آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

حقایق هستی واحد بوده و تکثرناپذیرند و فهم آنان بر ضرورتی از ناحیة عقل و دعوتی مصرانه ازسوی دین استوار است، اما تمام آنها به فهم تمام آدمیان در نمی آید و همین فریاد عجز فلسفه است؛ اما دین آمده است تا تمام مردم را از فهم و عمل بر طبق آن حقایق بهره مند کند و به دنبال آن بود. که تمثلات و تنزلات آن حقایق به گزاره های دینی بدل شده گزاره هایی که فهم ساده آنهاتضمین کننده مصالح عموم آدمیان است و تأویل آنها منحصر و مختص به عالمان است. برای رسیدن به هر کدام از این حقایق سه راه وجود دارد: راه دقیق و عمیق و استوار فلسفه، راه ساده وبرهانی و عامه پسند دین و یا راه پرپیچ و خم و بی محتوای عقلی در میانة مردم و فیلسوفان بهترین راه برای عموم مردم راه دوم است و برای فیلسفوان راه اول مناسب است و راه سوم که اشعریان و معتزلیان از آن رفته اند هم خطا است و هم مضر. این مدعای فیلسوفی بزرگ از غرب دنیای اسلام است. ابن رشد فیلسوف قرن ششم، اندیشمندی است که در فلسفه به ارسطو توقف کرده است و در فقه از یکی از ظاهرگراترین فرقه های زمان خویش حمایت می کند. خدا وجوددارد. راه دینی، یقینی و عمومی رسیدن به این حقیقت کدام است؟ خدا یکی است. راه دینی، یقینی و عمومی رسیدن به این حقیقت کدام است؟ چه صفات و چه رفتارهایی را می توان به خدا نسبت داد؟ کدامشان حقیقی و کدامشان دینی است و راه رسیدن به آنها چگونه است؟ متکلمان زمان ابن رشد که قرار بود پاسدار دین باشند، در اکثر این موارد به مسیری قدم گذاشتند که نه عالمانه بود و نه دینی و نه برای عموم مردم قابل فهم بود. اینان بر مبنای فهم خطای خویش، هر روز دین را به شکلی تغییر دادند و فواید آن را از میان بردند و تشتت را برای مسلمانان به ارمغان آوردند. ابن رشد از تک تک موارد بالا و از راه متکلمان مفصلا بحث می کند. در تمام این موارد، آنچه برای آدمیان، مفید و ضروری است، معنای روشن عبارتهای دینی است و نه تأویل آن. اما تأویل نیزجایی و جایگاهی دارد که ابن رشد خاتمه کتاب را به آن اختصاص داده است.

الوهیت عیسی مسیح مهمترین مسأله آیین مسیحیت است در مسیحیت تفکر غالب مسیحیان اعتقاد به الوهیت عیسی مسیح است، و این اعتقاد در همه نحله های موجود مسیحیت یعنی خواه به آیین کاتولیک ایمان داشته باشد خواه به آیین پروتستان و خواه به آیین ارتدوکس، غلبه دارد. ازدیدگاه آنان اعتقاد به الوهیت عیسی مسیح به این معناست که ما در تثلیث، یک خدا را عبادت می کنیم و تثلیث در وحدت (به عبارت دیگر کثرت در وحدت و وحدت در کثرت). به نظر آنهااقانیم ثلاثه یعنی پدر، پسر و روح القدس مخلوق نیستند الوهیت پدر، پسر و روح القدس همه یکی است؛ یعنی در جلال هم شأن و در عظمت، مثل هم جاودانه اند. پدر، پسر و روح القدس فهم نپذیرند. به عقیده آنها همان طور که پدر خداست، پسر و روح القدس نیز خدایند، ولی آنها سه خدا نیستند. بلکه یک خدایند. به نظر آنها عیسی مسیح یک شخص است در کنار سه شخص دیگریعنی اقالیم ثلاثه در او تجلی کرده است. هر یکی از اقنومهای سه گانه - یعنی پدر، پسر وروح القدس - جداگانه و مستقل اند، یعنی سه شخص هستند نه یک شخص، پس تثلیث درمجموع سه شخص مستقل است. و می تواند این سه شخص مستقل در یک شخص جمع شود.پس به عقیده آنها عیسی مسیح یک جوهر است که هم خداست و هم پسر خداست و هم روح القدس. به عقیده مسیحیان هر کس به این اعتقاد ایمان نداشته باشد مومن نیست - یعنی کافراست - و از آیین مسیحیت خارج است. اما با آمدن اسلام، قرآن کریم این اعتقاد مسیحیان راانحراف از حق دانسته و عیسی مسیح را مخلوق خدا و فرستادة خدا برای قوم بنی اسرائیل معرفی می کند و می گوید که عیسی بن مریم مثل سایر انسانها غذا می خورد، می خوابید عبادت می کرد و...و پس کسی که غذا می خورد نیاز دارد به آن غذا، نیاز از امکان است و امکان برای خدا بودن معنی ندارد پس عیسی نمی تواند خدا باشد. و همچنین عبادت کردن عیسی (ع) مثال روشن و واضح برای رد الوهیت وی است

این رساله از سه بخش عمده پدید آمده است: ۱. نظریه و طرّاحی؛ ۲. تولید و پیاده‌سازی؛ و ۳. نظرسنجی و ارزیابی. از پیش‌فرض‌های این رساله این است‌که کتاب‌های معارف دانشگاه علاوه بر افزایش دانش مخاطبان، قرار است نگرش و باور آنان را نیز ـ حتّی‌المقدور ـ ارتقا دهد و در حوزه رفتار و سبک‌زندگی آنان هم نسبتاً تأثیر بگذارد. بر این اساس، یکی از پرسش‌های این رساله این بوده است‌که: کتاب‌های معارف دانشگاه (و از جمله کتب انسان‌شناسی) تا چه حد به غایات تعریف‌شده نایل می‌شوند؟ تحقیقاتِ انجام‌شده در بخش سوّم رساله دلالت دارد‌که در این باب، ما با چالش‌ها و ضعف‌هایی روبرو هستیم. این چالش‌ها در چهار عرصه شناخت و دانش، عاطفه و انگیزش، باور و ایمان، و اراده و عمل، قابل تقسیم و توضیح‌اند.پرسش دیگر این است‌که برای رفع این چالش‌ها، چه راهکاری وجود دارد؟ دفتر حاضر، در پاسخ به این سوال، رویکرد و الگوی جدیدی تحت عنوان «رویکرد نگرش‌ساز» یا روش نگرشی‌ـ انگیزشی، را پیشنهاد داده است. به عبارتی، در این رساله دو موضع از یکدیگر تفکیک شده‌اند؛ یکی رویکرد ذهن‌محور و دانش‌افزای صرف و دیگری رویکرد قلب‌محور و نگرش‌ساز؛ و اساساً ریشه و خاستگاه بسیاری از ضعف‌ها در اتّخاذ همین موضع دانش‌افزای صرف تشخیص‌داده شده است. تفـاوت این دو، و مولّفه‌‌‌‌ها و مزیت‌های رویکرد دوّم، در بخش نخست خواهد آمد. البتّه این الگوی پیشنهادی، تنها در دایره یک نظریه و طرّاحی، محدود نمانده و عملاً نیز در قالب یک کتاب یا متن آموزشی (در حوزه انسان‌شناسی)، به عنوان یک گام کوچکِ نخستین، تولید و پیاده‌سازی‌گردیده است که به عنوان بخش دوّمِ همین رساله، تقدیم‌ می‌گردد. همچنین این نمونه عینی، پس از آن‌که در طول چند ترم، به محک تدریس و نظرسنجی‌های متناوب‌گذاشته شده و مکرّراً در روش و محتوای آن بازنگری‌هایی اعمال گردیده، نهایتاً در یک بررسی‌کامل‌تر، به‌صورت‌کمّی وکیفی مورد ارزیابی قرارگرفته است. جامعه آماری آخرین تحقیق، دانشجویان دانشگاه اصفهان با حجم نمونه ۱۲۶ نفر بوده‌ است. ارزیابی کمّی با روش‌ توصیفی از نوع پیمایشی یا زمینه‌یابی، و با ابزار پرسش‌نامه محقّق‌ساخته و با نرم افزار کامپیوتری SPSS-۲۲، و ارزیابی کیفی نیز با ابزار چک‌لیستِ تحلیل محتوا و مصاحبه انجام شده است. نتایجِ به دست‌آمده، در هر دو عرصه کمّی و کیفی، رویکرد پیشنهادی را تأیید می‌نماید و نمونه تولید‌شده را تا حدّ قابل قبولی موفّق نشان می‌دهد. براین اساس این رویکرد در صورت پذیرش، می‌تواند توسّط متولّیان امر، در معرض تحقیقات گسترده‌تر قرارگیرد و به مدد ارباب نظر و تجربه، تکمیل و تکامل یابد.

بسیاری از فیلسوفان با استدلال‌های فلسفی خود به قدم عالم معتقد شده‌اند، درعین حال، بر این باورند که انبیاG در معارف خود، حدوث عالم را بیان کرده‌اند. غزالی نیز در این مسئله به تکفیر فلاسفه پرداخته است. اما ابن‌رشد در برابر وی به دفاع از فلسفه برخاسته و اعتراضات او را پاسخ داده است. ولی عقیدة خود ابن‌رشد چیست؟ بعضی به این دلیل که نتوانسته‌اند بین آرای او جمع کنند، گاهی او را متهم به تناقض‌گویی کرده و گاهی نیز داشتن دو نظر مختلف را به او نسبت داده‌اند. مقالة حاضر به بازسازی نظر ابن‌رشد در این مسئله پرداخته و پس از بیان کیفیت جمع بین دین و فلسفه از نظر فیلسوف قرطبه به این نتیجه رسیده که ابن‌رشد بدون مسئلة جمع بین شریعت و حکمت قابل شناخت نیست. وی در تفسیر مابعدالطبیعه که در آن‌جا، تنها شارح ومفسر آرای ارسطوست، قدم عالم را گفته، ولی در آثاری که عقیدة شخصی خود را بیان می‌کند، به حدوث عالم گرایش دارد و با تأویل لفظ خلقت و مجاز دانستن آن و تمایز بین حدوث ذاتی و زمانی راهی برای پیوند عقل و نقل یافته است.

این پژوهش مشتمل بر سوالات اساسی از جمله اینکه آیا عرفان اسلامی مبتنی بر شریعت محمدی (ص) همان تصوف است؟ فرقه ذهبیه که مدعی تنها فرقه ناجیه و ام السلاسل صوفیه است، آیا وجه تمایز و برتری بر دیگر فرق صوفیه دارد؟ رویکرد ذهبیه نسبت به آیات قرآن و روایات معصومین چگونه است؟ و سوالات فرعی همچون اصول و فروع تصوف چیست و آیا با اصول و فروع مکتب اهل بیت یکی است یا خیر؟ نام ذهبیه از چه زمانی وجود داشته و سبب نامگذاری آن به ذهبیه چیست؟ رویکردهای مختلف ذهبیه از جمله رویکرد سیاسی، اجتماعی و غیره چگونه بوده است؟ حجیت ظواهر در نزد ذهبیه چه جایگاهی دارد؟ عملکرد ذهبیه نسبت به احادیث جعلی چیست؟ و ما در این بررسی به این مطلب رسیدیم که صوفیه با اقتباس از ادیان و مکاتبِ دیگر، بسیاری از آموزه های خود را از آنها گرفته است و در دامان اسلام آنها را رنگ و بوی اسلامی داده است. علت ورود آداب و رسوم دیگر مکاتب به صوفیه، به زمان دوره اشرافیگری خلیفه سوم و بعد از آن حکومت بنی امیه می رسد که بناچار عده زیادی از مسلمین برای فرار از آن به زهد و گوشه نشینی روی آوردند و از جهتی دیگر ورود مسیحیان و دیگر ادیان به دین اسلام و همچنین عوامل دیگر، راه نفوذ آداب صوفیه مهیا گردید. در صوفیه اولیه تا قرن هشتم ردپایی از شیعه دیده نمی شود و صوفیان همه اهل سنت می باشند. صوفیه در قرن دوم بوجود آمد کم کم رشد کرد خانقاه جای مسجد قرار گرفت و آدابی مانند ریاضت، سماع، خرقه، مرید و مرادی و...رواج یافت که اینها در اسلام اصیل یا وجود نداشت و یا به شکلِ صوفی آن نبودند. اما ذهبیه، که خود را برتر از دیگر فرق می داند تفاوتی با آنها ندارد زیرا همان آدابی که در فِرَق وجود دارد در ذهبیه هم موجود است. گرچه ذهبیه سعی دارد که سلسله خود را منسوب به امام رضا کرده و نام ذهبیه را به آن زمان برساند ولی هیچ دلیل درستی ذکر نمی کند و باید گفت تا قرن هشتم هیچ منبع صوفی و غیر صوفی نام ذهبیه را ذکر نکرده است و این نام بعد از خروج عبدالله برزش آبادی از بیعت شیخ خود بوجود آمده است. معروف کرخی که آن را موسس ذهبیه ذکر می کنند و معتقدند که وی از امام رضا خرقه گرفته، شخصی مجهول الهویه می باشد که تا قرن پنجم هیچ منبع تاریخی و رجالی نامی از او نبرده اند. نه تنها در مشایخ ذهبیه بریدگی وجود دارد بلکه زمانی که اقطاب خود را بیان می کنند از قطب فعلی شروع کرده تا به امام رضا می رسند و ائمه قبل از حضرت را ذکر می کنند تا رسول اکرم و چهار ائمه بعد از امام رضا را حذف می نمایند. در فصل سوم رویکردهای ذهبیه نسبت به قرآن و حدیث بررسی شده است. ذهبیه به ظواهر قرآن بی توجه بوده و تعبدی به نص ندارد. مواردی مانند سماع را به نفع خود تفسیر می کند.آیات صریح در باره شیطان و فرعون را نادیده می گیرد. در ذهبیه احادیث جعلی فراوان برای اثبات بدعت های خود یافت می شود از جمله برای تقسیمات شریعت و طریقت، نام تصوف و خرقه و... . لذا در سند سازی برای ارکان تصوف ید طولایی دارد و اکثرا توجهی به سند و متن احادیث نمی کند و در وااقع به دلایل ذکر شده و همچنین با گزینشی عمل کردن و توجه خاص آنها به تأویل گرایی، راه افراط و تفریط را پیموده و بدعتها بپا کردهو از اسلام اصیل فاصله گرفته است.

پیامبر گرامی(ص) از افتراق امت پس از خود، به ‎73 فرقه خبر دادند و تنها یک فرقه را اهل نجات شمردند. فرقة ناجیه را نیز به راکبان سفینة اهل بیت و متمسکان قرآن و عترت تعریف کردند. شیعة امامیة اثنا عشری مدعی دارا بودن چنین ویژگیهایی است و خود را مصداق آن یگانه فرقة ناجیه می شمارد. کتاب حاضر به منظور اثبات همین مدعا به نگارش در آمده است و مؤلف شیخ ابراهیم بن سلیمان مشهور به فاضل قطیفی کوشیده است تا با ارائة دلائل منطقی و مقبول شیعه و اهل سنت بر صحت این ادعا مهر تأیید بزند و مخالفان را در عرصة احتجاج در باب عقاید دینی، بویژه اعتقادات شیعه در مورد امامت و ائمة اثنا عشر(ع) مجاب سازد./

آنچه در این مجموعه آورده ایم گردآوری، ترجمه و تحقیق 35 آیه شریفه از کتاب امالی سیدمرتضی علم الهدی(ره) می باشد. که «در ضمن تفسیر این آیات سی و پنجگانه، تفسیر آیات مربوط بدان نیز، البته به صورت محدود، لحاظ شده است و» شامل تأویلات سیدمرتضی همراه با بیان آراء و نظریات تفسیری مفسران است. در این رساله علاوه بر گردآوری و ترجمه متن به مقایسه تفسیری آیات نیز دقت نظر شده است به طوری که تمام موارد تفسیری امالی با تفسیر مجمع البیان طبرسی، تبیان شیخ طوسی، نیز تفسیر«منسوب به» نعمانی، و نیز تفسیر المیزان علامه طباطبایی در کنار هم گذاشته شده و نتایج بسیار لطیفی به دست آمده است. ناگفته نماند در پی مقایسه تفسیری که بین آیات مورد بررسی در امالی با تفسیر«منسوب به» نعمانی انجام گرفته، این نتیجه به دست آمده که هیچ تشابه در بیان آراء و نظریات تفسیری بین آیات مورد بحث در تفسیر امالی و آیات مورد بررسی در تفسیر«منسوب به» نعمانی وجود ندارد و لذا به نظر این جانب فرضیه«هر دو تفسیر[نعمانی و امالی] متعلق به سیدمرتضی است.» صحیح به نظر نمی رسد. این مجموعه در برگیرنده مباحثی است که از جمله آنها؛ شرح حال سیدمرتضی و سیری در ویژگیهای کتابش، نوآوری های سیدمرتضی روش تفسیری سیدمرتضی، ترجمه و تحقیق آیات تفسیری، سیدمرتضی در آینه مطبوعات«که به بررسی مجموعه مجلات و مقالات که به صورت اصلی یا ضمنی به بحث پیرامون شخصیت سیدمرتضی و تألیفات او پرداخته است» و ..... می باشد. این نگاشته در صدد است تاضمن ترجمه رسا و روان آن هم مبتنی بر منابع شناخته شده دور از هر نوع اعمال نظر شخصی و یا غیره به ترجمه آن همت گمارد. سایر موارد تحقیق در این رساله عبارتند است از:«استخراج منابع و مآخذ و استدراک مطالب، توضیح الفاظ غامض و عبارات دشوار در متن و خصوصاً متن اشعار و فهرست تفصیلی مطالب و آیات استشهاد شده پژوهش، در پایان نیز ترجمه چکیده رساله به زبان انگلیسی خواهد آمد.

هر رساله و کتابی، هر شعر و مقاله ای، هر فیلم و تأتری، هر نقاشی و مجسمه ای، هر معماری و خطی، هر خنده و گریه ای، هر سکوت و نگاهی و هر موسیقی و آوازی زبانی دارد و گفتنی هایی، که با صاحب و همدم خود سخن می گوید و هستی خود را در ذات حروف و کلمات می ریزد و به او تقدیم می کند و اما این رساله هم نیز به نوبه خود و با زبان خود می خواهد بگوید: 1 از نظر لغوی چه در زبان فارسی و چه در زبان عربی و لاتین«آزادی» در مفهوم بی بند و باری و رذایل اخلاقی و هرج و مرج به کار نرفته است. 2 از نظر اصطلاحی از منظر این رساله آزادی یعنی«عدم ممانعت از جریان سیل طبیعی تکامل خواهی و زیبا دوستی فطری انسان در عرصه زندگی که در قالب اندیشه و اعتقاد و عمل فردی و اجتماعی بطور خود انگیخته نمادین می شود» 3 یگانه مبنای آزادی همانا نیروی اراده است که شکل تبدیل یافته نیروی عقل است، که از مجموع دستاوردهای علمی و عرفانی(تجربه های حسی و باطنی) انسان به وجود می آید و قرآن کریم از آن تعبیر به«فواد» نموده است و از نیروی عقل تعبیر به«قلب» می نماید و تجربه های حسی و باطنی را مجموعه دستاوردهای نیروهای«بصر» و«سمع»می داند. 4 پیامبران آمده اند تا اراده آزاد انسان را با علم و آگاهی کافی به سمت تکامل هدایت نمایند. 5 شعار تمام پیامبران و ادیان توحیدی در طول تاریخ، شعار«لا اله الا الله» است، که مفهوم آن یعنی نفی قدرت و اثبات آزادی برای انسان. 6 «لا اله الا الله» نافی«جبت» و«طاغوت» است، یعنی نافی قدرت سالاری دینی و قدرت سالاری دنیوی و همچنین قدرت سالاری دینی دنیوی است. 7 عدم تمرکز قدرت در فرد و گروه و حزب و سیستم خاص و تقسیم قدرت در بین آحاد جامعه بر حسب بروز شخصیت ها در فضای آزاد، گوهر آزادی را تشکیل می دهد و این همانا روح توحید و مفهوم«لا اله الا الله» است. 8 لذا آزادی یکی از ویژگی های لا ینفک دین مبین اسلام و ادیان توحیدی است، که نفی آن به مثابه نفی دین است و بدین گونه امر دین هر چند مقدس جلوه کند، بعد از مدتی از سر ناچاری باید دفن شود و هیچ جفایی بدتر از آن نیست که جاودانگی و حیات را از دین بگیریم و دین را به قربانگاه امیال و آرزوهای شخصی و یا مذهبی و حزبی و تفرعن مآبی های خود را ببریم. 9اسلام و منطق«لا اله الا الله» نافی هر گونه بردگی و بندگی است از این رو هیچگاه اسلام نظام برده داری را به رسمیت نشناخته است و با شجره ملعونه برده داری که ریشه در ضمیر و زمان جوامع مختلف بشری داشت، بسان یک واقع با دیده ای واقع گرایانه برخورد نمود و به مبارزه بر علیه آن پرداخت و راهکارهای متعددی را جهت برچیدن این پدیده شوم بکار گرفت و از آنجا برچیدن این نظام شیطانی نیازمند زمان بسیار طولانی بود، لذا اسلام به حقوق بردگان در حد نرمال و طبیعی آن اهتمام و عنایت ورزید و در کمال سعی و تلاش به جبران و بازیابی حقوق از دست رفته آنان پرداخت. 10 لذا نه ارتداد و نه قتال هیچکدام از سیاست غلبه و خدعه و تاکتیک فرمان نمی برند و هیچگاه اسلام مرتد را به خاطر نفس ارتداد نمی کشد مگر اینکه ارتداد او منجر به محاربه گردد و قتال در اسلام هیچگاه جنبه ابتدایی و شروعی نداشته است بلکه جنبه دفاعی و حمایتی دارد و جنبه دفاعی قتال در برابر تمامیت خواهان و انحصار طلبانی است که آزادی و حقوق سایر جامعه را به مسلخ می برند و هیچگاه نمی خواهند کسی یا گروهی دیگر در صحنه عمل باشد مگر اینکه همسو و هماهنگ با آنان حرکت کنند. 11 کمترین توجه به ماهیت ارتداد، اوصاف مرتدین، اهداف مرتدین و جزا و عقاب ارتداد در قرآن و سنت نبوی و همچنین اندک تأملی در فضای گفتاری سوره توبه در رابطه با قتال و توجه به ذات آشتی و صلح و صف در اسلام ما را به این حقیقت می رساند که اصل در اسلام صلح و صفا و آشتی و آزادی است و جنگ و کشتن و دفاع از سر ناچاری است و تا راهکار آشتی و آزادی باشد، دست زدن به جنگ و خشونت حرام است و اسلام آن را تعدی و تجاوز به حریم و حقوق انسانی انسان می شمارد و خداوند از ستمگران و تجاوزکاران بیزار و و متنفر است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.