آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

ضرورت بررسی رابطه عرفان، اخلاق و توسعه، از آن جهت است که معلوم شود؛ کدام عرفان،کدام اخلاق و کدام توسعه با کدامین رابطه مندی مطلوب بوده و صحیح است. هدف این پژوهش بارور کردن ذهن پژوهشگران نسبت به فرضیه ای است که با برقرار کردن نوع خاصی از رابطه بین این سه مقوله می تواند منشأ تولید نرم افزاری برای توسعه مفاهیم سیاسی، رشد و توسعه علمی وهمبستگی اجتماعی شود. این نوشته در هفت فصل تنظیم شده است که در فصول اول تا چهارم تکیه بر تحقیقات کتابخانه ای و در فصول پنجم تا هفتم تکیه بر تحقیقات تئوریک همراه با تاکیدبر نظرات امام خمینی(ره) بعنوان معمار انقلاب اسلامی ایران و تئوریسین مسایل اجتماعی است. فصل اول؛ به بررسی عرفان اختصاص دارد که در ان ضمن بیان این مسئله که عرفان به شش معنا، یعنی آموزه، تجربه، علم، راه نجات، نوعی معرفت و فرایند می باشد، معنای لغوی عرفان،تصوف و هدف عرفان، موضوعات و ویژگیهای عرفان بررسی می شود. فصل دوم؛ پیرامون اخلاق است، اخلاق یک صفت روحی است که با وجود آن انسان کارهای مقتضای آن را به اسانی و بدون آن که بر خود فشار بیاورد، انجام می دهد. در این فصل پیرامون معنای لغوی و اصطلاحی اخلاق، فلسفه اخلاق و تفکر اخلاقی در اسلام و غرب بحث شده است. فصل سوم؛ در این فصل پیرامون توسعه بحث می شود، هر چند توسعه در معنی اخص به معنای توسعة اقتصادی (ارتقاءسطح زندگی مردم، رشد عزت نفس مردم و آزادی) است، اما در معنی اعم اش شامل مجموعه اصولی از جمله؛ علم گرایی، آرامش سیاسی، نظام قانونی و... است. در این فصل پیرامون سه مکتب نوسازی، وابستگی و نظام جهانی در توسعه بحث شده است که این سه مکتب از دهه ‎1950تا امروز بر رشته توسعه حاکم است. فصل چهارم؛ پیرامون امکان سنجی رابطه عرفان، اخلاق وتوسعه است، در این فصل منزلت، علم و کارآمدی سه مقوله عرفان، اخلاق و توسعه در سه جامعه سکولار، التقاطی و دینی بعنوان صفروض ممکن رابطه مندی بررسی می گردد؛ اما برای شرح رابطه این سه مقوله، به سه نوع الگوی توسعه اجتماعی در محیط سه نوع جامعه سکولار،التقاطی و دینی وجود دارد، تکیه می شود تا ارتباط کارامدی این سه مقوله در صحنه تحقق خارجی ارزیابی شود. فصل پنجم؛ به بررسی رابطه عرفان، اخلاق و توسعه در جامعه سکولار اختصاص دارد؛ یعنی جامعه ای که نسبیت گرایی مادی، الگوی حاکم بر توسعه اجتماعی آن می باشد. در این فصل برای نسبیت گرایی مادی بعنوان یک موجود نرم افزاری زنده و حقیقی، سه پارامتر؛ یعنی هدف اصلی (توسعه تکنولوژی) و مسیر اصلی (توسعه نیاز و ارضاء مادی) و وسیله اصلی (قوانین توسعه تکنولوژی) فرض شده است. همچنین در این فصل به عواقب ناگوار این نوع از رابطه مندی مانند منزوی شدن عرفان، اخلاق و توسعه دینی، پیدایش عرفان، اخلاق وتوسعه سکولار، پیدایش الگوی تولید، توزیع و مصرف تمامی مواهب اجتماعی (قدرت، اطلااع و ثروت) بر مبنای اصل قرار گرفتن پرستش دنیا و... اشاره شده است. فصل ششم؛ دربارة رابطةعرفان، اخلاق و توسعه در جامعه التقاطی است. جامعه التقاطی، دارای یک الگوی توسعه اجتماعی خاص به خود نیست، از این رو آن را به عنوان موجود متحرکی که دارای هدف، مسیر ووسیله خاص به خود باشد، فرض نکردیم. این جوامع، تابع الگوهای توسعه اجتماعی دینی یامادی یا تلفیقی از آن دو هستند. در این فصل نیز به عواقب ناگوار این نوع از رابطه مندی مانند دوقطبی شدن عرفان اخلاق و توسعه، اضطراب و خشک مغزی و تزبزب افراد، بحران هویت افرادو جامعه و هرج و مرج اجتماعی و... اشاره شده است. فصل هفتم؛ پیرامون رابطه عرفان، اخلاق و توسعه در جامعه دینی است؛ یعنی جامعه ای که انسان گرایی الهی، الگوی، الگوی حاکم برتوسعته اجتماعی آن می باشد. این سیستم همان دکترین امام خمینی برای رسیدن به تمدن اسلامی فرض شده است. برای انسجام گرایی الهی بعنوان یک موجود نرم افزاری زنده و حقیقی، سه پارامتر؛ یعنی هدف اصلی (توسعه تقرب به خداوند متعال) و مسیر اصلی (تولی و ولایت الهی) ووسیله اصلی (قوانین تقرب با همان احکام تکلیفی، اخلاقی و اعتقادی اسلام) فرض شده است.همچنین در این فصل به آثار و برکات این نوع از رابطه مندی مانند پیدایش فرهنگ بسیج که مبتنی بر تقوای تیز است نه تقوای پرهیز، پیدایش فزهنگ شهادت، تولید، توزیع و مصرف مواهب اجتماعی (قدرت، اطلاع و ثروت) بر مبنای تقوا، پیدایش فرهنگ شهادت، تولید، توزیع ومصرف مواهب اجتماعی (قدرت، اطلاع و ثروت) بر مبنای تقوا، تقدم توسعه نیروی انسانی برتوسعه تکنولوژی و توسعه امکانات، تغییر شاخصة تشخیص توسعه یافتگی جامعه ازشاخصه هایی مانند درآمد سرانه، میزان صادرات و واردات به شاخصه هایی مانند عدالت اجتماعی و... اشاره شده است. جمع بندی و نتیجه نهایی: عرفان، اخلاق و توسعه دینی آنهم درصورتی که ارتباط آن تحت حکومت الگوی انسجام گرایی الهی انجام گیرد، مطلوب بوده وصحیح است.

در این پژوهش تلاش شده تا دیدگاه فیلسوفان مشائی در باره ذات ، صفات و افعال خداوند تبیین گردد. در آغاز تاریخچه مختصری از فلسفه مشا و سیر تاریخی آن بیان گردیده است، از لحاظ تاریخی فیلسوفان مشائی در سه دوره متفاوت از هم تلاش نموده اند تا آفریدگار و نظام هستی را تبیین عقلانی نمایند، که عبارت است از : 1-دوره یونان2-دوره یونانی مآبی3-دوره اسلامی. در اینجا تنها در باره دوره اول و سوم تلاش و تحقیق شده است. مهمترین فیلسوفان مشائی که در این پژوهش مورد ارزیابی و تحقیق قرار گرفته اند عبارت اند از : ارسطو ، کندی، فارابی، ابن سینا، خواجه نصیرالدین طوسی و ابن رشد.

این رساله درسه بخش تنظیم شده است . در بخش اول تعریف، اقسام و ابطال (ابو علی سینا، عبد ارزاق لاهیجی ) تناسخ نظریه اهل تناسخ ( برهان عقلی و نقلی قائلین به تناسخ در قرآن ....) اشکالات اهل تناسخ، آورده شده است. بخش دوم با عنوان رجعت به مفهوم رجعت و امکان آن از دیدگاه عقل، رجعت در امت های پیشین و رجعت از دیدگاه روایات پرداخته است. بخش سوم رجعت در محک تناسخ بوده، و به این موارد پرداخته است : وجوه تفاوت و شباهت بین ناسخ و منسوخ، رجعت و بازگشت از فعلیت به قوه، رجعت و توارد نفین بر بدن واحد، سایر مخدرات وارده بر تناسخ و مقایسه آن با رجعت و نتایج قول به تناسخ و رجعت از جمله موارد است که به آنها پرداخته شده است/

امکان و یا امتناع راه‌یابی به باطن قرآن و از جمله آیات الاحکام ـ که اساس احکام فقهی است ـ از مباحث بنیادی حوزه علوم قرآن،‌ تفسیر و به ویژه عرفان است. روایاتی از معصومین (ع) در تأویل و تفسیر باطنی پاره‌ای از آیات وجود دارد لیکن تعداد این آیات اندک است، با توجه به محدودیت روایات،‌ آنهم درباره پاره‌ای از آیات، پرسش این است که آیا می‌توان در مواردی که نقل معتبر در کشف مدلول باطنی آیات وجود ندارد، به تفسیر و تأویل و بیان اسرار آن پرداخت؟ مثبت بودن پاسخ به معنای رابطه ایجابی عرفان و قرآن به طور عام و عرفان و فقه به طور خاص است. چنان که لازمه‌اش بحث از رابطه شریعت، طریقت و حقیقت است. پژوهش پیش رو کوشیده است با تکیه بر منابع و متون تفسیری و عرفانی، امکان رهیافت عرفانی به قرآن و ضرورت آن را بویژه در روزگار کنونی و نقشی که عرفان اصیل اسلامی می‌تواند در مواجهه با جنبش‌های نوپدید دینی و معنوی و در تعامل با دیگر ادیان و ملل ایفا کند، توصیف و تبیین کند. ارائه مبانی عقلی و نقلی این امکان، شرایط و ضوابط این رهیافت و آثار و پیامدهای آن به طور مشخص در احکام خمسه عبادی (نماز،‌ روزه، زکات، حج و جهاد) در مقایسه با اهداف و غایات فقه، اهداف عمده این تحقیق را تشکیل می‌دهد.تکیه بر رابطه طولی و جدایی‌ناپذیر مراتب سه‌گانه شریعت، طریقت و حقیقت از یک سو و تأکید بر تقدم باطن شریعت بر ظاهر آن که معطوف به تقدم روح عبادت بر ظاهر و صورت آن است از سوی دیگر و نیز ضرورت و لزوم پی‌جویی معانی باطنی آیات واصطیاد معانی عمیق عرفانی در چارچوب روح پیام قرآن از نتایج این پژوهش به شمار می‌آید.چنان که اثبات سازگاری میان نظر و عمل در دستگاه عرفان اسلامی و نتیجه‌ای که در رهیافت عرفانی به هر یک از عبادات پنجگانه نصیب سالک می‌شود و بسیار متمایز از نتیجه رهیافت فقهی است از دیگر اهداف این پژوهش است. سالک در این رهیافت نه به طمع بهشت یا رهایی از دوزخ که غایت ظاهری فقه و آیات الاحکام است بلکه به دنبال زدودن قیود جزئی و اتصال به حقیقت مطلق و درک حقیقت عالم و بازگشت کثرت به وحدت است.نتیجه کاربردی این پژوهش، نشان دادن پیامدهای بسیار مثبت رابطه فقه و عرفان است پیوندی که در نتیجه آن فقه از یک سری مقررات صرفاً حقوقی محدود به مقررات دارای پشتوانه اخلاقی و معنوی تبدیل می‌شود. و مکلف به هیچ رو قانع و خرسند بجا آوردن نماز،‌ روزه، زکات و حج و جهاد و سایر عبادات در قالب‌های معمول فقهی نخواهد بود و برای ارتباط با خدا،‌ خود و جامعه‌ و همنوعانش ابعادی و افق‌های بالاتری را مد نظر خواهد داشت.

مثل افلاطونی از دو منظر هستی و شناخت آن مجادلات پردامن های را بین موافقان ومخالفان آن بر انگیخته است، سه فیلسوف بزرگ جهان اسلام، ابن سینا، شیخ اشراق وملاصدرا نه تنها در مسأله مثل یکسان نمی اندیشند، بلکه دیدگاه شیخ اشراق و ملاصدرادر تقابل جدی با نظر ابن سینا است، ملاصدرا که مدعی است تاکنون کسی را ندیدم کههمانند به این امر پرداخته باشد و این فضل و تأیید الهی بر من است کوشیده است با طرحدلایل سه گانه، کاستیهای دلایل اشراقی را جبران نماید . پژوهش پیش رو همراه باگزارش، نقد وبررسی دلایل شیخ اشراق و ملاصدرا دربارة مثل افلاطونی درپی بیان اینادعا است که دلایل اشراقی و صدرایی هردو ناتوان از پاسخی روشن برای این پرسشاست که جایگاه مثل، نقش و کارکرد آن در نظام هستی چیست؟

چکیده تحقیقنظام هستی شناسانه بنیانگذاران فلسفه یونان یعنی افلاطون و ارسطو تصویری هماهنگ و جامعی از طبیعت و مابعد الطبیعه ارائه نمی کند و همواره «تعامل ناقص» و «نا متوازنی» را میان این دو مرتبه از هستی به نمایش می گذارد. از این رو این پژوهش را سعی بر آن است که این نقایص را با اتکاء به آراء ملاصدرا مرتفع گرداند. این امر با عنایت به چند مطلب محوری محقق می گردد: یک، بازنمایی، توضیح و تحلیل هستی شناسی ملاصدرا. دو: ایجاد «تعامل متعادل» و «دو سویه» میان طبیعت و مابعدالطبیعه با توجه به آموزه های حکمت متعالیه. سه: رفع، ترمیم و بهسازی نقیصه نظامهای فلسفی مذکور با استمداد از تعالیم حکمت متعالیه و ارائه تبیین معقول و رضایت بخش از ارتباط وثیق بین طبیعت و مابعد الطبیعه. چهار: در این نوشتار «شش اصل» ابداعی برای تفسیر و توضیح نحوه ارتباط و پیوند طبیعت و مابعد الطبیعه طراحی شده است. برخی از دستاورد های پژوهش از این قرار است:1.

تحقیق حاضر زمینه های جبر و دترمینیسم در بین مسلمانان است و تلاش شده است که سه عامل : 1- وجود عقیده جبر در دوران جاهلیت و تاثیر آن در پیدایش این عقیده در بین مسلمانان. 2- نقش سیاست گذاران و حکام سیاسی بر این مساله. 3- تاثیر آیات قرآن و روایات، مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

چکیده ندارد.

استفاده از روش توصیفی درون دینی و برقراری رابطۀ تناظر بین مراتب عالم و مراتب نفس بر اساس نظام عقلانی حکمت متعالیه از ویژگی‌های رویکرد فلسفی ملاصدرا در حشر جسمانی انسان است و هم چنین با تکیه بر نحوۀ سلوک انسان در دنیا، چگونگی حشر در عالم برزخ و قیامت را هماهنگ با مضامین وحی به ثمر رسانده است. پژوهش پیش رو کوشیده است تا نگرش شناخت فلسفی ملاصدرا در مسئلۀ حشر جسمانی انسان را با رویکرد کلامی وی بررسی نماید. هدف اساسی در این رهیافت عقلانی بیان انسجام دیدگاه دینی و رویکرد فلسفی ملاصدرا، ارتقا‌بخشی فهم مخاطب از مفاهیم دینی در کیفیت حشر انسان می-باشد؛ وی آموزه‌های دینی معاد جسمانی را بر خلاف سطحی‌نگری‌های متکلمان تبیین کرده و با استفاده از اصل اصالت وجود، حرکت جوهری و اشتدادی نفس، اتحاد عاقل و معقول و به دنبال آن با تشریح ویژگی قوۀ خیال، تجرد و عینیت‌بخشی به صور خیالی انسان، حقیقت اخروی را نتیجه گرفته است و هم چنین در اثبات حشر جسمانی با استفاده از اصول مذکور در تبیین محتوای آموزه‌های دینی نه تنها تعارضی با آموزه‌های دینی پیدا نکرد؛ بلکه مفاهیم شریعت را با توسعه بخشی در مفهوم«جسمانیت»در عالم برزخ و قیامت انسجام فلسفی بخشید. ملاصدرا آیات قرآن را با معیار دستاورد‌های فلسفی خویش نمی‌سنجد؛ بلکه به عکس، با دستیابی به حقایقی از طریق عقل متعالی، شهود عرفانی و بهره‌گیری از وحی و رسالت، دستاوردهای فلسفی خویش را با محّک قرآنی می‌سنجد و بدین وسیله عقل فلسفی را مدافع و مایۀ بصیرت‌زایی در لایه‌های باطنی گزاره‌های وحیانی می‌شمارد.