را در جهت آنچه می‌داند، از اعمال و کارهای خوب، هدایت و راهنمایی نماید؛ و نیز نیروی قوی و کامل داشته باشد که به وسیلة آن وظایف هرکس را به درستی معین کرده و هرکسی را به کاری که باید انجام دهد و معد برای آن می‌باشد رهبری کند و بدان امر بگمارد و نیز صاحب نیرویی بود که به وسیلة آن حدود وظایف و کارهای افراد را معین کند و آنان را به سوی سعادت سوق دهد."

انسان و مسائل مربوط به آن همواره معرکه آراي متفکران بوده است. تعريف انسان يکي از مسائلي است که انديشمندان مختلف به فراخور انديشه و فهم خود، بدان پرداخته‌اند. اين نوشتار به روش تحليلي ـ توصيفي کنکاشي است درباره تعريف انسان در ساختار انسان‌شناسي عرفاني از نگاه دو انديشمند بزرگ و تأثيرگذار جهان اسلام و مسيحيت؛ يعني ابن‌عربي و آگوستين. تعريف اين دو انديشمند از انسان، بسيار ويژه و متفاوت است. ابن‌عربي تعريف افلاطون از انسان را نادرست مي‌داند. تعريف او از انسان بر پايه انديشه «خدا» و «شناخت حق‌تعالي» استوار است. آگوستين چند تعريف از انسان ارائه مي‌کند که در يکي از آنها با تعريف افلاطون هماهنگ است؛ اما تعريف ديگر او نيز ناظر به انديشه خداست که در اينجا به ‌گونه‌اي با ابن‌عربي هماهنگ است. بااين‌حال تعريف اين دو از انسان، در ساختار انسان‌شناختي عرفاني خاص خود، تفاوت‌هاي بنياديني با يکديگر دارند.

ترجمه ماشینی: غلبه بر بر الهیات مجموعه ای خیره کننده از مقالات مرولد وستفال، یکی از فیلسوفان دین قاره ای برجسته آمریکا است که در آن وستفال ماهیت و ساختار یک فلسفه مسیحی پست مدرن را به دقت بررسی می کند. وستفال که با وضوح و جذابیت مشخصی نوشته شده است، مطالعات استادانه ای را در مورد سخنرانی های اولیه هایدگر در مورد پل و آگوستین، ایده هرمنوتیک، شلایرماخر، هگل، دریدا و نیچه ارائه می دهد، همه در خدمت ایجاد استدلال او مبنی بر اینکه تفکر پست مدرن ابزاری ضروری برای ارائه می دهد. بازنگری در ایمان مسیحی کتاب «غلبه بر الهیات» که باید برای هر دانشجو و استاد فلسفه قاره‌ای و فلسفه دین خوانده شود، مجموعه‌ای ارزشمند است که چهارده مقاله تحریک‌آمیز و روشن یکی از مهم‌ترین متفکران امروزی فلسفه آمریکا را در یک مکان گرد هم آورده است.

مقاله‌ی حاضر پژوهشی تطبیقی است در زمینه‌ی فلسفه‌ی مدنی آگوستین و فارابی با تکیه بر کتاب شهر خدا اثر آگوستین و کتاب آراء اهل مدینه فاضله اثر فارابی. در ابتدا، مفاهیمی چون شهر، عدالت و سعادت مورد بررسی قرار گرفته و سپس مبانی نظری آن‌ها در این دو اثر مقایسه شده است. آگوستین شهر را به معنایی جدید معرفی نموده،فارابی معنای متداول آن را منظور داشته است. مبنای نظری آگوستین آموزه‌های کتاب مقدس درباره‌ی دو نوع طبیعت انسانی است و مبنای فارابی مدنی‌الطبع بودن انسان. این اختلافات منجر به اختلاف در نظام حاکم بر شهر یا مدینه شده است. آگوستین بر شهروندان تکیه دارد و فارابی بر رئیس مدینه. بررسی مبانی نظری و نظام حاکم نشان می‌دهد امکان تحقق شهر خدا نیز منوط به وجود شهروندان آن است و همواره از ابتدای تاریخ، شهر خدا وجود داشته است، اما تحقق تام آن در روز داوری واپسین خواهد بود، در صورتی که تحقق مدینه‌ی فاضله منوط به وجود رئیس فاضل است و تاکنون تحقق نیافته است. در پایان، فرجام شهروندان مورد بررسی قرارگرفته و این نتیجه حاصل شده است که برمبنای این دو کتاب، اندیشه‌ی آگوستین در فلسفه‌ی مدنی ییشتر صبغه‌ی کلامی و اندیشه‌ی فارابی صبغه‌ی فلسفی داشته است.