آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مقصود از کارکرد دین در حوزه ی دین پژوهی، بررسی اثر، نقش و تحول دین در انسان و جامعه است. به عبارتی دیگر قلمرو کارکرد دین می تواند فردی یا اجتماعی باشد. از دیدگاه انسان دینی زیارتگاه مکان مقدّسی است که تجلّی گاه امر قدسی است. بنابراین فضای حاکم بر زیارتگاه، فضای مقدّسی است. این رساله به شیوه توصیفی- تحلیلی به بررسی موردی نقش و کارکرد دین عامّه در زیارتگاه های شهرستان نور و آمل می پردازد. تبیین و تحلیل این موضوع سبب شناخت دین عامّه در این دو شهرستان خواهد شد. به نظر می رسد شعائر و مراسم در زیارتگاه¬ها باعث شکل گیری هویّت دینی و هم چنین موجب سعادت بشر و همبستگی مردمان این استان و باعث قرب به خدا، اجرای واجبات دینی خواهد شد. دین عامّه ظهور و بروز قابل توجّهی در مراسم زیارتگاه های استان مازندران دارد. تجمّع افرادی با اعتقاد مشترک نسبت به مکانی مقدّس باعث تحکیم و تقویت دین عامّه میان آنها می شود. به نظر می رسد دین عامّه برخاسته از دین متنی و اصلی نیست، و شعائر و مناسک مطرح در دین عامّه با دین متنی و اصلی مطابقت زیادی ندارد. از تحقیقات به عمل آمده این نتیجه حاصل گردید که زیارتگاه ها ویژگی خاصّی را در ارتباط با زندگی مردم ایجاد نموده اند، علی رغم وجود کارکردهای بسیار متنوّع و متعدّد این اماکن معنوی، ایجاد آرامش روحی و روانی انسان مهمّترین خصیصه این ویژگی را رقم زده است. ضمن آن که پیوند ناگسستنی مردم با این زیارتگاه ها، روحیه دین مداری و امیدواری، انسجام و یک پارچگی گروه های قومی و مذهبی منطقه در سایه این بقاع متبرّک بیش از پیش نمایان است. در این بین مسئولیت خطیری بر دوش اهل فن همواره سنگینی می کند که برای حفظ میراث گران بهای گذشته و مثبت و معرفی هویّت ملت مسلمانان می بایست همچنان در دامنه و قلمرو تحقیقات گام های اساسی برداشت.

پژوهش پیش‌رو به ثبت و گردآوری داده‌ها پیرامون وضعیت فعلی نزدیک به 76 ساختمان تاریخی خانقاه و آرامگاه‌های متصوفه در ایران می پردازد. هدف از این پژوهش، افزون بر ثبت و جمع‌آوری داده‌های میدانی، گردآوری، موضوع بندی و تحلیل گونه‌ای از هنر خانقاهی ایران و سنجیدن آن با مفاهیم عرفان و تصوف است . همچنین در مواردی که خانقاه همچنان در دست صوفیان است، سعی نگارنده بر آن است که به ثبت و ضبط آداب و رسوم آنان و بررسی سلسله های فعّال در آن بپردازد. گردآوری منسجم سازه‌های تاریخی خانقاه‌ها و تحلیل موضوعی هنر آنها از دیدگاه سنتگرایی دینی در این پژوهش مدّ نظر است، به گونه ای که در پایان قادر به تعریف هنر خانقاهی ایران و موضوع بندی آن خواهیم بود.

در این رساله به فعالیت های تبشیری و تبلیغی مسیحیت در ایران و شهر تهران در طول تاریخ خود از آغاز پیدایش این دین تا عصر معاصر پرداخته شده است. سپس این رساله بعد از معرفی فرق و گروها و جریان های مسیحیت تبشیری در تهران به ویژه کلیساهای پروتستان به بررسی شیوه های تبلیغ فعالیت ها، ابزارها، روش ها و فنون تبشیر مسیحیت در تهران و بررسی طیف گرویندگان به مسیحیت تبشیری در این شهر و علل گرایش ایشان اختصاص یافته است.

چکیده: آخرالزمان، دوره ای از حیات تاریخ بشر است که طی آن دوره کنونی عالم به پایان رسیده و دوره ای جدید با ساختاری نو جایگزین آن خواهد شد. دوره ای که طی آن بعد از انحطاط همه جانبه عالم و انسان، خداوند متعال به عنوان نجات بخش بشر خود به مداخله در حیات بشر پرداخته و وی را به نجات ابدی و پایدار رهنمون می سازد که غالبا این فعل نجات بخشی را توسط منجی که برگزیده اوست انجام خواهد داد ، به همین دلیل از این آموزه تحت عنوان منجی گرایی و آینده گرایی یاد می شود. این آموزه بخش مهمی از باورداشت های ادیان بخصوص ادیان آسمانی را در برگرفته است و آیین یهود و دین اسلام نیز هر یک بخش اعظمی از عقاید خود را به این موضوع اختصاص داده اند. در این میان آنچه قابل توجه و حائز اهمیت است وجود شباهت ها و اشتراکات ضمن افتراقاتی است که این ادیان توحیدی در این زمینه دارند که این خود خبر از الهی بودن و وجود منشأ مشترک را دارد

پژوهش حاضر با هدف پاسخ به این پرسش که ناتان سودبلوم، مورخ و پدیدارشناس برجسته دین چه تفسیری از هسته مرکزی دین ارائه داده و تا چه حد دیدگاه‏های وی با دیدگاه‏های روان‏شناسان همسویی دارد، نگاشته شده است. تاکنون پژوهش‏هایی در غرب با موضوع نگرش ناتان سودبلوم صورت گرفته است لیکن وجه تمایز این پژوهش با پژوهش‏های دیگر، جامعیت و نظرگاه متفاوت تحلیلگران این پژوهش است. آنچه در پژوهش حاضر محور بحث قرار گرفته است، انطباق و افتراق نظام اندیشه‏گانی وی در باب مکاشفه با دیدگاه‏های روان‏شناسان است. نگارنده‏گان این پژوهش با به‏کارگیری روش توصیفی-تحلیلی به این نتیجه نائل شده اند که در روان‏شناسی علی‏رغم رویکردهای مادی‏گرا و لاادری، نظراتی وجود دارد که تاییدکننده‏ی برخی از ابعاد تئوری سودبلوم است. وجوه انطباق و افتراق نگرش سودبلوم با روانشناسان در مباحثی نظیر نبوغ، خاستگاه مکاشفه، ارتباط زیبایی شناسی با نبوغ، و اهمیت دعا و عبادت قابلیت توضیح و تحلیل دارد.

جاناتان ادواردز به عنوان الهیدان و نظریه پرداز نیوانگلندی در واکنش به جریان افراطی عقل گرایی عصر روشنگری و منزوی گشتن آموزه های وحیانی، در فرایند توصیف زیبایی اخلاقی معتقد است که انسان به جهت عارضه هبوط نیازمند نوعی احیاء و بازگشت به حالت طبیعی است. از نظر وی، خلقت انسان از طرف خداوند و تحت دو اصل کلی طبیعت(ذات) و تمایلات(گرایشات) انسانی صورت می گیرد؛ اما دستیابی به بازگشت به حالت طبیعی تنها با لطف و فیض الهی امکانپذیر است. انسان متاثر از فیض الهی در درون خود دارای تغییراتی در تمایلات و اراده آگاهانه خود می شود که منشا انتخاب او می گردد. انسان متاثر از فیض الهی در درون خود دارای تغییراتی در تمایلات و اراده آگاهانه خود می شود که منشا انتخاب او می گردد. مهمترین انتخاب آگاهانه انسان در این زمینه برون رفت از عشق خود محورانه و انتخاب خیر خواهی جمعی است. گرچه این انتخاب متاثر از درک بخش ذهنی و مفهومی انسان است اما تاثیر عواطف و گرایشات انسانی در اراده باعث رفع انفعال و بی تفاوتی فعالیت های ذهنی در اخلاق می شود. اگر این جریان واجد تعالی تداوم یابد، تمامی حالات انسانی رنگ و بوی عشق به خداوند را می گیرد که همانا زیبایی اخلاقی را دربر می دارد.

اورینتالیسم به‌عنوان وجهی مهم از مدرنیته، تاریخی به وسعت تاریخ مدرنیته دارد و با ظهور سوژه انسانی در دوره رنسانس و بسط و گسترش آن در قرون شانزدهم و هفدهم میلادی و سپس تثبیت آن در دوره روشن‌نگری قرن هجدهم همراه و همزاد بوده است. در این مقاله با بهره‌گیری از روش توصیفی‌تحلیلی، روند ظهور سوژه انسانی به‌عنوان محور تفکر مدرن در دوره رنسانس و دوره روشن‌نگری بررسی شده است. سپس بنیان‌های فلسفی اورینتالیسم و اصول مدرنیته که همان اصول اورینتالیسم است، در نظر آورده و در ادامه، ماهیت تاریخی مدرنیته و و نسبت اورینتالیسم با آن مدنظر قرار گرفته و بر این اساس، مهم‌ترین تحول فکری ـ فلسفی دوره روشن‌نگری ـ قوام درک ابژکتیو ـ تبیین شده است. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد سوژه انسانی با درکی ابژکتیو به دین و فرهنگ قبل از رنسانس و سپس با درکی اورینتال به فرهنگ‌ها و ادیان غیر غربی نظر کرد و به تفسیر آنها پرداخت. ماهیت اورینتالیسم یا درک اورینتال در نسبت جدید شکل‌گرفته میان سوژه و ابژه فهم‌پذیر است. درک ابژکتیو و استیلاگر سوژه، همان فاهمه کانتی است که با ابتناء بر معلومات پیشینی خود، مستقل از هر مرجعیت بیرونی و الوهی، هیچ چیزی را بیرون از خود نمی‌شناسد و با انحلال ابژه‌ها در خویش، طرح و صورت فاهمه خود را بر ابژه‌ها تحمیل می‌کند.

عموم دین‎پژوهان گاهی شانتپیه دلاسوسایه را بنیانگذار پدیدارشناسی دین می‎دانند. این پژوهش نخست به ‎تبیین دیدگاه شانتپیه درباره پدیدارشناسی دین می‎پردازد و ضمن تحلیل پدیدارشناسی دین شانتپیه که در میانۀ فلسفۀ دین و تاریخ دین قرار دارد، بر این باور است نقدی که عموماً بر پدیدارشناسی دین شانتپیه شده است، خود قابل نقد است. مهم‎ترین ‎نقد بر پدیدارشناسی دین شانتپیه این است‎‎که او به ‎ذات پدیدارها و ماهیت دین نپرداخت و پدیدارشناسی او از جهت رده‎بندی پدیده‎ها و با نگاه غیرتاریخی است. این مقاله با تعمق در اندیشه‎های شانتپیه اثبات می‎کند که اینگونه نیست که شانتپیه مطلقاً به ‎ماهیت دین اعتنایی نداشت بلکه او به ‎ماهیت دین به ‎شکل معینی توجه دارد و برخلاف نقدهایی که به ‎او وارد می‎شود که مدعی است پدیدارشناسی وی توصیفی صرف می‎باشد، در حقیقت شانتپیه دو جنبۀ اساسی ادیان یعنی ذات و ظهورات آن‎را مطالعه کرده است. این جستار این نقد را مورد کنکاش قرار داده و سپس آن را ارزیابی می‎کند و در نهایت تمییز می‎دهد ‎که منتقدان، پدیدارشناسی دین شانتپیه را با توجه به ‎پدیدارشناسی فلسفی هوسرل می‎سنجند؛ در حالی‎که شانتپیه با تأکید بر پدیدارهای آیینی درصدد شناخت ماهیت دین و در چشم‎اندازی شامل، درک امر قدسی به ‎مثابۀ گوهر ادیان است.

مقالۀ حاضر به روش توصیفی و تحلیلی، به بررسی مفهوم و تحلیل کارکرد دین در چین باستان، در دوره چو غربی، پرداخته‌است. آثار به‌جامانده از این دوره، از جمله شمایل‌نگارها و نوشته‌های روی ظروفِ برنزی آیینی، نگاشته‌های روی استخوان‌های غیبگویی، آرامگاه‌های سلطنتی و برخی دیگر از آثار متأخر، بیانگر عقاید و شعائر دینی چینیان باستان در آن دوره‌است. دین مردم در دورۀ اول چو (چو غربی)، شامل باور به تیآن (آسمان) به‌عنوان خدای متعالی، ارواح نیاکان، ارواح و خدایان طبیعت و باور به زندگی پس از مرگ است. خدای متعالی در رأس، و سایر ارواح و ایزدان در مرتبۀ پایین‌تر بوده و کارگزار تیآن محسوب می‌شوند. تیآن خدایی شخصی، حاکم بر کل عالم هستی، آفریننده و نگهدارندۀ همه موجودات است؛ او به‌منظور یاری ابنای بشر از رهگذر مکاشفه با آنها گفتگو دارد و همواره ایشان را به عدالت داوری می‌کند. مردم این دوره، افزون بر باور به خدای قادر مطلق-تیآن-به زندگی پس از مرگ نیز اعتقاد داشتند. به زعم آنان، انسان دارای دو روح است: یکی «پئو»، که پس از مرگ، به جهان فرودین سقوط نموده و در آنجا زندگی تاریکی خواهد داشت؛ و دیگری «هون» که به قصر شانگ‌دی یا تیآن صعود کرده و همانجا به خوشی زندگی می‌کند. همچنین جهت حصول شرایط زندگی مساعد، یا دست‌کم در امان ماندن از بلاها، باید به خدای متعالی، ارواح و نیاکان احترام گذاشت و برای آنها قربانی گزارد. برخلاف دورۀ شانگ، در دورۀ چو، نه روح فرمانروای مرده، بلکه خود فرمانروای زنده، به‌عنوان تیآن‌زی (فرزند آسمان)، واسطة آسمان و زمین است که باید براساس تیآن‌مینگ (حُکم آسمانی) به عدالت بر مردم حکومت کند.

این مقاله به بررسی تحلیلی انسان شناسی منسیوس، یکی از بزرگترین فرزانگان چین باستان و تاثیرگذار بسیارمهم بر حیات فکری و عملی مردم سرزمین خاور دور، پرداخته است. مضمون مرکزی فلسفۀ منسیوس برداشت او از طبیعت انسان است. پرسش از طبیعت واقعی انسان برای منسیوس پرسشی راستین و اساسی است که در ساختار وجودی او باید به آن پاسخ یافت. شناخت طبیعت انسان از یک سو از فهم او از خدا/تین گرفته شده و از سوی دیگر از ایدۀ انسان کامل وی. او طبیعت آدمی را نیکو دانسته و ابعاد تشکیل دهنده وجود انسان را در سه عنصر ذکر می کند: 1-جسم انسان، که فی نفسه بد نیست، اما باید تحت کنترل ذهن آگاه قرار گیرد؛ 2- ذهن (قلب)، که انسان به واسطه آن می تواند انسانی رفتار کند. راه رسیدن به ذهن کامل توسعه دادن و پرورش آن از راه تفکر است. 3- طبیعت انسان، جنبه ای از وجود انسان، که پدیدآورنده انسانیت است. توسط ذهن کامل ظاهر می شود و تجلی می یابد و جسم حامل آن است؛ ولی هرگز با ذهن و جسم یکی نیست. طبیعت انسان حقیقتی محض است، که هر انسانی حتی شرور هم آن را دارد؛ خوبی صرف است به خاطر این که عناصر بد در آن وجود ندارد. این جنبه است که باید کشف و پرورش یابد.