آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

تأثیرگذاری قرآن بر فرهنگ زمانه و تغییر در رفتار مخاطبان عصر نزول، همواره از مسائل مهم و چالش‌برانگیز میان مفسران و دانشمندان علوم قرآنی است. این مسئله در پاره‌ای از موضوعات؛ مانند نهی از ربا و رباخواری جدی‌تر است؛ چراکه عده‌ای از سود و منافع آن بهرمند شده‌اند و دگرگونی آن به‌راحتی امکان‌پذیر نیست. مطالعة آیات کریمه و دیدگاه فریقین برای این تحقیق ضروری است. نتایج به‌دست آمده، نشان می‌دهد که شیوة تربیتی قرآن‌کریم مبتنی بر روش تدریجی، همراه با القای آرامش رفتاری به مخاطب است. در این روش، به‌صورت گام‌به‌گام به موضوعپرداخته و درنهایت، با دستورات تأکیدی، اوامر و نواهی به مخاطب ابلاغ می‌شود. موضوع نهی از «ربا» و «ربا‌خواری» نیز در همین قالب دیده شده و مراحل متعددی برای آن درنظر گرفته شده است. بر این اساس، قرآن‌کریم با روش تربیت تدریجی، موضوع را از«ایجاد قرابت ذهنی» آغاز می‌کند و تا «نهی نهایی» پیش می‌برد. بی‌تردید، شیوة تربیتی قرآن‌کریم در بسیاری موارد؛ از جمله در موضوع تحریم ربا و ربا‌خواری، منحصر به‌فرد بوده و تا آن زمان، رایج نبوده است.

خانواده کوچکترین و در عین حال اساسی ترین واحد تشکیل دهنده جامعه است که توجه به آسیبهای آن امری ضروری است. از طرف دیگر نیز کمال طلبی یکی از گرایش‌های فطری بشر است که حقیقتی درونی است. اما یکی از گرفتاری‌های جوامع بشری و حتی جوامع اسلامی و از جمله جامعه کنونی، پدیده نابهنجار رقابت ناسالم در محیط‌های خانوادگی است که بی توجهی به آسیب‌های آن، پیامدهای فاجعه باری در زندگی فردی و اجتماعی و نیز امور دنیا و آخرت خواهد داشت. به عبارت دیگر هر گاه اعضای خانواده با چشم دوختن به روش زندگی و امکانات مادی دیگران خصوصاً طبقه اجتماعی مرفّه، به دنبال پیروی کورکورانه از آنها باشند یا قصد سبقت جستن از آنان در مادیات را داشته باشند، گرفتار رقابت ناسالم شده‌اند که در عرف امروز با اصطلاح -چشم و هم چشمی- شناخته می‌شود. تحقیق حاضر یک مطالعه کتابخانه‌ای و اسنادی است که با مراجعه به آیات قرآن، تفاسیر و منابع روایی، پیرامون اثرات و درمان رقابت ناسالم در محیط‌های خانوادگی با تکیه بر منابع دینی تدوین شده است. آیات وحی، احادیث و سنن معصومین_علیهم السلام_ دربردارنده بهترین الگو و روش در حل مسائل زندگی می‌باشند. در این مجموعه پنج اثر برای رقابت ناسالم بررسی شده است که عبارتند از: حزن و حسرت فراوان، خشم ماندگار، ناسپاسی، کاهش آستانه تحمل، اسراف و زیاده روی. در خصوص راه‌های درمان و نیز پیشگیری از رقابت ناسالم، این نتیجه بدست آمد که مهمترین عوامل درمان کننده از نگاه آیات و روایات، کنترل نگاه، توجه به فلسفه حیات و آزمایش الهی، درنظر داشتن حقیقت دنیا، توجه به نعمات الهی و شکر گذاری، توجه به نماز و سفارش به اهل خانواده، معاد و سرای باقی، قناعت به کفاف، دوری از همنشینی با دنیا پرستان و مجالست با اهل ایمان واقعی و بالاخره سبقت در امور معنوی و عمل صالح می‌باشند.

قرآن کریم به شکل­های مختلف به بعضی اشیاء شخصیت انسانی بخشیده که در درک مفاهیم برای مخاطبین بسیار مؤثر است. با توجه به بسامد فراوان صنعت تشخیص در قرآن کریم و سبک­های متنوع کاربرد آن و معانی ژرف نهفته در آن که یکی از مستلزمات درک و فهم عمیق کلام وحی است، ضرورت انجام این پژوهش احساس می­شود. مقاله پیش­رو به دنبال آن است که با روش توصیفی ـ تحلیلی، انواع تشخیص­های بکار رفته در قرآن را استخراج نموده، جنبه­های گوناگون معنایی، شیوه­های کاربرد و اسرار و اغراض بلاغی آن را مورد واکاوی قرار دهد. نتایج پژوهش نشان می­دهد که در آیات متعدد جهت تفهیم مفاهیم به مخاطبین به انحاء گوناگون به اشیاء، شخصیت انسانی داده شده که در این زمینه، فرهنگ اعراب و تجربیات آنان از محیط زندگی­شان به زیبایی نمایان است؛ همان­گونه که ادبیات عرب­ زبانان و تشبیهات، استعارات و مجازهای رایج میان آنان نیز در این کتاب آسمانی خودنمایی می­کند و نکته مهم آن که تشخیص­های به کار رفته در آن، دارای خصیصه­ فرا زمانی و فرا مکانی می­باشد که خود یکی از اسباب اعجاز قرآن است.

این پایان نامه با هدف تبیین رسم پوشش در شهر مقدس مشهد با تکیه بر آیات و روایات در سه فصل تدوین گردیده است. فصل اول کلیات تحقیق را در بر می گیرد که شامل مقدمه، اهمیت موضوع، تعریف موضوع، روش تحقیق، محدودیتهای تحقیقاتی، تاریخچه و پیشینه تحقیق و واژه شناسی است. در فصل دوم پس از گزارش وضعیت پوشش در جامعه مورد نظر، با تکیه بر آیات و روایات به بررسی انواع لباسهای طبقات مختلف (اعم از مرد و زن)، همچنین رنگهای مورد علاقه آنها در مکانهای مختلف و الگو های مورد نظرشان در مد لباس پرداخته می شود. در فصل پایانی علل ضعف پوشش در جامه مورد نقد و بررسی قرار می گیرد و راهکارهای لازم ارائه می شود، در این فصل نیز تا حد امکان آیات و رایات مربوط ذکر می گردد.

. این پایان نامه با عنوان ابن مسعود و روایات تفسیری او در دو فصل تدوین شده است . در فصل اول به طور اجمال در باره ابن مسعود، اصل و نسب او، مقام علمی او، شاگردان او، روش تفسیری او بحث شده، و در فصل دوم روایات تفسیری اوآمده است . مفسر در تفسیر آیات، از خود آیات قرآن، احادیث نبوی، سبب نزول و اجتهاد شخصی بهره برده است . او در تفسیر آیات از علوم قرآنی مثل : محکم و متشابه، مکی و مدنی، تشبیه و تمثیل، ناسخ و منسوخ، قرائت و ... بحث کرده است . او از روش های تفسیری مختلف از جمله : قرآن به قرآن، تفسیر روایی،تفسیر لغوی و اجتهاد شخصی استفاده کرده است ./

بسیاری از افراد هستند که می خواهند انسان های صالحی باشند اما راه رسیدن به آن را نمی دانند، این تحقیق عوامل ایجاد، تقویت و استمرار عمل صالح را نشان می دهد. اگر انسان بداند تغذیه ای که از مال حلال به دست آمده و نوع آن که در ایات و روایات بر آن تأکید شده می تواند جسم را پر انرژی تر و راهبری او را در اعمال صالح بیشتر کند، توجه خود را به این امر معطوف می دارد که در کار و شغل خود حدود الهی را رعایت کند و غذایی را مصرف کند که مناسب با جسمش باشد. اگر اثر ورزش را در شادابی و تحرک بیشتر، بداند مسلما در برنامه ریزی زندگی خود جایی برای این امر قرار داده تا هر روز نسبت به روز قبل در انجام کارهای خیر و اعمال حسنه سبقت بیشتری گیرد اعمال یک انسان از تفکر او نشأت می گیرد و تفکر یک انسان ناشی از شناخت و معرفت است، معرفت به خدا، نفس، آیات الهی و تفکر و تعقل در ایات و ایمان و تقوای به آنها چنان تأثیری بر انسان می گذارد به طوری که او را مشتاق و مسرور به انجام کارهای نیک می کند، از آنجا که محبت اهل بیت در گرو اطاعت از آنهاست و اطاعت در عرصه عمل شکوفا می گردد لذا اثر شگفت انگیز محبت و ارادت به اهل بیت را نمی توان نادیده گرفت و این عزم و اراده یک انسان است که همه این امور را محقق می کند و به سر منزل مقصود می رساند. اگر می خواهیم فرزندان ما انسان هایی شوند که به هدایت راه یابند و گرایش آنها به معنویات و رغبت آنها به عمال حسنه زیاد باشد ناگیزیر هستیم از اینکه در تربیت آنها، انتخاب همسر و ازدواج آنها، دوستان وعناصر تبلیغاتی که بر روح و جسمشان اثر دارد کمال دقت را داشته باشیم. با این اوصاف جامعه ای خواهیم داشت که افراد در انجام اعمال صالح و کارهای نیکو و شایسته گوی سبقت را از یکدیگر می ربایند لذا اگر انسان به ریشه های اعمال خود توجه کند و بداند اعمالش بر چه پایه و اساسی شکل می گیرد و استمرار می یابد، با دقت در اصلاح آن ریشه ها زودتر به نتیجه و ثمره دست پیدا خواهد کرد. در این صورت دانستن بنیان های عمل صالح بسیار ضروری و کمک کننده انسان است./

موضوع تحقیق حاضر بررسی مباحث علوم قرآنی در تفسیر نمونه و هدف آن برجسته ساختن دیدگاههای مفسر در این علوم است. در آغاز با نگاهی به طرح کلی تحقیق و تعریف علوم قرآنی و معرفی تفسیر نمونه به بیان هدف و پیشینة تحقیق و مفهوم شناسی وحی پرداخته شده و این واژه در لغت و قرآن و سنت مورد بررسی واقع و ابعاد زمانی و مکانی آن نسبت به غیر انبیاء تشریح و وحی نبوی و محمدی و جایگاه وحیانی قرآن و نفوذناپذیری آن با نقد افسانه های ورقه بن نوفل و غرانیق تبیین شده و دربارة کاتبان وحی و زبان وحی نیز سخن گفته شده است. دربارة نزول و تعریف آن و اقسام و مراحل و علل و آثار هر یک و آغاز و پایان و مدت نزول و فترت آن بحث شده و واژه های تنزیل و تأویل در لغت و قرآن و همچنین دربارة نشانه گذاری قرآن و رسم الخط آن و تعریف آیه و سوره نیز مطالبی بیان شده است. در فصلی دیگر به بیان ابعاد موضوع، کیفیت جمع آوری قرآن و دلایل عقلی و نقلی آن از دیدگاه شیعه وسنی پرداخته شده و دیدگاه مخالفین نیز تشریح و نظر مفسر دربارة مصحف امام علی(ع) و نظم آیات قرآنی بیان و عاملین جمع آوری قرآن نیز معرفی شده اند. نسخ در قرآن مبحث دیگری است که تعریف آن و حقیقت و هدف و اقسام آن تبیین و مخالفان آن معرفی و فرق آن با بدا تشریح و موارد آن به صورت مبسوط ذکر شده و دیدگاه مفسر در موضوعات مختلف مورد نقد قرار گرفته است. عناوین محکم و متشابه و تعاریف هر یک در لغت و اصطلاح قرآن بررسی و تحلیل و علت وجود آیات متشابه و روش فهم آن، تبیین شده ونمونه هایی از آیات متشابه ذکر و حروف مقطعه تشریح و دیدگاههای مختلفی که دربارة آن ابراز شده، بیان شده است. فلسفة اعجاز قرآن و دلایل آن و ابعاد مختلف اعجاز از نظر لفظی و محتوایی و علمی و تاریخی، یکی دیگر از مباحث مورد بررسی است. در فصل پایانی، مصونیت قرآن از تحریف با تبیین موضوع و ذکر اقسام آن و بیان دیدگاه مشهور آغاز و با تشریح دلایل عدم تحریف از منظر قرآن و روایات و عقل ادامه و با نگاهی به کتاب فصل الخطاب و نقد تفسیر پایان یافته است./

در این پژوهش صجایگاه اجتماعی زن معاصر با تکیه بر آیات و روایات در دو مرحله کتابخانه ای و میدانی ارزیابی شده است. این تحقیق در پنج فصل تدوین و تنظیم گردیده است. پس از بیان کلیات پیرامون موضوع در فصل اول با استناد به اسناد و مدارک معتبر کتابخانه ای در فصل دوم جایگاه اجتماعی زن در تمدن ها و ادیان بزرگ پیش از اسلام و در عصر جاهلیت مرور شده و پس از تصریح به جایگاه اجتماعی زن مقارن ظهور اسلام و ذکر مصادیقی از مشارکت سیاسی اجتماعی زنان در حیات معصومان(ع)، عظمت آیین اسلام در احیاء شخصیت و جایگاه اجتماعی زن، نمایانده شده است. در فصل سوم پس از سیری کوتاه در بعد تکوینی و نقش محوری زن در خانواده، با استناد به ایات و روایات، جایگاه اجتماعی زن معاصر در جامعه کنونی به تصویر کشیده شد که در تطبیق با موازینمقدس اسلام در فصل پنجم فرضیه صوجود فاصله جایگاه اجتماعی زن معاصر با جایگاه واقعی زن در نظام اجتماعی اسلام تأیید گردید. در این پژوهش این نتیجه به دست آمد که علی رغم پیشرفت در اعتلای فرهنگ اسلامی در جامعه، هنوز چالش هایی در حضور مطلوب زن مسلمان در عرصه های حیات اجتماعی وجود دارد. در ایجاد جایگا مطلوب زنان مسلمان در حضور اجتماعی، راه کارهای فرعی و پیشنهاداتی بر محوریت سه راه کار اصلی ذیل ارائه گردید: الف. شناساندن بایدهای دینی و درونی کردن ارزش های آن در جامعه. ب. شناسایی نبایدهای دینی که در جامعه عینیت یافته اند و برنامه ریزی جهت زدودن آنها از جامعه. ج. شناسایی عوامل بدبینی نسبت به احکام اسلام و برنامه ریزی اصولی جهت رفع آن./

در اعتبارسنجی هر دیدگاهی بازخوانی شالوده‌های فکری آن تعیین‌کننده است. تنقیح بنیاد معرفت‌شناختی و تحلیل و نقادی ابعاد متعدد آن نقشی مؤثر در پایش زبان قرآن دارد. متأثر از پایش نگرۀ معرفت‌شناختی، انتساب حیرت‌آفرینی به زبان قرآن مورد تردید واقع می‌شود و شالوده‌های زیرین معرفتی و ادراکی قرآن به‌منظور مفاهمه‌گری و فیصله‌بخشی زبان قرآن استحکام افزون‌تری می‌یابد. در این نوشتار پس از تحلیل انتقادی مبنای یادشده از طریق کاربست ملاحظات دقیق عقلی، سستی دیدگاه حیرت‌آفرینی زبان قرآن برجسته شده است. روش پژوهش مقاله، اسنادی و تحلیلی است و یافته‌های تحقیق حاکی از این است که مبنای معرفت‌شناختی دیدگاه حیرت‌آفرینی زبان قرآن دچار چالش‌های جدی است: ۱. از حیث گونه‌شناسی شکاکیت پیچیده است؛ ۲. از لحاظ تبارشناسی نگرشی نوکانتی است؛ ۳. از نظر روش‌شناسی رهیافتی معیارگریز قلمداد می‌شود؛ ۴. خودشکنی خصیصهٔ ذاتی آن است؛ ۵. دفاعیات مربوط به آن معیوب‌ است. بنابراین دیدگاه حیرت‌آفرینی زبان قرآن بر مبنایی مخدوش و مردود واقع شده است.