آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

تناسخ یا همان آموزه ی انتقال روح پس از مرگ به بدن جدید وآغاز زندگی مجدد در این بدن ودر این جهان از جمله مباحثی است که از دیرباز ذهن بشر را به خود مشغول کرده است. تناسخ در لغت از ریشه ی نسخ به معنای زایل کردن یک چیز یا انتقال تعبیر می شود.اما در اصطلاح تعریف تناسخ چنین است که: روح انسان بعداز مرگ بار دیگر به همین زندگی باز میگردد و روح او در جسم دیگر حلول کرده و زندگی مجددخود را در این دنیا آغاز می کند. همچنین در تقسیم تناسخ به سه قسم مطلق،محدودیا نزولی وصعودی اشاره شده است.تناسخ با آموزه ی معاد تفاوت دارد، زیرا در باور ادیان معتقد به معاد هر روح در قیامت به جسم خاصی که در زندگی به آن تعلق داشته باز میگردد. و لازمه ی سخن اهل تناسخ ، انکار معاد است.و با آیات قرآن ناسازگار می باشد. در این پژوهش به روش توصیفی_تحلیلی وبه صورت کتابخانه ای مورد بررسی قرار گرفت . وانتظار می رود در این پژوهش تصویری روشن از مسأله ی تناسخ و رابطه ی آن با معاد از نگاه عقل ونقل مورد بررسی قرارگیرد.

انسان همواره در محیط پیرامون خود با انواع مخاطرات طبیعی روبرو بوده است. بشر اولیه در مواجهه با این مخاطرات، و بدون اینکه از ساز و کار آنها اطلاعی داشته باشد، وقوع آنها را به نیروهایی ناشناخته و فراطبیعی نسبت داده و نشانه ای از خشم و غضب آنها می پنداشت .و برای آرام کردن آنها و فرو نشاندن خشم و غضبشان مناسک مختلفی را ابداع نموده بود. اما پیامبران الهی، که یکی پس از دیگری برای هدایت بشر مبعوث می شدند، هشدار می دادند که بلایای آسمانی(مخاطرات طبیعی) بدلیل ظلم و ستم انسانها نسبت به یکدیگر و غفلت آنها از مبدا و معاد رخ می دهند. و قرنها گذشت تا اینکه بعد از سپری شدن دوران تاریکی در اروپا، علم جدید science پا به عرصه ی وجود گذاشت و دیدگاه انسان را نسبت به عالم هستی تغییر داد. بشر متمدن توانست توام با پیشرفت علم به تدریج پرده از رازهای طبیعت بردارد. از جمله اینکه ساز وکار وقوع مخاطرات طبیعی را بدون در میان آوردن اراده ی الهی و تنها در چهارچوب قانون علیت توجیه و تبیین نمود. حال سوالات متعددی در اینجا پیش می آید از جمله اینکه؛ با وجودی که موضوع مورد بحث در هردو حوزه یکی است جرا تبیین ها متفاوتند؟ آیا این تبیین ها در تضاد با یکدیگرند؟ و پذیرش یکی مستلزم انکار آن دیگری است؟ ویا اینکه آنهادر واقع ناشی از اختلاف منظرند؟ و یا ناشی از اختلاف در زبان اند؟ یعنی اینکه دین زبان مخصوص به خود دارد و علم هم زبان مخصوص به خود؟ در پاسخ به سوالات فوق، نظرات متفاوتند. گروهی به تمایز بین علم و دین و به تبع آن تمایز بین تبیینهای علوم تجربی و دین از مخاطرات طبیعی باور دارند. و گروهی هم معتقدند اینگونه تبیین ها در علم و دین، در واقع ناشی از اختلاف منظر اند و بیانگر وجوه مختلف یک واقعیت اند. گروهی هم برآنند که زبان دین با زبان علم تفاوت دارد. دین در بیانات خود به زبان عامه ی مردم سخن گفته است در حالیکه علم در تبیین واقعیت ها روش و زبان مخصوص به خود را دارد.و همچنین دین بیشتر به چرائی پدیده ها توجه دارد در حالی که علم بیشتر به چگونگی آن ها می پردازد.

معاد، و ایمان به روز واپسین و حیات جاودان انسان‌ها پس از مرگ ، اصول و زیربنای فکری و اعتقادی هر دین آسمانی و توحیدی را تشکیل می‌دهد و انکار هر یک به منزله انکارآن دین است. به بیان دیگر وقوع «قیامت» و و رجوع تام الی اللّه و برپا شدن معاد از بزرگترین تحولات عالم وجود است. مقصود از آن بازگشت همه ی انسان ها به سوی خداوند و حضور ایشان در محضر عدل الهی است که برای حساب و کتاب اخروی می باشد و بر اساس آن نیکان به بهشت و بدکاران به دوزخ الهی رهسپار می شوند. آیات قرآن و روایات اسلامی درباره کیفیت این حقیقت تردید ناپذیر بسیار است. در قیامت مواقف متعددی موجود می‌باشد از جمله آن، میزان و صراط است. میزان یعنی وسیله سنجش اعمال و صراط یعنی پلی که برای رسیدن به بهشت در قیامت باید از روی آن رد شد. میزان و صراط از مسائل درون دینی است و در آیات و روایات متعددی بر آنها تاکید شده است. و از طرف دیگر چون حس و عقل انسان توان درک حقیقت آنها را ندارد، لذا این مسئله را صرفاً از دیدگاه آیات و روایات مورد بحث و بررسی قرار دادیم. در اینکه میزان و صراط چیست، اختلاف متعددی بین اندیشمندان و متکلمین اسلامی بوده است. عموم متکلمین، اصل ایمان به میزان و صراط را، لازم و ضروری می‌دانند. ولی در خصوص کیفیت وقوع آن، آرا و نظرات مختلفی ارائه داده‌اند. این پژوهش با هدف بررسی حقیقت میزان و صراط در رهیافت‌های کلامی و براساس روش تحلیلی انجام می‌گیرد، تا دیدگاه جامعی که مورد تاکید قرآن و روایات معصومین (ع) است ، را ارائه نماید.

مساله شر یکی از مهم‌ترین مسائل پیش ‌روی اندیشه‌ی دینی است و بزرگترین دلیلی است که ملحدان برای انکار وجود خدا به آن استناد می‌کنند. ما در این پژوهش بخشی از شروری که از اختیار و اراده انسان خارج است یعنی شرور طبیعی را از جهت تطبیق راههای مقابله با شرور طبیعی از منظر نصوص دینی و علوم تجربی مورد بررسی قرار داده‌ایم. طبق آیات و روایات دینی، ما در مواجهه و مقابله با شرور طبیعی مساله رجوع به خدا و استعاذه به او با استفاده از مجموعه قوانین‌ طبیعی مطرح می‌گردد و تاکید آموزه‌های دینی ما به عقلانیت و استفاده از مجموعه قوانین طبیعت برای دفع آسیب‌ها و شرور طبیعی که در زبان دین به عنوان سنن و پناهگاههای الهی یاد شده است را لازم می‌داند، بنابراین بهترین و موثرترین راه پیشگیری و مقابله با شرور طبیعی که در نصوص دینی جنبه امتحانی دارند، بهره برداری از دستاوردهای علوم و فنون بشری می‌باشد. این پژوهش دارای رویکرد جامع‌ نگرانه و بررسی تطبیقی راهکارهای مقابله با شرور طبیعی از منظر نصوص ‌دینی و علوم تجربی می‌باشد که دستاورد و حاصل آن ارائه راهکارهایی از نصوص ‌دینی و مقایسه معارف قرآنی و روایی با دستاوردهای علوم تجربی خواهد بود. روش تحقیق در این پایان نامه، روش توصیفی، تحلیلی، تطبیقی می‌باشد. مراحل کار جمع‌آوری مطالب به‌صورت کتابخانه‌ای است.

برهان نظم متداول‏ترین برهان بر اثباتوجود خداست. برهان نظم با استفاده از نظم در جهان طبیعت درپی اثبات ناظم و علم وحکمت برای خالق جهان است . به عبارتی، هدف و وظیفه برهان نظم آن است که ما را از سطح طبیعت و جهان مادی به ماورای این جهان مادی که ذاتی علیم و حکیم است برساند و به خوبی از انجام چنین وظیفه‏ای برمی‏آید.دیوید هیوم (1711-1776 میلادی) انگلیسی از فلاسفه تجربه گرا و شکاک غربی است. وی با بسیاری از مبانی متافیزیک به معارضه برخاست چنانکه دلایل وجود خدا را نیز مورد مناقشه قرار داد، از آنجا که در عصر وی، مشهورترین دلیل اثبات خداوند در جهان غرب، دلیل نظم یا برهان علت غایی بود، وی این دلیل را مورد چالش جدی قرار داد و اشکالاتی بر آن وارد کرد. بسیاری از متکلّمان و فلاسفه غربی اشکالات وی را وارد دانسته و برهان نظم را نا استوار انگاشتند. متفکران اسلامی نیز در بحث های فلسفی و کلامی خود مناقشات هیوم بر برهان نظم را مورد توجه قرار داده و به آن ها پاسخ داده اند که در این تحقیق با جهت گیری تحلیلی و انتقادی به آن پرداخته شده است.

مسأله یشـرّ یکی از مسائل بنـیادی در نـظامهای الـهیات به ویژه درفلسفه ی اسلامی به شمار می‌آید. ایـن مسـأله بـا رویکردهایگوناگون مورد توجه اندیشمندان مسلمان واقع شده است. مسأله ی شرّ، به دلیل چند تباری بودن یک بحثمیان رشته ایاست که بررسی و پاسخ به آن نیازمند استفاده از روش‌های کلامی،عقلی وفلسفی،منطقی ونقلی... می باشد.فلاسفهمسلمان بحث شر را با تحلیل مفهومی آن آغاز می‌نمایند، در این تحلیل نشان می دهند که شر امر عدمی اعمعدم ذات و یا عدم کمال ذات است. استادمطهری از جمله فلیسوفان معاصراست که با تأکید براهمیت مسأله، تبیین جامع از ابعاد آن ارایه داده و در بیشتر آثار فلسفی خود از نظریه نیستی انگاری شر دفاع و آن را برهانی دانسته است. این پژوهش در صدد تبیین مسأله ی شر و راه حل آن از دیدگاه شهید مطهری می باشد. او با مبنا قراردادن نظریه ی نیستی انگاری شر به تبیین نظاماحسن و پاسخبهشبهه ی شرمی پردازد. این مهم ترین یافته ی این پژوهش است.

مسأله منشأ دین یکی از مسائل مهم در کلام جدید است ، بحث منشأ دین است که علل پیدایش دین را به عنوان یک پدیده ی مهم و تعیین کننده در تاریخ زندگی بشر مورد بررسی قرار می دهد. این مسأله از ابعادگوناگونمورد توجه بسیاری از اندیشمندان قرار گرفته است و از زوایای مختلف به تأمل و بررسی این مسأله پرداخته اند.این پایان نامه به بررسی و نقد منشأ دین در رهیافت کلامی پرداخته است.در این تحقیق دیدگاه جامعه شناسان و روان شناسان و پدیدار شناسان که هر کدام عوامل اجتماعی و روانی و پدیداری را منشا دین دانسته اند بررسی شده است و همچنین دیدگاه الهیون در مورد منشأ دین بررسی شده که در این دیدگاه اصل منشأ دین،وحی بر اساس فطرت بشر است و باجهت گیری توصیفی تحلیلی به تبیین نظریات پرداخته است و برآیند این پژوهش تببین دقیق مسأله منشأ دین و پی بردن به دیدگاه درستو منطقی در این زمینه است و در نتیجه فهم عمیق مسأله مورد نظر است

از نظر عموم متکلمان عدلیه به دست می آید که ایمان برای دستیابی به ثواب شرط است زیرا ثواب امر اختیاری است که موجب استحقاق می شود وبرای آن قیود همراه با بزرگداشت را ذکر کرده اند که بدون ایمان بی معناست از طرف دیگر آنان چون ثواب را امری استحقاقی می دانند هم ایمان وهم نیت را در آن شرط می دانند،عموم متکلمان عدلیه برای دستیابی به ثواب همراهی فعل با مشقت را شرط می دانند اگر چه برخی آن را شرط نمی دانند، اما اشاعره از اساس بر اساس مبانی خود نقشی برای انسان در نایل شدن به ثواب قائل نیستند لذا در این که معیار دستیابی به ثواب چیست آنان دلیل قانع کننده ای ندارند وتنها با توجیهاتی مانند نظریه کسب بر آنند که آن را توجیه کنند.از متون دینی هم به دست می آید که ایمان ونیت در دستیابی به ثواب شرط است،اما در باره شرط بودن مشقت می توان گفت که سختی در عمل برای نایل شدن به ثواب موضوعیت ندارد اگرچه ، اگر عملی نسبت به عمل دیگر سخت ویا سخت تر بود،در صورت تساوی در سایر ارکان نایل شدن به ثواب ،عمل سخت ویا سخت تر از ثواب بالاتری برخوردار خواهد بود. واین سخن با مراتب داشتن ثواب که عقل ونقل برآن دلالت دارند، هماهنگ است.

امروزه مبحث «اصول دین» یکی از مهم‌ترین مباحث کلام اسلامی را تشکیل می‌‌دهد. پرسشی که در این باب وجود دارد آن است که آیا مفهوم «اصول دین» از ابتدا به همین صورت وجود داشته و یا در دورۀ خاصی پدیدار شده و تاریخ خاصی را طی کرده است؟ برای پاسخ به این پرسش باید تاریخ تطور اصول دین، مورد مطالعه قرار گیرد. اندیشه‌‌های کلامی شیعۀ زیدی و اسماعیلی از اندیشه‌‌های متقدم کلام شیعی به حساب می‌‌آیند. به همین دلیل در مقالۀ حاضر، سیر تطور مفهوم اصول دین در کلام شیعۀ زیدی و اسماعیلی مورد بررسی قرار می‌‌گیرد تا علاوه بر آن‌که ریشه‌‌های شکل‌‌گیری این مفهوم در سنت شیعی روشن شود، مبانی تاریخی تطور این مفهوم در کلام شیعۀ امامیه نیز پی‌‌ریزی گردد. آن دسته از آثار زیدیه که به مفهوم اصول دین پرداخته‌‌اند، معمولاً شش مورد را برای این اصول نام می‌‌برند: توحید، عدل، نبوت، امامت، منزلت بین المنزلتین، وعد و وعید. شیعیانِ اسماعیلی هفت مورد را به عنوان اصول دین خود شمرده‌‌اند که عبارتند از: ولایت، طهارت، نماز، زکات، روزه، حج و جهاد. در میان این هفت مورد، مواردی مانند نماز و زکات و حج و جهاد وجود دارد که توسط دیگر فرقه‌‌ها ـ مانند شیعۀ اثنی‌عشری ـ به عنوان فروع دین شناخته می‌‌شود. البته هر یک از این موارد، تاریخ تطور خاص خود را طی کرده است.

از نظر عموم متکلمان عدلیه به دست می آید که ایمان برای دستیابی به ثواب شرط است زیرا ثواب امر اختیاری است که موجب استحقاق می شود وبرای آن قیود همراه با بزرگداشت را ذکر کرده اند که بدون ایمان بی معناست از طرف دیگر آنان چون ثواب را امری استحقاقی می دانند هم ایمان وهم نیت را در آن شرط می دانند،عموم متکلمان عدلیه برای دستیابی به ثواب همراهی فعل با مشقت را شرط می دانند اگر چه برخی آن را شرط نمی دانند، اما اشاعره از اساسبر اساس مبانی خود نقشی برای انسان در نایل شدن به ثواب قائل نیستند لذا در این که معیار دستیابی به ثواب چیست آنان دلیل قانع کننده ای ندارند وتنها با توجیهاتی مانند نظریه کسب بر آنند که آن را توجیه کنند.از متون دینی هم به دست می آید که ایمان ونیت در دستیابی به ثواب شرط است،اما دربارهشرط بودن مشقت می توان گفتکه سختی در عمل برای نایل شدن به ثواب موضوعیت ندارد اگرچه ، اگر عملی نسبت به عمل دیگر سخت ویا سخت تر بود،در صورت تساوی در سایر ارکان نایل شدن به ثواب ،عمل سخت ویا سخت تر از ثواب بالاتری برخوردار خواهد بود. واین سخن با مراتب داشتن ثواب که عقل ونقل برآن دلالت دارند، هماهنگ است.