آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

معناشناسی سوره مبارکه احزاب با تکیه بر روش شناختی با هدف تدبر در آیات این سوره به شیوه ای جدید و علمی صورت گرفته است. این روش یکی از معناشناسی‏های رایج میان زبان‏های بشری است که مفسر را در رسیدن بهدستاوردهای جدید یاری می‏رساند.منابع قاموسی، تاریخی، تفسیری و زبان‏شناسی، منابعی بودند که در روند پیش‏رفت این تحقیق به یاری مولف آمده و در بررسی موضوعات مختلف پشتیبان او بودند. نخستین موضوع بررسی شده؛ تعیین ساختار روایی سوره‏ی احزاب بود. بررسی ساختار روایی سوره احزاب با توجه به اصول روایت‏گری، از تعیین گزاره‏های کلّی و جزئی آغاز شده و با مشخص شدن محورهای وقوع ماجرا های موجود در این سوره و محورهای نقل آن‏ها، توالی و ترتیب زمانی هر ماجرایی مورد بررسی قرار می‏گیرد. در این مقاله نقش شخصیّت‌های موجود در آیات تحت عنوان ساختار عاملی به تحقیق گذاشته می‏شود و نگارنده جایگاه راوی و کانون روایت در آیات را مشخص کرده و رابطه آن‏ها را مورد تحلیل قرار می‏دهد.در بخش‏های مربوط به مباحث شناختی، آیات بر اساس اصول این دانش مورد تحلیل قرار گرفتند. با قبول این اصل که تعابیر قرآنی به خودی خود داری اصالت هستند. برای دست‏یابی به این مهم مولفه‏ها و ویژگی‏های نهفته درمفاهیم آیات با توجه به سیاق و بافت آنهادر قالب اصل تعیین پذیری روشن شده، معانی مرکزی و توسیعی واژه‏ها که به شعاعیّت معنا ختم می‏شود، مورد بررسی قرار گرفت. در قالب اصل مقوله‏بندی سطوح هر مقوله بررسی شده و درجه و میزان حرکت مقولات از سطح پایه به سطح بالاتر یا پائین‏تر یا به کارگیری یک مقوله به جای مقوله دیگر به معرض تحلیل درآمد . همین‏طور میزان توجه گوینده به موضوعات مختلف و تغییرآن در هر بخش تحت عنوان اصل حرکت خیالی تبیین شده و نیروهای موجود در هر آیه ساختار نیرو-پویایی هر آیه را روشن کرد. استعاره‏هایی که در آیات به‏کار رفته و منجر به تلفیق‏های مفهومی شده بودند، مشخص گردیده و پنجره‏های علّی که متناسب با سیاق و بافت آیه در مراحل مختلف زنجیره‏های علّی باز می‏شوند، مورد تحلیل قرار گرفتند. تحقیق پیش‏رو در دست‏یابی به معنای واژه‏های نور ، اهل بیت و امانت با ابزارهایی چون اصل شعاعیّت معنا یا اصل تلفیق مفهومی نتایج قابل توجهی به‏دست داد و با توجه به اصالت تعابیر قرآنی و اصل تعیین‏پذیری مفاهیم آن مشخص کرد؛ آیه تطهیر در جایگاه درست خود بیان شده و برخلاف نظر برخی از مفسران آیه‏ای مجزا نیست بلکه متناسب با سیاق و بافت آیه‏ 33 سوره احزاب بیان شده است و همین‏طور با توجه به اصل پنجره‏های علّی دلیل مطرح شدن جریان جنگ احزاب و بنی‏قریظه در میان آیاتی که از اطاعت خدا، احکام و عاقبت انسان سخن گفته است، روشن می‏شود. و طبق اصل مقلوله‏بندی واژه‏های مومن و کافر مقولات متنوع انسان هستند که قرآن به بررسی حالات و ویژگی های هریک پرداخته است.کلید‏واژه‏ها: سوره احزاب، معناشناسی‏شناختی، مفهوم‏سازی، سیاق، بافت

معناشناسی همزمانی براساس نسبتهای موجود در کلام واژگان مربوطه را تحلیل میکند نسبتهای راهگشا در معناشناسی محبت عبارتند از همنشینی، جانشینی، متقابل .با بررسی نظام همنشینی سه نوع همنشین برای حب مشخص شد همنشینهای توصیفی که این همنشینها دارای رابطه این همانی با حب هستند به بیان دیگر این نوع همنشینی بیانگر این است که هر کدام از فاکتورهای توصیف کننده حب در واقع خودش همان حب و ابراز حب است که در این بخش عطا و احسان و کرم دارای چنین رابطه ای با حب هستند که هر کدام بیانگر حب و در واقع بروز آنها نشانه ظهور حب است نوع دیگر همنشینهای تاثیر گذار هستند که فاکتورهایی در این بخش قرار میگیرند که بر روی حب تاثیر گذار باشند و خود شامل دو زیر مجموعه یکی به عنوان تاثیر گذار ایجادی و دیگری به عنوان تاثیر گذار تکمیل کننده است در حوزه تاثیر گزار ایجادی عواملی قرار گرفتند که بر روی حب تاثیر گذارند و این تاثیر گذاری از نوع ایجادی نیز هست به عبارت دیگر عوامل موجود در این بخش سبب ایجادی برای حب هستند که این گروه خود به دو گروه دیگر قابل تفکیک بود 1- شاخه تاثیر گذار رفتاری یا خارجی که این عامل در خارج به صورت رفتار ظهور دارد و به صورت رفتار خارجی سبب ایجاد حب میگرددکه شامل بشر، سخا، حسن خلق، صله رحم، جود،رفق، احسان هستند شاخه دیگر همنشینهای قلبی ( باطنی ) را تشکیل میدهد در این شاخه فاکتورهای که سبب ایجاد حب هستند در مرحله ابتدایی در خارج ظهور ندارند و در واقع مسئله باطنی و قلبی هستند که وقتی این عوامل در قلب و روح ساکن شود سبب ایجاد حب میگردد که شامل ود، حسن ظن،عقل هستند گروه دومی که برای عوامل تاثیر گذار در نظر گرفته شد حوزه تاثیر گذار تکمیلی است فاکتورهای این حوزه گاه ایجادکننده حب هستند و گاه در کنار عوامل دیگر نقش مکمل را ایفا میکنند به این گونه که به وسیله همراهی با عوامل دیگر تاثیر گذار در حب هستند که عبارتند از سخا ورفق، انصاف، رحمت و لطف، علم، تقوا، حسن تدبیر، عتاب عاقل، بشر،حب به خلیل، حقیقی بودن، اعتدال، مشفق ناصح .عامل دیگر در نظام همنشینی عامل تاثیر پذیر از حب است که مشتمل بر فاکتورهایی است که از حب تاثیر پذیر هستند نسبت دیگر در نظام معناشناسی بررسی جانشینهای واژه است آنچه در کتب لغت بیان شده است بیانگر این است که حب دارای حوزه جانشینی فراوانی است به عبارت دیگر واژه های زیادی وجود دارند که میتوانند در رابطه با حب رابطه جانشینی با آن برقرار کنند و جایگزین معنایی خوبی برای این واژه باشند که در جای خود توضیح داده شده است منتها مهم این است که مسئله اساسی در این پایان نامه کشف حوزه معنایی حب در کلام امام علی (ع) است بنابراین واژه هایی که لیاقت جانشینی برای حب راداشتند در روایات جستجوشد اما در کلام امام علی به ندرت این واژه ها به عنوان جانشین محبت یافت شد و یا اصلا یافت نشد و با توجه به اینکه موضوع پایان نامه بررسی معناشناختی واژه حب تنها در کلام امام علی بود لذا آوردن مویدهای روایی از سایر ائمه سبب میشد که گستره معنایی به سخنان سایر ائمه دلالت کند که این مسئله باعث دور شدن نویسنده از هدف وعنوان اصلی نوشته میشد چرا که هدف تشکیل حوزههای معنایی حب فقط و فقط در سخنان گرانقدر امام علی بود بنابراین در این بخش واژه هایی را که از لسان امیر المومنین به عنوان جانشین برای حب میتوانستیم منظور کنیم قرار داده شد در میان جانشینها واژه( ود ) بسیار به حب نزدیک است لذا بر روی آن واژه تمرکز بیشتری شده است و همنشینها و جانشینهای آن نیز بررسی گردیده است نسبت سوم در نظام معنایی مقابلها هستند که در میان عوامل بغض بسیار پررنگ است پس از کشف نظام همنشینها و جانشینها و مقابلها تحلیل ارزشی میدان معنایی حب صورت گرفت لذا میدان ارزشی حب به دو گروه تقسیم میشود میدان معنایی حب مدوح که شامل زیر مجموعه های میدان معنایی حب خدا نسبت به انسان و میدان معنایی محبت خدا با محوریت انسان میشود و گروه دیگر میدا ن معنایی حب مذموم را شامل میشود که در آن نیز کانون محبت مذموم و توسعه کانونی آن مورد بررسی قرار گرفت .کلیدواژه: محبت، ود، امام علی، میدان معنایی، همنشین، جانشین، مقابل

مبحث قدم و حدوث عالم از جمله مباحثی است که مشاجرات بسیاری را میان متکلمین و فلاسفه مسلمان و حتی حکمای غیرمسلمان ایجاد کرده است.صرف ‌نظر از عرفا که معتقد به نظریه معروف وحدت وجود می‌‌‌باشند و از همین لحاظ بحث از علیّت در میان آثارشان چشمگیر نیست (تا جائیکه برای برخی از آنان تصور رابطه علی، امری محال و ممتنع تصور گردیده است) برای سایر نعله های فکری اسلامی، موضوع علیت از اهمیت خاصی برخوردار است و که موجب آراء گسترده در این باب گردیده است. عدم احتیاج عله العلل و به عبارت دیگر باری تعالی به علت، یکی از مسائلی است که گروههای مختلف فکری را به چالش کشیده است. اینکه چگونه است که همه موجودات نیاز به علت دارند و در عین حال علت نخستین از این امر مستثناست یعنی فرق میان علت نخست و سایر علل و معالیل در چیست. راهگشای این مسأله را می‌‌‌توان در امری جستجو کرد که به عبارت «مناط احتیاج به علت» معروف است. از همینجاست: مدخلی بر این نکته که آیا ملاک نیاز به علت حدوثاست همانطور که متکلمین برآنند و یا امکان می‌‌‌باشد؟ و چه ایراداتی بر این آراء وارد است؟ همچنین گروهی که عالم را قدیم می‌‌‌پندارند، چگونه عقیده خود را قابل جمع با احتیاج عالم به علت نخستین می‌‌‌دانند؟ مقاله پیش رو، به آرای متکلمین و فلاسفه راجع به حدوث و قدم عالم پرداخته و نهایتاً دیدگاههای حکیم متأله عبدالرزاق لاهیجی را در این باره تبیین می کند.