آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

بحث دربارۀ ‌خاندان‌های رجالی و روایی از نکات مهم در حوزۀ علم رجال است؛ بیوتاتی که همواره در نشر و انتقال احادیث و مبانی دینی بیشترین تأثیر را داشتند. به همین سبب، در طول تاریخ علم رجال برخی از محققان آن چون نجاشی، بخشی از فعالیت خود را به بررسی آنان اختصاص دادند. در میان این دانشمندان رجالی، سید بحرالعلوم با بررسی مهم‌ترین این ‌خاندان‌ها در قسمتی از کتاب رجالی‌اش، به گونه‌ای به اهمیت بحث اشاره کرده و سعی در ایجاد نسبت این بیوتات با علم رجال دارد. با توجه به اهمیت بحث بیوتات و ‌خاندان‌های رجالی، نگارندگان این مقاله ضمن ارائۀ تعریف لغوی از بیت و روش تراجم بیوتات و ‌خاندان‌ها، روش سید بحرالعلوم در بیوتات‌نویسی را بررسی کرده و با مطالعۀ ‌خاندان‌های روایی موجود در الرجال آن بزرگوار، سعی در روشن شدن نسبت و ارتباط این بیوتات با علم رجال دارد. به عبارت دیگر، به دنبال این است تا مشخص شود علامه بحرالعلوم در این بخش از کار رجالی‌اش، چه تعداد ارتباط رجالی را شکل داده است.

ائمه معصومين عليهم السلام بهترين الگوهايي هستند که انسان ها مي توانند از ارتباط با آنان، در مسير رشد و تکامل خود بهره برداري کنند، اين ارتباط در قالب زيارت نامه ها مطرح شده است. زيارت قبور ائمه معصومين عليهم السلام مي تواند به شناخت بيشتر آن بزرگواران و الگوبرداري از خصلت هاي الهي آنان بينجامد و يا از طريق اشراق معنوي، بر روح جان آدمي تاثيرگذار باشد. در مذهب تشيع که امامت هم سنگ توحيد و نبوت قرار گرفته، بايد به زيارت معصومان توجه ويژه داشت. رواياتي در باب فضيلت زيارت امام رضا عليه السلام بيان شده که در ثواب با هم تفاوت دارند، اما در يک نقطه اشتراک دارند و آن اين است که آن را برتر از حج يا عمره دانسته اند و برخي ثواب چندين حج را براي زاير آن امام همام (ع) بر شمرده اند، در اين مقاله روايات فضيلت زيارت امام رضا (ع) گردآوري و از لحاظ سندي و متني مورد بررسي قرار گرفته و به چرايي اين برتري ها پاسخ داده است.

ادعیه مأثور از گنجینه هاى معنوى و میراث فرهنگى شیعه است که در بنیانهاى اعتقادى و زیرساختهاى فرهنگى اندیشه شیعى و در تقویت ارکان ایمانى و تحکیم پایه هاى معرفتى انسان نقش شایسته و مؤثّر دارد. یکى از این دعاها، دعاى استفتاح معروف به ام داوود است که به خواندن این دعا، به همراه اعمال ویژه آن در نیمه ماه رجب توصیه شده است. این دعا را بزرگانى چون شیخ طوسى، ابن طاووس و علامه مجلسى از نظر تأثیر براى رسیدن به حاجت و رفع گرفتارى و برطرف شدن ظلم و ستم، معتبر دانسته اند.در این نوشتار که تحقیقى پیرامون دعاى شریفه است، تلاش بر این بوده که پس از آشنایى اجمالى با دعاى ام داوود، صحت صدور آن از معصوم به یکى از سه شیوه ارزش منابع و صحت سند و قابلیت انطباق بر قرآن و سنّت و عقل سنجیده شود.

تاثیر متقابل زبان فارسی بر زبان تازی نتیجه جبری ارتباط عربها و ایرانیان و معلول گفت و گوی تمدنها و فرهنگهاست. نگارنده تاثیر زبان فارسی را بر زبان تازی در دو مقطع تاریخی بررسی کرده: یکی قبل از ورود اسلام به ایران و دیگری بعد از پذیرش اسلام ایرانیان. قبل از ورود اسلام به ایران، سرزمین ایرانی دارای تمدن کهن و قدیمی بود، که آوازه بلند شاهان آن همه جا را پر کرده بود و مسائل مختلف زمینه‌های جذب عالمان و دانشمندان کشورهای مختلف، ازجمله ادبا و شاعران عرب زبان را به دربار ایران فراهم کرد و این خود زمینه تاثیر زبان فارسی و انتقال لغات و مثلهای آن به زبان عربی و نیز ورود کلمات اعجمی در قرآن کریم گردید. بعد از ظهور اسلام در میان عرب، ایرانیان روح بلند خویش را در آموزه‌های دینی مسلمین یافتند، تشویق خلفای عباسی به علم و ادب، زمینه‌های درونی ایرانیان را نسبت به علم‌آموزی شکوفا کرد، از این جهت با جدیت تمام به آموزش علوم ادب رو آوردند و آثار مکتوب ادبی ارزشمندی از خود به یادگار گذاشتند که سبب ترویج و گسترش زبان عربی گردید.

نوع کتاب الاتقان درباره شناخت شرایط مفسر وآداب تفسیر است. اهم مباحث این تحقیق، پس ازمقدمه ای درباره زندگی عبدالرحمن سیوطی و کتاب،الاتقان فی علوم القرآن، او عبارتند از: معنای تفسیر وتأویل و فرق آن دو، تفسیر موضوعی قرآن به قرآن،معنای مجمل و سبب آمدن آن در قرآن، آیات پیامبر(ص) همه قرآن را بیان کرده است؟ آیا قرآن قابل فهم است؟ منابع تفسیر اعم از حدیث نبوی، قول صحابی،لغت و رأی؛ تعارض قرآن و سنت، تفسیر به رأی و ادله موافقان و مخالفان، تفسیر صوفیان، ظاهر و باطن درقرآن، و آنچه که بر مفسر واجب است.

ابو محمد اسماعیل بن عبد الرحمن بن ابی کریمه از مفسرین امامیه و از اصحاب سه تن از ائمه اطهار؛ امام سجاد و امام محمد باقر و امام جعفر صادق علیهم السلام است. سُدی از جمله تابعین و تریبت شدگان مدرسه کوفه و از مفسرین و محدثین مشهور به شمار می رود. علاوه بر تفسیر و حدیث، عالم به علم قرائت و آشنا به وقایع حوادث تاریخی بوده است. او را در تفسیر می توان در ردیف مجاهد و قتاده برشمرد. در قرائت نیز صاحب نظر بوده است. ابن ابی داودگوید: «بعد از صحابه، کسی نسبت به قرائت، اعلم از ابی العالیه نیست، بعد از او سعید بن جبیر و بعد از او سُدی است». تنها اثر علمی یاد شده از سُدی کبیر «تفسیر» می-باشد که به صورت روایت در کتاب های تفسیری پراکنده است. سیوطی تفسیر او را بهترین تفسیر می شمارد.

رویداد «توحید مصاحف» در عهد عثمان از مسلّمات تاریخی است که به­رغم پذیرش آن از سوی محقّقان اسلامی، از خرده­گیری­ها و عیب­جویی­های مستشرقان مصون نمانده ­است. این گروه با استناد به دلایلی همچون حذف بخش­هایی از قرآن توسّط عثمان، فرمایشی بودن مصحف فراهم­آمده، تردید در اصل وقوع رویداد و مخالفت حضرت ­علی (ع) با این اقدام، به طرح شبهه پرداخته­اند. این نوشتار که به شیوة توصیفی‌ـ تحلیلی و با رویکرد انتقادی سامان یافته، ضمن گزارش این شبهات، به نقد و بررسی آرای خاورشناسان در این حوزه می‌پردازد. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که ادّعاهای یادشده بی‌اساس و برگرفته از منابع غیر معتبر و کم‌اهمّیت و همچنین برخاسته از دیدگاه شکّاکانه آنان نسبت به اصالت احادیث اسلامی می­باشد، ازاین‌رو، با دلایل و شواهد معتبر عقلی و نقلی مخالف است.

با توجه به اینکه قرآن به لسان عربی مبین نازل شده و ترجمه، تنها راه انتقال مفاهیم آیات این کتاب ارزشمند، می باشد. افرادی متخصص در این زمینه، به عنوان مترجم و مفسر آیات قرآنی را از زبان عربی به زبانهای دیگری از جمله زبان فارسی انتقال داده اند و مراجعه به کتب لغت را برای مراجعین تسهیل کرده اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، به این مسئله می پردازد که ترجمه های فارسی معاصر قرآن کریم چگونه حسن تعبیرهای قرآن در واژه " رفث " را به زبان مقصد انتقال داده اند. قبل از پرداختن به این مسئله ضروری است که واژه " رفث " در قرآن، اعراب القرآن، کتب لغت و تفاسیر بررسی و تحلیل شود؛ سپس در ذیل آیات مورد بحث، ترجمه های فارسی معاصر قرار گیرد و مقایسه شود و در آخر ترجمه مناسب از واژه مذکور با توجه به ساختار آن انتخاب شود. رهاورد پژوهش چنین است که تعداد انگشت شمار مترجمین از الفاظ عربی (معرّب) و طویل (اطناب)جهت ترجمه این واژه استفاده کرده اند. و واژه مترادف عربی را وارد زبان ترجمه خود نموده اند.