آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

بيانات ديني درباره حوض کوثر را مي‌توان از معارف عميق اسلام دانست. تحليل حقيقت حوض کوثر مي‌تواند موجب تعميق باور به اين آموزه ديني و ايجاد تصويري روشن از آن شود. اين نوشتار در پاسخ به اين پرسش که «حقيقت حوض کوثر چيست؟»، با روش توصيفي‌ ـ تحليلي، ضمن دقت در ويژگي‌هاي حوض کوثر در روايات، به تبيين و تحليل این پدیده و تبيين سرچشمه‌هاي آن با رويکرد عرفاني پرداخته‌ است. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد که پيوستگي دنيا و آخرت از سنخ ظهور و تجلي است و در آخرت باورها و اعمال انسان، تجسم پيدا مي‌کند. حوض کوثر ظهور حقيقت هدايتي است که انسان در دنيا از طريق تعاليم قرآن و عترت دريافت نموده ‌است؛ لذا دريافت هدايت در دنيا از اولياي دين، در آخرت به شکل دريافت شراب طهور از ساقي کوثر ظهور مي‌کند. سرچشمه حوض کوثر دو نهر بهشتي به نام «تسنيم» و «ماء معين» است. «تسنيم» برترين شراب بهشتي است که مقربان آن را به صورت خالص مي‌نوشند. «ماء معين» نيز يکي از شراب‌هاي ويژه بهشتي است. ترکيب «تسنيم» و «ماء معين» در حوض کوثر را مي‌توان ترکيبي از علوم توحيدي و محبت ولايت الهي دانست.

فرهنگ‌های مختلف، روش‌های متفاوتی برای زندگی انسان ارائه می‌دهند که برخاسته از نگرش‌های متفاوت آنها به عالم هستی و انسان است و ارزیابی هر کدام از این سبک‌های زندگی، نیازمند تحلیل دقیق و عمیق مبانی آنها است. از بین مبانی سبک زندگی، خودشناسی از مهم‌ترین مبانی محسوب می‌شود و سؤال مهم در این بحث، تأثیر خودشناسی بر سبک زندگی و تحلیل نحوه این تأثیرگذاری است. بدین منظور در این نوشتار با روش تحلیلی - توصیفی، با تبیین هویت و حقیقت انسان و جایگاه او در عالم هستی و بر اساس ارتباط تنگاتنگ لایه‌های وجودی انسان، تأثیر خودشناسی بر سبک زندگی اسلامی، و تأثیر سبک زندگی بر تکامل انسان بررسی شده‌است و از منظر عقل و دین نحوه این تأثیرگذاری مورد تبیین و تحلیل قرار گرفته‌است. در آموزه‌های دینی از یک طرف، باورهای اعتقادی انسان مؤمن در رفتارهای او بروز پیدا می‌کند که ثمره آن، سبک زندگی خدا‌محور، آخرت‌گرا، کرامت‌خواه و جامع‌نگراست و از طرف دیگر کوچک‌ترین رفتار در زندگی انسان، در رسیدن به تکامل روحی او تأثیر گذار است. بر اساس براهین عقلی نیز، حرکت استکمالی انسان در همین عالم مادی آغاز می‌شود و نفس انسان با حرکت جوهری خود به بالاترین درجات کمال روحی و معنوی دست می‌یابد.

آیه تطهیر یکی از بحث برانگیزترین آیات قرآن در میان مفسران فریقین است. شیعه بنابر روایات متواتر پیامبر ص ، مصادیق«أهل البیت» موجود در این آیه را منحصر در پیامبر ص ، علی، فاطمه، حسن و حسین (ع) می داند. اما آلوسی از مفسران اهل سنت به مقتضای سیاق آیات و برخی احادیث پیامبر(ص) دایره مصادیق «أهل البیت» را وسیع تر و شامل همسران و فرزندان و نزدیکان پیامبر ص و حتی اقطاب صوفیّه می داند. در این مقاله، با بررسی شرایط کاربرد سیاق در تفسیر و بررسی روایات پیامبر ص از دیدگاه علمای اهل سنت، انکار انحصار مصادیق اهل بیت در اصحاب کساء مورد نقد قرار گرفته و با استفاده از احادیث صحیح موجود در منابع اهل سنت، انحصار مصادیق این آیه در اهل کساء ثابت شده است.

جایگاه زنان به عنوان نیمی از جمعیت جهان و نقش آنان در زندگی اجتماعی، امری مؤثّر و تعیین‌کننده است و بررسی و مطالعۀ این امر، با توجه به استعدادها و ظرفیت‌های وجودی آنان، امری ضروری است. رسالت مادری و تربیت فرزند از قابلیت‌های ویژۀ زن، از کمالات اختصاصی و تکلیفی الهی بر دوش اوست که توجه وافی به آن، نیازمند اختصاص فرصت کافی است. از سویی، به‌رغم تعدّد راه‌های وصول به کمال حقیقی، هر انسانی، آگاهانه یا ناخودآگاه در پی کسب کمال است. در این زمینه تحصیل علم، از مقدمات برجستۀ وصول به کمال و تعالی است که در شرایط روز جهان، نیازمند وقت و زمان است. در نتیجه، تزاحم میان انجام رسالت تام مادری و کسب علم و تخصص برای تعالی و رشد همه‌جانبۀ زن بروز می‌کند که از چالش‌های اخلاق کاربردی در عصر حاضر به ‌شمار می‌آید. بدین جهت، پژوهش پیش رو به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی، ابتدا با تبیین جایگاه مادری و کسب دانش در نظام وحیانی اسلام، با رویکرد اخلاق کاربردی، به تحلیل راهکارهای رفع تزاحم، متناسب با اولویت‌های امروزی می‌پردازد که ره‌آورد آن، در دو سطح مقدمی‌ـ‌مبنایی و کاربردی‌ـ‌عملی شامل چند راهکار همبسته خواهد بود که در سطح اول، تصحیح نگرش متناسب با واقعیات فطری و جهان‌بینی الهی، شناخت استعدادها و علایق فردی، کلان‌نگری متناسب با نیازها، و در سطح دوم، آینده‌نگری در انتخاب (زمان و نوع تحصیل)، نظم، برنامه‌ریزی و مدیریت (امکانات و زمان)، اولویت‌بندی (اهم و مهم) و... عامل رفع تزاحم است و وصول به آن، منوط به رعایت اصول رفع تزاحم خواهد بود.

آیه تطهیر در میان مفسرین مذاهب اسلامی از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار بوده و همواره مورد بحث و بررسی‌های مختلفی قرار گرفته است. تبیین نوع اراده موجود در این آیه، یکی از مهمترین مسائل تفسیری آن بشمار می‌رود. شیعه معتقد است مراد از اراده در این آیه، اراده تکوینی است و خداوند از ابتدای خلقت با اراده تکوینی خود، طهارت اهل بیت از هر گونه پلیدی و زشتی را اراده کرده است و عصمت و طهارت آنها بدون درنگ حاصل شده است. در این مقاله ضمن طرح دیدگاه جناب آلوسی مبنی بر تکوینی بودن اراده در این آیه و نیز مشروط بودن آن به انجام اوامر و ترک نواهی الهی، به نقد و ارزیابی آن می‌پردازیم. آلوسی آثار تکوینی اعمال نیک بر نفس انسان را مختصّ به اعمال اهل بیت دانسته و اعمال دیگران را فاقد چنین آثار قطعی می‌داند. این ادعای جناب آلوسی از نظر آیات قرآن و روایات پیامبر(ص) و مبانی حکمت اسلامی مردود و بی‌اساس است و در نتیجه نمی‌توان چنین شرطی را برای اراده تکوینی در آیه تطهیر در نظر گرفت.

یکی از مسائل مهم در بحث خلافت الهی انسان کامل، جایگاه ویژه خلیفه الله در عالم هستی است. خلیفه الهی به عنوان واسطه ای بین حضرت حق و عالم مطرح است که فیض الهی را از مستخلف عنه (خداوند متعال) دریافت کرده و به مستخلف علیه (عالم) می رساند. بر این اساس از شئون اصلی خلیفه الله، وساطت او در رساندن فیض به عالم است. این بحث افزون بر اینکه در آموزه های دینی، به ویژه در روایات ائمه اطهار مطرح شده است، در متون عرفانی به عنوان یکی از مباحث کلیدی مورد دقت و بررسی قرار گرفته است.در این مقاله پس از بیان آیات و روایات مربوطه، به تحلیل و بررسی دیدگاه برگرفته از متون دینی می پردازیم؛ سپس با تبیین دیدگاه عرفان اسلامی در زمینه وساطت خلیفه الهی در رسیدن فیض به ماسوی الله، میزان مطابقت آن را با متون دینی بررسی می کنیم.

ازجمله مسائلی که در قرون گذشته مورد اختلاف مسلمانان قرارگرفته و بحث‌های مفصلی پیرامون آن صورت گرفته است، مسئله «توحید و شرک» و «سنت و بدعت» است. وهابیت با پیروی از افکار ابن تیمیه برخی از اعمال و رفتار مسلمانان را مصداق شرک به خدا یا بدعت دانسته‌اند و بر جلوگیری از آن تأکید بسیار نموده‌اند.عالمان وهّابی برخی از اعمال ازجمله توسّل و تبرّک را شرک به خدا یا بدعت دانسته و با شبهه افکنی و برداشت‌های غرض ورزانه از قرآن و روایات و ایجاد تفرقه میان مسلمانان، زمینه سوءاستفاده دشمنان را فراهم کردند. شکل‌گیری گروه‌های تکفیری در جای‌جای مناطق اسلامی و قتل و غارت و تجاوز به مسلمانان به بهانه مبارزه با شرک و بدعت ازجمله نتایج چنین اکاری است. علمای اسلام اعمّ از شیعه و سنی از ابتدای ظهور افکار ابن تیمیه و همچنین در زمان احیای دوباره آن توسط محمد بن عبدالوهّاب بشدت با این افکار مبارزه و خطر آن‌ها را برای مسلمانان بیان کردند. آنان در نقد وهّابیت و مخصوصاً مسئله «توحید و شرک» و «سنّت و بدعت» کتاب‌ها و مقالات زیادی را به رشته تحریر درآورده‌اند این رساله نیز در وسع خود در روشن کردن اشکالات و خطاهای موجود در دیدگاه‌های یکی از علمای معاصر و تأثیرگذار وهّابیت به نام «محمدناصر الدین البانی» پرداخته و دیدگاه‌های او را در باب «توحید و شرک» و «سنّت و بدعت» به‌نقد کشیده است. و نتیجه این شد که در«توحید و شرک» از نگاه آیات و روایات و بر اساس مستندات و ادلّه‌ی عقلی مواردی مانند توسّل و زیارت قبور، شرک نیست و نیز بر اساس همان مستندات اموری مانند شدّ رحال و در دایره‌ی بدعت جای نمی‌گیرد. هدف از اجرای این پایان‌نامه ردّ نظرات و افکار البانی و باطل دانستن آن‌ها هست. تحقیق در این رساله به روش کتابخانه‌ای انجام‌گرفته است.

عدالت و عدالت خواهی موهبتی الهی است که خداوند آن را در فطرت انسان قرار داده است. از این رو، انسانها دارای شناخت فطری وگرایش فطری نسبت به عدالت هستند. اجرای عدالت در سطح جامعه نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. خداوند متعال، تحقق عدالت و اجرای آن را در سطح جامعه، از وظایف انبیاء عظام برشمرده است. لذا دین اسلام بر اهمیت آن تاکید ویژه ای دارد، که نمونه های بارز آن در رفتار، گفتار و عملکرد پیامبر اکرم و اهل بیت -علیهم السلام- به خوبی قابل مشاهده است. در احادیث متواتر، حکومت حضرت مهدی(عج) نمونه بارز حکومت عدل معرفی شده است و عدالت به شکل فراگیر آن در همه ابعاد، فقط در آن زمان تحقق خواهد یافت. علل و عواملی باعث می گردد عدالت در سطح جامعه با موانعی روبرو شود و عدالت و اجرای آن را در جامعه متوقف سازد، که در این صورت ظلم و جور به جای عدل و قسط جامعه را فرا می گیرد و احکام الهی ترک می شود. در این پژوهش به دنبال بررسی موانع عدالت در حکومت دینی هستیم، موانعی که نمی گذارد عدل در جامعه اسلامی اجرا شود و حق به صاحب حق برسد و همین امر، منشاء تمام ظلم ها و فساد ها می شود. موانع عدالت شامل موانع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است که در طی بحث پیرامون هر کدام، مواردی را بیان خواهیم نمود. کلید واژه ها: عدالت، موانع عدالت، عدالت فراگیر، حکومت دینی

یکی از بزرگ‌ترین تهدیداتی که ادیان الهی را به مخاطره می‌اندازد خطر انحراف در دین است. اهمیت پیشگیری ازاین خطر ایجاب می‌‌کند تا در هر دینی اشخاصی عهده‌دار مبارزه با انحرافات آن شوند. دین اسلام به عنوان خاتم ادیان آسمانی یکی از اهداف و وظایف ائمه (علیهم‌السلام) را محافظت از اندیشه‌های ناب اسلامی در برابر انحراف‌های مختلف از جمله انحرافات کلامی معرفی نموده است.