آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

فيلسوفان پيش از صدرا با تعريف انسان به عنوان حيوان ناطق، نطق را فصل حقيقی و كمال اول و ادراكات و فعاليت های ارادی بالفعل را كمال ثانی انسان می دانند كه عارض بر ماهيت نوعيه او می گردد؛ از اين رو تعدد و تغاير افراد انسان از ناحيه كمالات ثانيه ای است كه نفس انسانی در مسير استكمال واجد آنها می شود. ملاصدرا با به ميان كشيدن مسأله ماده و صورت برای تعريف انسان، بر خلاف فيلسوفان سلف، صورت انسانی را برزخی ميان دو عالم جسمانيت و روحانيت دانسته و با مبنا قرار دادن استكمال تدريجی مبتنی بر حركت جوهری، انسان را حقيقت ذو مراتبی می داند كه به موازات استكمال وجودی اش ماهيات گوناگونی می يابد و مراتب وجودی مختلفی را سپری می نمايد. وی با استناد به آيات و روايات، تفاوت ذاتی نفوس انسانی را قطعی دانسته و شديداً تأكيد می نمايد كه هرگز بهترين و برگزيده ترين مردم نمی تواند در حقيقت نوعی، همتراز بدترين و فرومايه ترين آنها باشد؛ آن دو نه تنها در حالات، كه در اصل ذات و ماهيت نوعيه نيز متفاوت از يكديگرند. پس از بررسی اين دو نگرش كاملاً متفاوت از يكديگر كه ناشی از تفاوت در مبانی و اصول است، علت تنوع و تفاوت ذاتی افراد انسانی و نيز رمز و راز مقامات حاصل از اين تنوع بيان می شود.

رسائل رمزی شیخ‌اشراق حتی امروز هم می‌توانند بسیار برای ما راه گشا و پرکاربرد باشند. به این معنا که می‌توانند انسان و زمانه را بسازند و سمت و سوی جهان را به ما نشان دهند، چراکه شیخ در این داستان ها به صورت مرتب در پی نمایش مراتب عالم و جایگاه انسان در این مراتب و اثبات این مطلب است که نفس انسانی نور مجردی بوده که در شرق هستی ریشه داشته است، لیکن به بدن مادی تعلق گرفته، از عالم قدسی به ظلمتکدۀ ناسوت هبوط کرده و در آن اسیر گشته است و آن‌گاه به سعادت می رسد که به منزلگاه اصلی خویش بازگردد. به همین سبب، وی برای شناساندن هر چه بیشتر جایگاه اصلی نفس ناطقۀ انسانی در این داستان های رمزی، مراتب چهارگانۀ عالم را بر مبنای مسئلۀ قهر و محبت میان انوار در قالب رمز و به صورت مفصل تنظیم نموده است که عبارتند از: عالم انوار قاهره (عقول)، عالم انوار مدبره (نفوس)، عالم اجسام و برازخ و عالم مثال. از میان این عوالم شیخ اشراق، بر عالم مثال یا خیال منفصل تاکید فراوان داشته است. عالمی که در واقع صحنۀ داستان سرایی رمزی اوست.

این پایان نامه پژوهشی درباره رابطه حکمت و تمثیل در اندیشه سهروردی است که با تأکید بر یکیاز رمزی ترین رسائل وی یعنی "آواز پر جبرئیل" با روشی توصیفی و تحلیلی انجام شده است.هدف از تبیین این رساله نشان دادن جایگاه تمثیل در میان آثار سهروردی است و اینکه آیا این رسائلادبی و تمثیلی می تواند بازگوکننده ی حکمت و فلسفه خاص این فیلسوف بزرگ ایرانی باشد یا خیر؟همچنین بازنمودی است از فلسفه اشراق تا در آن تأکید بیشتری بر جنبه های ذوقی و عرفانی نموده واسلوبی نظام مند در سیر اندیشه های حکمی و تجربه های عرفانی را نشان دهد و نیز بیانگر قصد واراده سهروردی در بیان رمزگونه فلسفه و حکایات تمثیلی و رمزی اش باشد، سهر وردی با تلفیق آراءحکمای پیشین به بازسازی حکمت مشاء با مایه های عرفانی پرداخته است و فلسفه اشراق خود راپیوندی بین فلسفه و تجربه عرفانی قرار داده و با بیانی لطیفتر با شهود و الهام آمیخته است.و در پایان در پی دستیابی به همان حکمت از طریق داستان آواز پر ج برئیل می باشد به طوری کهنشان دهد اساس داستان بر مبانی حکمت وی از جمله مبانی معرفت شناسی و هستی شناسی وانسان شناسی استوار است که این مهم از طریق رمزگشایی و شرح داستان به وضوح خودنماییمی کند.

این پایان نامه پژوهشی درباره رابطه حکمت و تمثیل در اندیشه سهروردی است که با تأکید بر یکیاز رمزی ترین رسائل وی یعنی "آواز پر جبرئیل" با روشی توصیفی و تحلیلی انجام شده است.هدف از تبیین این رساله نشان دادن جایگاه تمثیل در میان آثار سهروردی است و اینکه آیا این رسائلادبی و تمثیلی می تواند بازگوکننده ی حکمت و فلسفه خاص این فیلسوف بزرگ ایرانی باشد یا خیر؟همچنین بازنمودی است از فلسفه اشراق تا در آن تأکید بیشتری بر جنبه های ذوقی و عرفانی نموده واسلوبی نظام مند در سیر اندیشه های حکمی و تجربه های عرفانی را نشان دهد و نیز بیانگر قصد واراده سهروردی در بیان رمزگونه فلسفه و حکایات تمثیلی و رمزی اش باشد، سهر وردی با تلفیق آراءحکمای پیشین به بازسازی حکمت مشاء با مایه های عرفانی پرداخته است و فلسفه اشراق خود راپیوندی بین فلسفه و تجربه عرفانی قرار داده و با بیانی لطیفتر با شهود و الهام آمیخته است.و در پایان در پی دستیابی به همان حکمت از طریق داستان آواز پر ج برئیل می باشد به طوری کهنشان دهد اساس داستان بر مبانی حکمت وی از جمله مبانی معرفت شناسی و هستی شناسی وانسان شناسی استوار است که این مهم از طریق رمزگشایی و شرح داستان به وضوح خودنماییمی کند.

مسئلة تناهی یا عدم تناهی عالم طبیعت که از جمله مسائل مطرح شده در هندسه و طبیعیات قدیم بوده، یکى از مسائل فلسفى به‌شمار می‌رود که با استعانت و استمداد از قضایاى ریاضى مبرهن شده است. غرض از بیان این مسئله، اثبات محدودیت عالم جسم و جسمانى و تعیین پایان و منتهی‌الیه جهان ماده و عالم طبیعت بوده است؛ اما نه از این حیث که چون هر جسمی ابعاد سه‌گانة محدودی دارد، پس عالم نیز محدود است چون عالم چیزی نیست جز موجودات آن، بلکه سخن بر افلاک، به‌ویژه محدد الجهات متمرکز شده است. پزسش این است که اصولاً ماوراء افلاک و اصطلاحاً فراتر از سطح فلک‌الافلاک چست؟ آیا خلأ است یا ملأ، یا نه خلأ و نه ملأ؟ اگر خلأ است آیا می‌توان در آنجا امتدادی را تصویر نمود؟ اگر چنین است، چه نوع امتدادی است؟ طبیعی‌دانان در پاسخ به پرسش‌های بالا، براهینی آورده‌اند که منتج به اثبات مسئلة تناهی ابعاد شده است. نوشتار حاضر، پس از بیان براهین ارائه شده در آثار فلسفی ابن‌سینا، سهروردی و ملاصدرا ‌ـ‌به نمایندگی از فلسفه‌های مشاء، اشراق و متعالیه‌ـ به بیان نقدهای علامه حسن‌زاده آملی بر این براهین پرداخته است. از نظر وی چون براهین مذکور در اثبات تناهی عالم جسمانی ناتوانند و از آنجا که آثار و افعال الهى منحصر به عالم شهادت مطلقه نیست ـ‌بلکه ورای عالم جسم، عالم یا عوالم دیگری با مخلوقات و موجودات خاص هر عالم نیز وجود دارد‌ـ ما را به این حقیقت می‌رساند که نه تنها کلمات وجودی خداوند سبحان که اطوار و شئون اسمائى او هستند، غیر متناهى‌اند، بلکه کلمات عالم جسمانى و همچنین عالم جسمانی نیز غیر متناهى است.

چکیده ندارد.

در این مطالعه با نگاه به مبانی قرآنی و روایی انسان شناسی صدرا به بررسی موضوع میزان تأثیر قرآن و حدیث بر انسان شناسی صدرا پرداخته است و این نتیجه بدست آمده است که انسان شناسی صدرا حاصل نوعی روی آورد میان رشته ای است که وی میان رهیافتهای قرآنی، عرفانی و فلسفی نوعی چالش ایجاد کرده و آنها را به گفتگو گرفته است؛ و لذا توجه صدرا به منابع دینی توجه به تفسیر و فقه الحدیث است، یعنی وی در حل مسئله انسان شناسی از روی آوردهای مختلف فلسفی، عرفانی، تفسیر و فقه الحدیث استفاده کرده است. پس تأثیر وی از قرآن و حدیث، تأثیر منبعی نبوده است بلکه تأثیر روی آوردی است که بلحاظ روش شناسی نسبت به روی آوردها ، نوعی کثرت گرایی است. و از این رو آنچه را در این روی آوری متعالی بدست می آورد، هم قابل عرضه به قرآن است و هم به برهان و هم به عرفان. زیرا انسان شناسی فلسفی که به معنای نفس شناسی یا علم النفس است درصدد بازشناسی و بررسی اصول و عوارض ذاتی انسان است. و فیلسوف با تجرید و تعمق و تفکر در لایه های درونی وجود انسان بدنبال فهم حقیقت انسان و شناخت واقعیت و ذات اوست تا به نیازهای وجودی انسان پاسخ گوید و او را متوجه مرتبه ای از وجودش کند که ریشه دارتر و فراتر از مرتبه طبیعت است. و در انسان شناسی عرفانی، حقیقت انسان همان صورت انسانی است که بر صورت رحمان آفریده شده و بزرگترین حجتهای خداوند بر خلقش می باشد. و هیکلی است که بدست خود، آن را نوشته است. این صورت انسانی و مثال حق تعالی که وحدت حقه حقیقه ظلیه دارد، و متعلم به اسماء الله و بزرگترین آیت اوست به منزله چشمی است که حق تعالی بواسطه او به خلقش می نگردد و بدانها رحمت و عنایت می نماید. شناخت و معرفت این تجلی أعلی و أکمل و روابط حقیقی و فیض کلی از اهمیت ویژه و والایی برخوردار است چون شناخت این کاملترین موجود عالم هستی طبیعتاً شناخت جهان و خداوند سبحان را در بالاترین حد ممکن بدنبال دارد. و در انسان شناسی قرآنی، حقیقت انسان کتابی است که تنها شارح آن رب العالمین است. به دیگر سخن در قرآن که نامه انسان شناسی و برنامه انسان سازی است، می توان واقعیت انسان را به تماشا ایستاد و در آفاق وجود الهی به شناخت و معرفتی جامع دست یافت. و لذا خداوند متعال با معرفی این انسان از طریق انبیاء و اولیاءاش، هم انسان را با خودش آشنا می سازد

چکیده ندارد.

ملاصدرا مبدع حکمت متعالیه در فلسفه اسلامی است . او معتقد به اصالت وجود است و وجود را مشکک می داند . او بر خلاف پیشینیان از جمله ارسطو و ابن سینا ، حرکت را نه فقط در اعراض بلکه در جوهر نیز می داند . از نظر او وقتی اصالت جوهر را به جای اصالت ماهیت انتخاب کنیم مشکل حرکت جوهری حلمی شود او معتقد است زمان وابسته به حرکت است و امری پیوسته می باشد و برای اثبات زمان از دو دلیل طبیعی و الهی استفاده می کند . در فلسفه ملاصدرا حرکت جوهری و زمان رابطه نزدیکی با هم دارند . بدون حرکت جوهری زمان را هم نمی توان تصور کرد . زمان در نزد او مانند وجود ،خلق مدام و آفرینش جهان را توجیه می کند . و هایدگر یکی از بزرگترین فیلسوفان قرن بیستم است که تلاش نمود انسان را به خانه اصلی خود یعنی جهان بر گرداند . و همچنین مشکل نیهیلیسم که قبل از او نیچه مطرح کرده بود را حل کند .او در کتاب مهم خود « هستی و زمان » ریشه بحران انسان معاصر غربی را در هردو مورد بی خانمانی و نیهیلیسم در غفلت از وجود می داند . او تعریف جدیدی از انسان ارائه می دهد و آن را « دازاین » می نامد . دازاین تنها موجودی است که هستی خود را می فهمد .پس او می تواند وجودی اصیل یابد و همه موجودات دیگر نسبت با انسان هستی می یابند . هایدگر در بخش دوم کتاب هستی و زمان در مورد زمانمندی صحبتمی کند او به نقد نگرش سنتی از زمان می پردازد . در قسمت زمانمندی ، هایدگر تلاش می کند تا راه رسیدن به اصالت را نشان دهد . انسان با آگاهی از مرگ و آزادی انتخاب می تواند بطور صحیح از امکانات محدود خود استفاده کند و بطور صحیح زندگی کند . او در زندگی روزمره خود ممکن است دچار داسمن و زندگی غیر اصیل شود و به سخن بیهوده و هرزگی دست زند اما در ضمن او می تواند به گذشته نظر کند و به سوی آینده حرکت کند . دازاین یک موجود تاریخمند است .او میان سنت و نو آوری است . هستی او در میان دو سرحد تولد و مرگ می زید .هایدگر و ملاصدرا درعین حال که دربسیاری از اندیشه ها تفاوتهای جدی دارند مانند تلقی این دو فیلسوف از اصالت وجود ،ولی نقاط اشتراکی نیزدردیدگاه این دو فیلسوف نسبت به هستی و زمان وجود دارد