آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در میان قواعد فلسفی، دو قاعده «معطی الشیء لا یکون فاقداً له» و «بسیط الحقیقة کلّ الاشیا و لیس بشیء منها» به‌ویژه در مباحث الهیات از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. فلاسفه به طور عام از قاعده نخست در تبیین سنخیت بین علت و معلول استفاده می‌کنند و ملاصدرا از قاعده دوم در اثبات وحدت شخصیه وجود بهره می‌گیرد. علامه محمدتقی جعفری که با تقریر‌هایی از وحدت وجود مخالف است و سنخیت را در عرصه ماورای طبیعت نمی‌پذیرد، به نقد دو قاعده فوق پرداخته است. ما در این مقاله انتقادهای ایشان را به این دو قاعده بررسی می‌کنیم و پس از بازشناسی خطاهای او در فهم این قواعد و قلمروهای آنها به این نتیجه می‌رسیم که آنها قادر به نفی دو قاعده مزبور نیستند. آزمودن قواعد فلسفی در عرصه طبیعت و خلط امور معرفت‌شناختی و وجودشناختی از مهم‌ترین خطاهای اوست. این مقاله با استفاده از روش تحلیلی و با اتکا به آرای ملاصدرا به نقد اندیشه علامه جعفری پرداخته است.

عشق یکی از راههای مهم شناخت حقیقت، خصوصا امور متعالی است که از دیر باز مورد توجه فلاسفه از جمله افلاطون و افلوطین بوده است. افلوطین هم جایگاه مهم جهان شناختی وهم انسانشناختی وهم معرفت شناختی برای آن قائل است. به نظر افلوطین، عشق ارتباط‌بخش میانِ احد به عنوان موجودی غیر قابل شناخت و انسان به عنوان موجودی عاقل و عاشق است. چگونگی این ارتباط بر اساس معرفت است که مسئله اصلی تحقیق می باشد. نتیجه تحقیق آن است که عشق در نگرش معرفت شناسانه به دلیل مواجهه مستقیم با خود حقیقت یکی از مهمترین راههای اتحاد و یکی شدن با احد است و معرفت به این موضوع، خاستگاه حرکت سالک برای نیل به این اتحاد می باشد. راه عشق همان راه شهودی است که امروزه مورد تاکید عرفا و بسیاری از فلاسفه خصوصا پدیدار شناسانی است که بر مواجهه فارق از مفاهیم با خود وجود وحقیقت اشیاء و امور متعالی تاکید دارند. این تحقیق تلاش دارد تا با اتکاء به روش تحلیلی توصیفی به واکاوی اندیشه افلوطین در اهمیت عشق و شهود در شناخت پرداخته و بر اهمیت آن در معرفت شناسی تاکید ورزد.

بحث معاد، از دیرباز فکر بشر را به خود مشغول داشته است. حتّی بشر اوّلیه نیز به نحوی از انحا، معتقد به زندگی پس از مرگ بوده است، هرچند اعتقادات او آمیخته به خرافات و موهوماتی بوده است، و این، نشان دهنده این مطلب است که اعتقاد به معاد، ریشه در فطرت انسان ها داشته است. این پایان نامه، که مشتمل بر چهار فصل است، در صدد تحقیق و بررسی مسئله معاد از دیدگاه عقل و نقل است، و اثبات این که بین استدلال قرآنی با استدلال قرآن، تفاوت بارزی وجود دارد. در استدلال قرآنی که از نوع براهین نقلی است، اثبات یک مطلب از طریق تکیه بر حقّانیت قرآن و این که قرآن در ضمن آیات خود، بدان مطلب اشاره دارد، صورت می گیرد (مانند: اثبات تجرّد و بقای نفس و روح با استفاده از آیات مربوط به توفّی نفوس) این نوع برهان، تنها برای معتقدان به حقّانیت قرآن قابل قبول است؛ امّا استدلال قرآن از نوع استدلال های عقلی است که صرف نظر از گوینده آن، فی نفسه، روشن و مبیّن است و بر اساس موازین عقلی استوار است مثل استدلال های قرآن در زمینه معاد که با توجّه به اصل توحید اقامه شده است). لذا برای تمام معتقدان به اصل توحید، قابل ارائه و پذیرش است. نگارنده در فصل اوّل، مسئله روح و نفس را مورد تفحّص قرار داده است و این که روح، به عنوان یک حقیقت مجرّد و مستقل، پس از مرگ آدمی باقی می ماند و مرگ، پایان زندگی به معنای مطلق نیست، بلکه یک گام بزرگ به سوی اثبات وجود جهان پس از مرگ است. وی، ضمن طرح مسئله پیدایی روح و بقای آن، به بررسی روح از نظر قرآن، تعریف روح به خدا، دیدگاه های مختلف درباره نفس و دلیل هر یک درباره حدوث و قِدَم روح پرداخته است. وی در این زمینه معتقد است که اوّلین چیزی که سبب توجّه انسان به مسئله روح شده، موضوع خواب و رؤیا بوده است. انسان چنین احساس می کرد که نیروی مرموزی در وجود او نهفته است که به هنگام بیداری، به شکلی، و در خواب، به شکل دیگری، خودنمایی می کند. او این نیروی مرموز را «روح» نامید. نگارنده، در فصل دوم، بعد از بیان معنای معاد و ذکر اقوال و نظریات مختلف متکلّمان و فلاسفه در مورد اقسام معاد، به معاد جسمانی پرداخته و ادلّه عقلی اثبات معاد را بررسی کرده است. وی در این فصل، نخست، معانی معاد، واژه معاد در قرآن، عالم برزخ و خصوصیات آن، دیدگاه های مختلف در مورد معاد و ادلّه عقلی معاد را شرح داده، و سپس به بررسی دلایل قائلان به عدم وجود معاد و ردّ آنها پرداخته است. در فصل سوم، درباره روح، تجرّد و بقای نفس و نیز معاد از نظر آیات و روایات بحث شده است. در این فصل نیز پس از استشهاد به آیات قرآن، بر قطعیت برپایی قیامت کبرا، ماهیت مرگ و دلایل امکان و ضرورت معاد برشمرده شده است و سپس به تناسب بحث، اشاراتی به آیات و روایات درباره علائم برزخ، نفخ صور و فنای دنیا، اثبات حشر و کیفیت آن، تجرّد نفس، بقای نفس و نامحدود بودن قدرت الهی شده است. در پایان این فصل نیز قول فلاسفه بر وجود معاد و بقای نفس، مطرح شده است. در فصل چهارم شبهات منکران معاد جسمانی و پاسخ آنها بررسی شده است. در این فصل، یازده شبهه مطرح شده و هر شبهه نقد و بررسی شده است. در ادامه نیز ردّ نظریه تناسخ و دلیل آن، توضیح داده شده است و در پایان نیز شبهات خواجه نصیرالدین طوسی در کتاب تجرید الاعتقاد در این موضوع توضیح داده شده است.

هدف پژوهش مقایسه و بررسی طرفین دو نظام سیاسی اسلام و دموکراسی است به منظور روشن شدن بیشتر ضرورت طرح پیشینه تاریخی، اصول، انواع و بالاخره معایب دموکراسی بدیهی می نماید. نتایج نشان می دهد در نظام دموکراسی، اکثری حاکم و مردمی که در اقلیت به سر می برند محکوم خواهند بود هر چند نسبت بین آنها ۵۱ به ۴۹ درصد باشد و این نظام که جوهره اش حاکمیت و مشارکت مردم است در حکومت، امکان تحقق این امر در ترجیح طرف اکثر جستجو می کند. در مقابل نظام سیاسی که مبتنی بر دین اسلام است حق حاکمیت را از آن ذات اقدس ربوبی می داند اما این به معنای نادیده انگاشتن لزوم و ضرورت مشارکت مردمی نیست. در این نظام دینی از اموری سخن به میان آمده که می توان از آنها به عنوان مشارکت مردم در بخش سیاسی یاد کرد. مانند امر به معروف و نهی از منکر، بیعن، شورا و نصیحت ائمه مسلمین. با بیان مطالبی که مربوط به اهمیت حضور مردم در امر حکومت از دیدگاه اسلام می شود و واقعیت گرایی آن تثبیت و با بیان این نظر که حق حاکمیت از آن خدای متعالی است که هم آگاهی و شناخت کامل از بدو وجود تا نهایت بقاء نسبت به انسان دارد و هم در اعمال حاکمیت خود غرض و نفع شخصی دخالت ندارد و مصونیت آن از معایب دموکراسی به اثبات می رسد

هدف پژوهشگر بیان تعریف و ارتباط و تفاوت معرفت حضوری و حصولی و اثبات این مساله که تمام علوم بشر به علوم حضوری باز میگردند و علم واقعی همان علم حضوری است روش نمونه گیری مراجعه به منابع فلسفی اعم از آثار متاخرین و پیشینیان است روش پژوهش : بیان نظر فلاسفه متاخر و متقدم و ارائه یک نتیجه گیری روشن از مجموع نظرات دیگران است نتیجه با هدف پژوهش و پژوهشگر ارتباط تنگاتنگی دارد در نتیجه کلی این محصول تحصیل شد که انسان و خدا به خود و ما سواد علم دارند و آگاهند انسان به خود علم حضوری دارند و به واسطه علم حضوری به صورت اشیاآ آنها را نیز می شناسد ولی خداوند به تمام موجودات به طور اجمالی و تفصیلی علم حضوری دارد و خود را نیز حضورا در می یابد.

هدف پژوهش تعیین رابطه عقل و دین در فلسفه و کلام اسلامی است.روش پژوهش:روش کتابخانه ای.نتیجه بین عقل و دین رابطه تنگاتنگی وجود دارد، چنانکه هیچ یک به تنهایی قادر نیست انسان را به سعادت و کمال برساند.هر چند نظرات فلاسفه و متکلمین در طول زمان و شرایط مختلف، متفاوت بوده است، با این وجود در عمق بیانات آنان همواره گونه ای رابطه بین ایندو و جود دارد، که نشانگر ارتباط ذاتی بین عقل و وحی می باشد.