آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

نگارنده در این نوشتار به بررسیمعنای ایمان، رابطه بین ایمان واسلام، اختیاری بودن آن، مراتب، ارکان ومتعلقات آن پرداخته است. ویژگیهای مومن، تأثیر ایمان در زندگی دنیوی، اخروی،فردی و اجتماعی وسپس بررسی راههای پرورش ایمان وموانع وآفتهای آن از دیگر مباحث مطرح شده در این رسالهاست. ایمان همچون بذری است که در قلوب پاک ومستعد جوانه می زند. پس لازم است که نخست موانع، آفتها و خصلتهای ناپسندی چون: غفلت، جهل، استکبار و...؛را از بین ببریم چرا که قلب را به محلی برای جولان اضطراب، پوچی ودیگر بیماریهای روحی تبدیل می کنند. تفکر، ذکر، روزه، عمل صالح الله و...؛باعث فراهم شدن آرامش خاطرو از بین رفتن شک وتردید در قلب می شوند. در چنین محیط پاک وسالمی است که قلب وروح انسان به تکامل معنوی و پرورش روحی دست می یابد.امید است که این پژوهشچراغی باشد پیش روی همه ی قلوبی که تشنه ی ایمانند.

تربیت از واژه هایی بشمار می رود که همزاد و همراه انسان است، تاریخ مکتوب بشر گویای این واقعیت است که تربیت با مبانی معرفت شناسی متنوعی که دارد همیشه به عنوان بهترین ابزار تعالی بخشی آدمی به کار گرفته شده است. پرداختن به این مولفه ی اثر بخش در آموزه های دینی بالاخص آیات قرآن کریم و احادیث معصومین علیه السلام از جایگاه منحصر به فردی بر خوردار است. این پژوهش در پی آن است که ضمن باز شناسی تربیت دینی در قرآن کریم چگونگی به کار گیری آنرا در ثقلین تحلیل و سپس با بررسی همه جانبه نگران به قرآن و احادیث معصومین (علیه السلام) شاخص های بارز تربیت دینی و مبانی نظری تربیت دینی را با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی مورد واکاوی قرار دهد. در پایان به این مهم بپردازد که برای تبیین وضعیت اثر بخشی تربیت دینی آگاهی از شاخص ها و مبانی نظری آن لازم و ضروری می نماید.کلید واژه ها: مبانی نظری، تربیت دینی، شاخص ها، متعالی، ربوبیت، خلیفه الله، رحمان.

مسأله زبان قرآن و بررسی نمادین بودن و واقع انگاری در آن یکی از مباحث مهم فلسفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی دین است و از دیرزمان مورد بحث پژوهشگران دینی بوده است. شاید، بتوان ادعا کرد که آغاز این بحث به ابتدای شکل‌گیری ادیان باز می‌گردد؛ قرآن برای بیان معانی بیشتر ناگزیر از داشتن مهارت‌هایی است و هر چه از توانایی های ذاتی خود بیشتر سود می‌جوید بیشتر به پیچیدگی‌ها می‌گراید و از مخاطب خود تامل و دقت افزون تری می‌طلبد یکی از استعداد های مزبوراستفاده از نماددر کتاب قرآن می‌باشد و آن عبارتست از هر کلمه یا عبارت یا مفهومی عاری از قرینه که علاوه بر معنای ظاهری هاله ای از معانی نزدیک به هم را نیز القاء می‌کند، به عبارتی دیگر نماد حقایق و معانی پریشان و پراکندهرا به هم پیوند می‌دهد و با فشردن معانی در وجودی واحد،کثرت را در عین وحدت به نمایش می گذارد.

فرشتگان و ملائکه از جمله موجودات مقدّسی هستند که تعداد فراوانی از آیات قرآن کریم و روایات کثیری از اهل بیت(علیهم‌السلام) به معرفی ابعاد وجودی این مخلوقات می‌پردازد. در مورد اهمیت شناخت ملائکه همین بس که قرآن کریم، ایمان به ملائکه را در ردیف ایمان به خدا و انبیاء و کتب آسمانى قرار داده است. و بدیهی است که ایمان کامل به این موجودات جز از طریق شناخت و آگاهی مناسب نسبت به آنها محقق نخواهد شد. مسأله‌ی دیگری که بر اهمیّت شناخت این موجودات می‌افزاید عقاید خرافی و تصویرهای نادرستی است که به سبب عدم شناخت صحیح این موجودات قدسی در اذهان پدید آمده است. از این‌رو، در پژوهش حاضر تلاش گردید با تتبّع و تأمّل در آیات قرآن کریم و روایات اهل‌بیت(علیهم‌السلام)، به ماهیت ملائکه، اوصاف و اصناف این موجودات مقدس پرداخته شود.بر مبنای آموزه های اسلامی فرشتگان دارای اوصاف و ویژگی‌هایی از جمله عصمت، تمثّل، تکلّم و... می‌باشند که آنها را از سایر موجودات متمایز می‌سازد. همچنین، براساس این آموزه‌ها در جهان فراسو این موجودات بسیار متنوعند و عهده‌دار وظایف متعددی هستند. که در این مورد می‌توان آنها را براساس مأموریت و وظیفه به اصنافی تقسیم‌بندی کرد؛ فرشتگان وحی، فرشتگان عرصه‌ی قیامت، فرشتگان کاتب اعمال، فرشتگان محافظ و نگهبان و فرشتگان حامل عرش از جمله بارزترین اصناف این موجودات می‌باشد. در نهایت از مجموع آموزه‌های اسلامیبررسی شده در این تحقیق به دست آمد که اعتقاد و باور به وجود ملائکه از اصول هستی-شناسی و جهان‌بینی دین اسلام است. این مخلوقات زیبای خداوند، پیام رسانان عشق الهی به انسان‌ها و تمام مخلوقات عالم هستند. که خداوند اداره‌ی جزئی‌ترین امور عالم را به آنها محول داشته است و آنها همراه دائمی روزهای ما و نگهبان بیدار شبهای ما هستند و به اذن خداوند در یاری ما می‌کوشند. روش به‌کار گرفته شده در این تحقیق روش تحلیلی- توصیفی بوده و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام شده است.کلید واژگان: فرشتگان و ملائکه، اوصاف ملائکه، اصناف ملائکه و ماهیت ملائکه.

در دین مبین اسلام کسب علم و دانش و به تبع آن، مطالعه و کتابخوانی از ارزش و اعتبار خاصی برخوردار است. این مسأله از آنجایی ارزش و اهمیت می یابد که معجزه پیامبراکرم(ص)کتاب بوده و وحی و پیام الهی در قالب کتاب بر مردم ابلاغ شده است و در این کتاب مقدس هم اولین آیاتی که بر پیامبر(ص) نازل شده با امربه خواندن و الفاظ علم و قلم همراه شده است. پژوهش حاضر جایگاه و اهمیت کتاب و کتابخوانی را از نگاه آیات قرآنی و روایات ائمه معصومین(ع) مورد بررسی قرار دادهو همچنین بر آن شده تا با تکیه بر آیات و روایات، روشهای مطالعه صحیح را مطرح نموده و در راستای ترویج فرهنگ کتابخوانی راهکارهایی را ارائه نماید. این پژوهش نشان داد که در اسلام، کتاب و کتابخوانی به عنوان یک استراتژی بی بدیل برای رشد و تعالی فرد و جامعه مورد توجه قرار گرفته است؛ که در راستای اثر بخشی به آن در زندگی فردی و اجتماعی شرایط و راهکارهایی ارائه شده که عمل به آنها موجب بهره وری از این عنصر فرهنگی می باشد و می تواند آثاری را بدنبال داشته باشد که هم به حال فرد و هم به حال جامعه سودمند واقع شود. این مطالعه به روش کتابخانه ای انجام شده که جهت گردآوری مطالب آن از منابع کتابخانه ای استفاده شده است. و بعد از تحلیل محتوایی مطالب گردآوری شده حاصل آمده است. در این مطالعه از روشی نظام مند استفاده شده که در آن آیات و روایات را تحلیل نموده و در راستای تبیین و توضیح بحث مورد مطالعه از آنها استفاده نموده است.

علّامه طباطبائی در تفسیر المیزان، توجه خاصی به قاعده «سیاق» برای کشف مراد خداوند متعال از الفاظ قرآن کریم نموده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی به این سؤالات پاسخ داده است که توجه به سیاق، چه نقشی در تفسیر قرآن دارد. علّامه طباطبائی چگونه و با چه روش هایی از این قاعده در تفسیر قرآن بهره گیری نموده است؟ با توجه به بررسیهای صورت گرفته در تفسیر المیزان، میتوان گفت: علّامه در همه مراحل سیر تفسیری خود، از این قاعده بهره گیری کرده است؛ گاه معنای یک کلمه یا یک عبارت و یا مفهوم یک آیه را کشف و بیان نموده، گاه اجزای یک آیه را از لحاظ ساختاری و معنایی تحلیل کرده است تا معنای حاصل از آن آیه را مطابق با سیاق آن بیان کند، گاهی نیز معنا و مفهوم کاملی از یک آیه را بدون توجه به آیات قبل و بعد آن، بلکه بر حسب سیاق درونی همان آیه به دست میدهد و گاهی نیز معنای چندین آیه را با توجه به آیات قبل و بعد در یک کلام و با هم بیان میکند؛ چراکه چند آیه در سیاق واحد بیان شده است.

امامت و ولایت در اسلام، از پایه های اصلی اعتقاد و زیربنای زندگی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به شمار می آید. اما ولایت در باور شیعه از جایگاهی خاص و رفیع برخوردار است تا جایی که از نماز، روزه، حج، و جهاد نیز برتر و بالاتر است. رویکرد حضرت زهرا علیهاالسلام، به عنوان اولین حامی و مدافع ولایت بر حق الهی و آغازگر دفاع از حریم ولایت، تعیین کننده محور ارزش های اجتماعی و سیاسی در حرکت تاریخی اسلام است. رویکرد ایشان در دفاع از حریم ولایت پس از رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله تا زمان شهادتشان، از فرازهای مهم تاریخ اسلام به شمار می رود. در این زمان است که فاطمه علیهاالسلام همچون سیاستمداری بزرگ در دفاع از ولایت «دانشگاه سیاسی» خود را می گشاید و در مکتبی که عمرش کمتر از صد روز بود، ضمن نشر «فرهنگ سیاسی» خود، مشعل هدایت را فراروی حقیقت مداران قرار می دهد. ازاین رو، پژوهش حاضر می کوشد ضمن تبیین آن موقعیت حساس، با استناد به شواهد و قراین تاریخی و نگاه توصیفی تحلیلی، چگونگی دفاع از حریم ولایت را به تصویر کشانده و در پایان، سیره نظری و عملی آن حضرت را در این کشمکش سیاسی، که هدفش قرار دادن حاکمیت بر محور حق و عدل بود، روشن نماید.

چکیدهپژوهش حاضر با عنوان بررسی سازش در قرآن وحدیث می باشدکه به روش توصیفی-تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی تدوین گردیده است. سازش متعارف در قرائت‌های نوین آن که صلح را امر طبیعی زندگی بشر تعریف می‌کند و محدود به تعریف سازش در برابر جنگ نیست، با اتخاذ رویکرد سازش مثبت، به قرائت موجود در آیات و روایات از این مفهوم نزدیک است، چرا که با استناد به آیات و روایات، ارزشمندی و اصالت سازش، ریشه دار بودن سازش و فراگیر وهمه جانبه بودن سازش را از شاخص‌های سازش تلقی می‌شود و آثار اجتماعی مترتب بر سازش همچون تأمین و حفظ امنیت، دعوت و هدایت انسان‌ها به دین حق و جلب رحمت الهی، دوستی بین مومنان می باشد و همچنین اصلاح نفس، برکات و آثار دنیوی و اخروی را از آثار فردی سازش به شمار می‌آید. از سوی دیگر مومنان را برادر یکدیگر معرفی می‌کند و نعمت برادری و اخوت را به یاد آنان می‌آورد و نیز با تاکید بر علل سازش نظیر مدارا، آشتى و همزیستی مسالمت آمیز به ارائه راه‌های رفتاری و زیربنایی در راه بسط سازش می پردازد. از آنچه گذشت بدست می‌آید که در این پژوهش به بیان ویژگی‌ها و اهداف و دلایل سازش بر اساس آیات و روایات پرداختیم تا جواب قاطعی به همه کسانی که اسلام را دین شمشیر و خون‌ریزی توصیف می‌کنند تا در سایه آن به مقاصد دنیایی و پوچ خود برسند، داده باشیم.کلمات کلیدی: سازش، صلح، سلم.

چکیدهشکل گیری هرگونه رابطه‌ای بدون وجود اعتماد ناممکن است بی‌تردید رشد بشریت و اکثر دستاوردهایی که داشته در سایه اعتماد تحقق می‌یابد وجود اعتماد در دوستی ها، خانوادها، سازمان‌ها و در جامعه ضروری می‌باشد و نقش مهمی در سیاست واقتصاد دارد آموزهای دینی مهمترین نقش را در شکل گیری اعتماد در بین افراد ایفا می‌کنند صداقت، وفای به عهد، حسن ظن و...سطح اعتماد بین افراد را بالا می‌برد ودروغ، خیانت، پیمان شکنی به پیکره اعتماد آسیب می‌زند وبی اعتمادی را در بین افراد جامعه گسترش می‌دهندهدف از این پژوهش تبیین مفهوم اعتماد وبررسی الگوهایی که در جامعه اسلامی برای همه مردم قابل اعتماد می باشند یعنی اعتماد به خداوند واعتماد به پیامبران الهی،اعتماد به تعالیم کتب آسمانی، اعتماد به مومنین می باشد وهمچنین مولفه های اعتماد افرینی که دین اسلام در حوزه اجتماع ، اقتصاد وسیاست برای جامعه اسلامی وضع نموده است دین مبین اسلام راهکارهای برای گسترش اعتماد مطرح نموده که انجام و رعایت آنها تاثیر مثبتی بر روی فرد واجتماع می گذارد در این تحقیق گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای بوده است و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا، اطلاعات و داده‌های گردآوری شده مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. اصلی‌ترین سوال‌های این تحقیق بررسی نگرش و مفهوم فکری قرآن و روایات و احادیث ائمه معصومین به مفهوم اعتمادو راهکارهای اعتمادآفرینی و مولفه‌های اعتمادآفرین می‌باشد. مهمترین مولفه دین اسلام برای اعتمادآفرینی، مشارکت می‌باشد که مشارکت اجتماعی شامل شورا، تعاون، وفای به عهد، حسن ظن، انفاق، قرض الحسنه، معاملات اسلامی، وفای به عقود، ولایت و سرپرستی، وحدت و امنیت همگی زمینه اعتماد آفرینی را فراهم می‌سازد.کلمات کلیدی : اعتماد – اعتماد آفرینی – ارتباط اجتماعی– جامعه اسلامی

پیدایش اختلاف در بینش و منش انسان ها امری ضروری در نظام هستی است که از طبیعت آفرینش انسان و اختلافات موجود در منظومه هستی نشأت می گیرد، به رسمیت شناختن این اختلاف ها دلیل روشنی بر به کارگیری اصل «مدارا» در جامعه است. با دقت و تفحص و تتبع در آیات قرآن کریم و سنت معصومین(ع) به روشنی به دست می آید که «مدارا» یک اصل مهم در دین اسلام است و به کارگیری آن یکی از عوامل گسترش اسلام در شبه جزیره عربستان و در جهان بوده است؛ پیشوایان دینی با ملایمت و مدارا موفق گردیدند دنیای مردم ـ زندگی این جهانی ـ و آخرت آنان ـ زندگی آن جهانی ـ را اصلاح نمایند.نگارنده در این مقاله با پرداختن به اهمیت طرح موضوع در جامعه امروز به تعریف «مدارا» و تفاوت های آن با «مداهنه» و «تولرانس» (Tolerance) پرداخته و سپس مبانی نظری مدارا را از منظر قرآن کریم و روایات معصومین(ع) و سیره پیشوایان دین در عرصه های عقیدتی و ایمانی، اخلاقی، رفتاری، فرهنگی و اجتماعی تبیین نموده است. در پایان این موضوع را که مدارا به معنی سرکوب نکردن اختلافات انسانی است که گستره عمومی زندگی ـ فردی و اجتماعی ـ را در بر می گیرد و شامل نرمش و ملایمت با تمام مخالفین، اعم از مخالفین عقیدتی و غیر عقیدتی است، با استناد به شواهد نقلی و دلایل عقلی تحلیل نموده است.