آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن کریم کتاب راهنمای بشر ودر قرآن احکام بسیاری است که انسانها با رعایت این احکام و دستورات به سعادت اخروی می رسند لذا این تحقیق بر آن است تا با مراجعه به منابع معتبر اسلامی « مقایسه تطبیقی تفاسیر شیعه و سنّی در باب آیات فقهی سوره مائده » را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد . پژوهش حاضر، در پنج فصل ترتیب یافته است: در فصل اول: طرح تحقیق درفصل دوم: مرورمطالعاتی مطرح می شود ودر فصل سوم: روش تحقیق که روش تحقیق این پژوهش توصیفی تحلیلی ذکرشده و فصل چهارم این پژوهش، به نه بخش تقسیم شده است: در بخش اول معنا ومفهوم واژه ها واصطلاحاتِ تفسیر ، شیعه ، اهل سنت و احکام شرعی ، که بیشترین کاربرد ، در این پژوهش دارند را بیان کرده ایم. ما در فصل چهار این پژوهش از بخشهای دو تا نه به بررسی تفسیر و احکام فقهی آیات سوره مائده از دیدگاه شیعه واهل سنت پرداخته ایم که به ترتیب ذیل بیان می کنیم: در بخش دوم تفسیر واحکام فقهی آیات مربوط به سورة مائده را بیان کردیم. در بخش سوم به تفسیر وبیان احکام فقهی مربوط به مأکولات حرام و حلال واقع در سوره مائده را مورد تحقیق وبررسی قرار داده ایم . در بخش چهارم به بررسی تفسیر و احکام فقهی آیه 6 پرداخته ایم به دلیل آنکه تفسیر این آیه مورد اختلاف بین فقهای شیعه واهل سنت می باشد به همین دلیل این بخش یکی از مهمترین بخشهای این پژوهش می با شد . پنج در بخش پنجم تفسیر وبیان احکام فقهی و حقوقی آیات مربوط به حدود واقع در سوره مائده را مورد تحقیق و بررسی قرار داده ایم . دربخش ششم به بیان تفسیر و احکام فقهی آیه 42 سوره مائده را که در موضوع قضاوت می باشد مورد تحقیق و بررسی قرار داده ایم. در بخش هفتم مسئلة ولایت بلا فصل امام علی (ع) که آیة 55 مائده به آن اشاره دارد ، و این مسئله یکی از مسائل مهمی است که باعث اختلاف شیعه و اهل سنّت شده است ، لذا در این بخش به بررسی این مسئله و همچنین احکام فقهی واقع در این آیه را مورد تحقیق و بررسی قرار داده ایم . در بخش هشتم تفسیر واحکام فقهی مکاسب محرمه که در آیه 90 مائده بیان شده است را بیان کردیم . در بخش نهم تفسیر وبیان احکام فقهی آیه106 سوره مائده که در مورد وصیت می باشد را مورد تحقیق وبررسی قرار داده ایم . ودرفصل پنجم نیز نتیجه گیری ، محدودیتها وپیشنها دات تحقیق آورده شده ، از مهمترین محدودیتها تکراری بودن اکثر مطالب در منابع موجود بود. و به محققین پیشنهاد می شود که این موضوع را به صورت جزئی تر بررسی کنند.

در این پژوهش روابط پیامبر خدا (ص) با اهل کتاب، با رویکردی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته و مبانی و اصول تعامل آن حضرت با پیروان ادیان آسمانی بیان گردیده است. در این تحقیق اثبات شده که همزیستی مسالمت آمیز و دعوت به صلح و دوری از جنگ و خونریزی، جوهره اصلی دیپلماسی رسول خدا (ص) بوده، ضمن اینکه پیامبر در همه شرایط خواستار مذاکره بوده است و حتی در بحرانی ترین شرایط و در اوج معرکه، نمایندگان خود را عازم اردوگاه دشمن می فرمود تا زمینه های صلح و آتش بس را مورد بررسی قراردهند. و در این پژوهش به تحلیل و بررسی مکانیزم های اجرایی رسول خدا (ص) در تعامل با اهل کتاب پرداخته شده که جنگ و جهاد، آخرین آن مکانیزم ها به شمار می آیند. یکی از نتایج اساسی که در این تحقیق و پژوهش بدست آمده این است که پیامبر خدا (ص) هرگز خواستار جنگ نبوده و غزوه هایی که (با اهل کتاب) رقم خورده کاملا اضطراری بوده و پس از توطئه ها و پیمان شکنی های متعدد از سوی آنان و به بن بست رسیدن راه حل های دیپلماتیک و غیر نظامی اتفاق افتاده است. و همچنین نتیجه گرفته شده که در دیپلماسی پیامبر (ص) جهادی که مسبوق به دعوت (به صلح) نباشد مشروعیت ندارد.

این پروژه بر آن اساس است تا با مراجعه به منابع معتبر روایی تاریخی و کتب سیره شناسی ، «اخلاق خانوادگی پیامبر (ص)» را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. که در این راستا مطالب آن در پنج فصل به شرح ذیل تدوین گردیده است: فصل اول: پس از مقدمه به بیان مسئله تحقیقی و سپس اهمیت و ضرورت مسئله و آنگاه سؤالاتی به شرح ذیل ، پیرامون آن مطرح شده است. 1.رابطه پیامبر (ص) با همسرانش به چه نحو بوده ؟ 2.رابطه پیامبر (ص) با فرزندانش چگونه بوده است؟ 3.رابطه پیامبر (ص) با مادر و دایه اش چگونه شرح داده شده است؟ 4.شیوه رفتاری پیامبر (ص) با خدمه چگونه بوده است؟ 5.بهداشت و آراستگی پیامبر (ص) در خانواده به چه صورت بیان شده است؟ فصل دوم: در این فصل با عنوان مرور مطالعاتی کتاب های مرتبط با موضوع از جمله: « شیوه همسرداری پیامبر (ص)» اثر احمد عابدینی ، « حقوق فرزندان در مکتب اهل بیت (ع) » اثر محمد جواد طبسی ، « داستانها و درسهایی از زندگی پیامبراسلام (ص) نوشته شهید مرتضی نظری و کتاب «فاطمه زهرا (س) در کدام اهل سنت» از تألیفات سید مهدی هاشمی مورد نقد و بررسی قرار گرفت. فصل سوم : شا مل روش تحقیق ، و طرح اجرایی می باشد که با توجه به اهداف موضوع ، روش تحلیلی- توصیفی برای انجام تحقیق برگزیده شده است. فصل چهارم: که فصل تحلیل یافته های پژوهش نام دارد ، با توجه به پرسش های تحقیقاتی به پنج بخش با این عناوین تقسیم شده است: بخش اول « رابطه پیامبر (ص) با همسران» است ، در این بخش بعد از معرفی همسران پیامبر (ص) به توضیح مطالبی چون ، همکاری ایشان در کارهای منزل ، عدالت و مهربانی پیامبر در برابر همسران ، رعایت روحیه ی هریک از همسران ، گذشت از اشتباهات همسران ، علت تعدد همسران پیامبر و ... پرداخته شده است. در بخش دوم « رابطه پیامبر (ص) با فرزندانش» مورد بررسی قرار گرفته است . این بخش بعد از معرفی فرزندان رسول خدا (ص) ، به شرح و توضیح رابطه ایشان با دختر گرامیشان حضرت زهرا سلام الله علیها ، علاقه پیامبر (ص) به فرزندش « ابراهیم » و طرز برخورد و رفتار ایشان با فرزند زادگانش حسنین (ع) پرداخته شده است. بخش سوم مربوط به « رابطه پیامبر (ص) با مادر و دایه اش » می باشد و متضمن چند عنوان است که عبارتند از : رابطه پیامبر (ص) با مادرش (آمنه) ، رابطه پیامبر (ص) با دایه اش و قسمت آخر به توضیح علاقه و اظهار محبت ایشان به « فاطمه بنت اسد » پرداخته است که مدتی تکفل و تربیت پیامبر (ص) را به عهده داشتند. بخش چهارم « رابطه پیامبر (ص) با خدمه است » که به بررسی رفتارمحبت آمیزپیامبر (ص) با خدمتکارانش می پردازد. و در بخش پنجم « بهداشت و آراستگی پیامبر (ص) در خانواده » از دیدگاه احادیث و منابع دیگر مورد بررسی قرار گرفته است . فصل پنجم : این فصل از تحقیق به نتیجه گیری ، محدودیت ها و پیشنهادات اختصاص یافته است . که در بحث نتیجه گیری به نتایج زیر دست یافته ایم : خانواده یکی از موضوعات بسیار مهم جامعه و اجتماع است که در دین مبین اسلام به آن بسیار سفارش شده است. اخلاق در خانواده موثرترین عنصر و عاملیست که موجب استحکام وتداوم خانواده می گردد. نبی مکرم اسلام(ص) که دارای خلق عظیم می باشند ، و در همه زمینه ها الگو و اسوه هستند ، در محیط خانواده و در ارتباط با همسران و فرزندان خود نیز ، بهترین شوهر و بهترین پدر بودند. پیامبر (ص) با گذشت ، صمیمیت ، رعایت عدالت ، احترام به همسران و در نهایت اخلاق حسنه توانستند چندین همسر را اداره نمایند بدون آنکه آنها را مجبور نمایند که در نکاح او باقی بمانند. همچنین ایشان برخلاف فرهنگ جاهلیت ، که نسبت به فرزندان خود بی توجهی می نمودند و فرزند دختر را ننگ و عار می دانستند ، به فرزندان خویش نهایت لطف و عنایت را داشتند و پیوسته به آنها محبت می ورزیدند. علاوه بر آن پیامبر (ص) مادر و دایه خویش را مورد توجه قرار می دادند و بالاتر از آنکه ، رفتار ایشان با خدمتکاران خود ، رفتاری فوق انسانی و استثنایی بود. و در قسمت پایانی این فصل به بیان محدودیت ها و پیشنهادات پیرامون این موضوع ، پرداخته شده است.

این تحقیق برآن است که با توجه به آیات قرآن کریم و دیگر منابع معتبر اسلامی به بررسی عهد وپیمان از دیدگاه قرآن بپردازد. ضمن بیان واضح و روشن از ابعاد مختلف مسأله با استشهاد به آیات و روایات ،ضرورت این تحقیق اثبات گردیده و سؤالاتی به شرح ذیل پیرامون آن مطرح شده است . 1-معنا و مفهوم عهد و پیمان چیست؟ 2-اهمیت عهد و پیمان ازدیدگاه قرآن و روایت چیست؟ 3-عهدوپیمان چند رکن اساسی دارد؟ 4-عهد و پیمان برچند نوع است ؟ 5-آثار رعایت عهد و پیمان و نقص آن کدامند؟ 6-احکام فقهی عهدو پیمان در قرآن چیست؟ در فصل دوم این تحقیق ، با عنوان مرور مطالعاتی ، کتاب هایی مرتبط با موضوع از جمله :دایره المعارف اخلاق قرآنی اثر احمد شرباصی، بیست و پنج اصل از اصول اخلاقی امامان اثر محمد تقی عبدوس و محمد مهدی اشتهاردی ، اخلاق در قرآن اثر آیت الله مکارم شیرازی و میثاق در قرآن ، اثر عبدالکریم بی آزار شیرازی و محمد باقر حجتی ، مورد نقد و بررسی قرار گرفته تا در راستای پیشینه و زمینه ی مذکور تحقیق حاضر شکل گیرد. پنج با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی – تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شده است. فصل چهارم نیزبا توجه به پرسش های تحقیقاتی به پنج بخش با عناوین :1-معنا و مفهوم عهد و پیمان و مشتقات آن ها و اهمیت عهد و پیمان از دیدگاه قرآن و روایات 2-ارکان عهد و پیمان 3-انواع عهد و پیمان 4- آثاررعایت و نقض عهدوپیمان 5-احکام فقهی عهد و پیمان تقسیم بندی شده است . فصل پنجم این تحقیق به نتیجه گیری ،محدودیت ها و پیشنهادات اختصاص یافته است که در بحث نتیجه گیری به نتایج زیر دست یافته ایم : عهد یعنی ، تعهد نسبت به امری و حفظ و نگه داشتن و مراعات آن و پیمان یعنی قراردادی که بین دو نفر یا دو گروه یا چند نفر و چند گروه یا بین دو کشور و یا بین امام و امت بسته می شود. رعایت عهد و پیمان از نظر قرآن بسیار اهمیت دارد و هم ردیف با نماز و زکات شمرده شده است . عهد و پیمان سه رکن اساسی دارد:اول عاهد (کسی که عهد می بندد)دوم ،معهود علیه (کسی که عهد و پیمان با او بسته می شود)و سوم ، معهود به (مورد متعلق عهدو پیمان ). عهدو پیمانی دارای انواعی می باشد. از جمله : عهد پیمان اخلاقی ، شرعی ، ازدواج،عهدو پیمان اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی و نظامی که هر کدام جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند. شش عهدو پیمان شرایطی دارد رعایت و یا علوم رعایت عهد و پیمان آثاری را به دنبال دارد و در قرآن کریم برای عهدو پیمان احکام فقهی وجود دارد. درموردمحدودیت های تحقیق، تکراری بودن مطلب درکتب مختلف رامی توان نام برد و پیشنهاد می شود که محققان این موضوع را جزئی تر و هر بخش آن را به صورت جداگانه مورد بررسی قراردهند.

این پژوهش بر آن است که با مراجعه به آیات نورانی قرآن کریم واحادیث فرقانی اهل بیت (ع) و دیگر منابع معتبر اسلامی ، «جبر و اختیار در قرآن» را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد . ابتدا ضرورت این تحقیق ثابت گردیده و برای رسیدن به هدف نهایی تحقیق ( بررسی جبر واختیار در قرآن ) اهداف ویژه ای شامل : بررسی معنا و مفهوم جبر و اختیار ، بررسی پیشینه تاریخی جبر و اختیار ، بررسی قضا و قدر الهی و رابطه آن با جبر و اختیار ، بررسی هدایت و ضلالت و رابطه آنها با جبر و اختیار و بررسی آزادی اراده و اختیار در قرآن کریم . برای رسیدن به این اهداف سؤالاتی به شکل زیر مطرح شده است : معنا ومفهوم جبر و اختیار در قرآن کریم چیست ؟ پیشینه تاریخی جبر و اختیار در قرآن چگونه بیان شده است ؟ رابطه قضا و قدر الهی با جبر و اختیار چگونه است ؟ رابطه هدایت و ضلالت الهی با جبر و اختیار در قرآن کریم چیست ؟ آزادی اراده و اختیارانسان در قرآن کریم بیان شده است ؟ پس از گرد آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها نتایج زیر بدست آمده است : جبر و جبر گرایی عبارت است از نسبت دادن فعل بندگان به خدا به گونه ای که هیچگونه اختیار ی در انجام کارهای خود نداشته باشند و اختیارعبارت است از آزادی عمل و قدرت و اراده داشتن انسان بر انجام کارها . جبر گرایی قبل از اسلام نیز وجود داشته و در اعتقاد جاهلیت مطرح بوده است ولی بعد از ظهور اسلام به طور گسترده تر مطرح شد و در جهت خلاف نظریه جبر، نظریه تفویض و وانهادگی انسان مطرح بوده است که امامان پنج شیعه و پیشوایان دینی تشیع ، همواره مردم را از کفر جبر و تفویض رهانیده و به راه اختیار و آزادی هدایت کرده اند و نظریه امر بین امرین را ارئه داده اند . قضا و قد ر سنتهای خداوند به هیچ وجه انسان را مسلول و مجبور نمی نماید وانسان با آزادی اراده در پناه آن به سعادت خواهد رسید . و نیز راه هدایت و ضلالت از جانب خدایتعالی مشخص شده ولی انتخاب راه با خود انسان است که با اختیار خودش راه هدایت و یا ضلالت را برگزیند . ودر نهایت می توان گفت انسان آزاد ومختار است و به بهانه جبر و تفویض نمی تواند از مسئولیت خویش بگریزد بلکه در پناه چنین اعتقادی یعنی با باور به مختار بودنش در پناه یاری خداوند به سعادت دنیوی و اخروی نایل آید. پژوهشگر در این تحقیق با محدودیتهایی چون عدم زمان کافی برای گرد آوری مطالب و بیان مشکل و پیچیده کتابهایی که درزمینه جبر و اختیار وارد شدند ، مواجه بوده است . پیشنهاد می گردد که در این زمینه تحقیقاتی با هدفهای جزئی تر مانند : قضاء و قدر و تأثیر آن برسرنوشت انسان و انواع سرنوشت صورت پذیرد .

با ورود نظام سرمایه داری و صنعت بانکداری مبتنی بر بهره، به حوزه اقتصادی کشورهای اسلامی، دانشمندان مسلمان برای ایجاد سازگاری بین این نظام و حکم حرمت ربا، نظریه­های مختلفی برای محدودکردن قلمرو حرمت ربا ارائه داده اند، و برای اثبات نظریه خود ادله ای آورده اند، یکی از مهمترین استدلال هایی که طراحان این نظریه ها به آن تمسّک کرده اند ادعای اختصاص حرمت ربا، به ربای رائج در عصر جاهلی و زمان نزول وحی است و هر کدام تصویر خاصی ازربای متداول در آن زمان ارائه داده اند و حکم حرمت ربا را به آن اختصاص داده اند.نظریه پردازان ربا و بهره معتقدند، همه آیات ربا ناظر به ربای رایج در عصر تشریع (ربای جاهلی) است، چرا که این آیات با مفروض گرفتن تعریف ربا، به بیان احکام و عواقب دنیوی و اخروی آن پرداخته اند، بنابراین هر نوع اظهار نظر پیرامون آیات ربا متوقف بر شناخت دقیق و صحیح از ربای جاهلی است.این تحقیق که از جهت منابع، کتابخانه ای و از جهت روش تحقیق، تحلیلی و توصیفی است، با مراجعه به متون تاریخی، تفسیری، روایی و فقهی و با تجزیه و تحلیلی محتوایی به دنبال پژوهش از ماهیت ربای جاهلی است و فرضیه تحقیق این است که: «ربای جاهلی از جهت حقوقی گاهی در افزایش مبلغ بدهی در قبال تمدید سررسید بدهی و گاهی گرفتن زیاده برای اعطای قرض بود، از جهت کاربرد نیز گاهی برای قرض های مصرفی وگاهی برای قرض های سرمایه گذاری بود و از جهت نرخ، از نرخ بهره کم شروع می شد و در مواردی به صددرصد (دو برابر کردن اصل سرمایه و بدهی) می رسید». رباخواری در عصر جاهلی و همزمان بانزول وحی، به شیوه­های مختلف بین اعراب متداول بوده که شناسائی این شیوه ها در تفسیر آیات وروایات مربوط به ربا و در نتیجه برای استنباط احکام شرعی ازآنها بسیار ضرورت دارد.

این پژوهش بر آن است که با مراجعه به آیات نورانی وحی به بررسی ”تطبیق رساله ی حقوق امام سجّاد با قرآن“ بپردازد. در این راستا ابتدا ضمن بیان واضح و روشنی از مسأله ضرورت این تحقیق ثابت گردید، سپس به منظور رسیدن به هدف کلی مذکور اهداف ویژه ای در نظر گرفته شد ازجمله بررسی حقّ خداوند بر بندگان، بررسی حقّ اعضای بدن انسان، بررسی حقّ افعال عبادی انسان بر او، بررسی حقّ رهبران و سرپرستان بر انسان، بررسی حقّ زیردستان بر انسان، بررسی حقّ خویشاوندان بر انسان و بررسی حقّ دیگر افراد جامعه بر انسان در رساله ی حقوق و تطبیق هریک از آنها با آیات قرآن و با توجّه به این اهداف پرسش های تحقیقاتی مطرح شده است. فصل دوّم با عنوان مرور مطالعاتی به بررسی و پیشینه ی تحقیق مذکور می پردازد و تعدادی از متون تحقیقاتی مرتبط با موضوع معرفی و مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در فصل سوّم با توجّه به هدف و ماهیّت موضوع روش تحقیق ”توصیفی تحلیلی“ برای این تحقیق انتخاب گردیده است. فصل چهارم نیز با توجّه به پرسش های تحقیقاتی به هفت بخش تقسیم شده است که بخش اوّل به حقّ خداوند بر بندگان، بخش دوّم به حقّ اعضای بدن بر انسان، بخش سوّم به حقّ افعال عبادی انسان بر او، بخش چهارم به حقّ رهبران و سرپرستان بر انسان و بخش پنجم به حقوق زیردستان بر انسان و بخش ششم به حقّ خویشاوندان بر انسان و آخرین بخش هم به حقوق دیگر افراد جامعه بر انسان و ارتباط هریک از این حقوق با آیات قرآن پرداخته است. پس از گردآوری اطلاعات و تحلیل و بررسی آن ها در فصل چهارم نتایجی حاصل شد که در فصل پنجم به آن ها و محدودیّت ها و پیشنهاداتی اشاره شد که در بحث نتیجه گیری این نتیجه به دست آمد: رساله ی حقوق امام سجّاد ارتباط محکم و استواری با آیات قرآن کریم دارد و ذکر آیات متعدّد ذیل حقوق وارد شده در این بخش ها گواه روشنی بر این مدعاست. پژوهش گر در انجام این تحقیق با مشکلات و محدودیّت هایی چون گسترده بودن موضوع پژوهش و حیطه ی وسیع آن و کمبود منابع کافی و مستقل در این زمینه و تکراری بودن مطالب در اغلب کتب مواجه بوده است. در پایان با توجّه به گستردگی موضوع پیشنهاد می گردد که این موضوع به صورت جزئی تر مورد بحث قرار گیرد. کلید واژه ها: حق، حقوق، رساله ی حقوق امام سجّاد

این پروژه تحقیقاتی با عنوان جایگاه زن در سیره عملی پیامبر اسلام (ص) با مراجعه به آیات قرآن کریم و دیگر منابع معتبر دینی و تاریخی به بررسی نقش زن و جایگاه او در سیره عملی پیامبر اسلام (ص) می پردازد. فصل اول : پس از مقدمه و بیان مسأله تحقیق و سپس اهمیت و ضرورت مسأله آن گاه به طرح پرسش های ذیل پرداخته شده است : 1- وضعیت زنان قبل از ظهور اسلام چگونه بوده است ؟ 2- زن در اسلام از چه حقوقی برخوردار است ؟ 3- اسلام برای زن چه مقام و منزلتی قائل است ؟ فصل دوم : به مطالعة متون تحقیقاتی که حاوی چکیده ای از مطالعات درباره ی موضوع تحقیق و موضوعاتی در این راستا پرداخته به عبارتی اطلاعات و دانش های لازم مربوط به موضوع تحقیق می باشد که در کتب و آثار دیگران آمده و پژوهشگران را با تألیفات متعدد در این زمینه آشنا ساخته و راه را برای تحقیق و پژوهش بیشتر علاقه مندان هموار می سازد . فصل سوم : این فصل شامل روش تحقیق که در بردارنده : روش تحقیق ، فن تحقیق و طرح اجرایی می باشد که با توجه به هدف و ماهیت موضوع روش توصیفی تحلیلی برای این تحقیق برگزیده شده است . فصل چهارم : این فصل ارائه تجزیه و تحلیل داده ها نام دارد که شامل بخش های : 1- آداب و رسوم ناپسند اعراب جاهلی در مورد زنان 2- مقام و منزلت زن دردین مبین اسلام 3- جایگاه زن در سیره عملی پیامبر اسلام (ص). فصل پنجم : که شامل نتیجه گیری و جمع بندی محدودیتهای تحقیق و پیشنهادات می باشد که بخش نتیجه گیری شامل پاسخ های خلاصه و مفید به پرسش های تحقیق می باشد.

نوشتار پیش رو که در قالب یک مقاله تدوین شده است به دنبال پاسخی روشن برای این سؤال است که آیا در نظام اسلامی مخالفان دارای حقوقی هستند یا خیر؟ اگر حقوقی برای آنها مفروض است، حقوق قابل پذیرش برای آنها به چه میزان است؟ ازجمله گروه های مخالفی که به مخالفت با دولت نوپای مدینه اقدام کردند، سران مشرک قریش، یهودیان، منافقان و افراد ناآگاه بودند. مخالفان در حکومت پیامبر دارای حقوقی مانند: امنیت، آزادی بیان، حق آزادی عقیده، توبه و بازگشت، مصالحه، برخورداری از عدالت و قضاوت عادلانه، هدایت، کرامت انسانی و حق تحزب می باشند. البته برای تحقق این حقوق شرایط و حدودی وجود دارد که عمده ترین آنها: عدم توطئه، عدم برهم زدن وحدت سیاسی، عدم ترغیب مسلمانان برای شرکت نکردن در جهاد و مقابله با دشمن می باشد.

اندیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های توماس آکوئینی و ملاصدرا با اتکا بر اعتقادات مذهبی و دینی بر شالود‌‌‌‌‌‌‌ه کلمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ «وجود» بنا شده است. توماس در میان فلاسفه مسیحی قرون وسطی تفوق فعل وجود را بر ذات کاملا درک کرد. در واقع آن‌چه برای توماس در مرتبه اول اهمیت قرار دارد، اولویت هستی و وجود است و ملاصدرا نیز در فلسفه اسلامی با قراردادن وجود (و نه موجود) به عنوان موضوع مابعدالطبیعه، انقلاب بنیادینی در تفکر اسلامی به وجود آورد. هر چند توماس و ملاصدرا، در اعتقاد به وجود اعلی و صفات او با یک‌دیگر اختلاف نظری ندارند، هنگام بیان و وصف و در خصوص تشریح ساختار وجود، مغایرت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی میان آنان بروز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. در این مقاله کوشیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ایم به مقایسه آرا و اندیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های این دو فیلسوف در خصوص مباحث هستی و ذات یا وجود و ماهیت بپردازیم.