آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در دو دهه گذشته، بسیاری از مدافعان و مخالفان علم دینی به ارائه دیدگاه پرداخته اند؛ اما در بیشتر این موارد، از طرح مبانی و پیش فرض های معرفتی آنان در این دیدگاه ها غفلت شده است.این نوشتار، با کاوش در دیدگاه های موافقان و مخالفان علم دینی، مبانی معرفتی آنان را استخراج و تحلیل کرده است. با احصا و استقرای اولیه، به هشت مبنای معرفتی دست یافته ایم که چهار مورد از آنها، در این نوشتار و بقیه، در جستاری دیگر ارائه خواهد شد. چهار محور نخستین عبارت است از:‐اصالت دادن به موضوع شناسایی یا فاعل شناسایی؛‐ارزش پذیری یا ناارزش پذیری علم؛‐دخالت یا عدم دخالت پیش فرض های متافیزیکی در علم؛‐علم دیدن یا عمل دیدن علم.

زمینه: در زمینه رابطه احتمالی میان اخلاق و سیاست چهار دیدگاه در میان صاحبنظران وجود دارد: نظریه جدایی اخلاق از سیاست، نظریه تبعیت اخلاق از سیاست، نظریه دو سطحی اخلاق و سیاست و نظریه یگانگی اخلاق و سیاست. نماد بارز دیدگاه اول، ماکیاولی است. این دیدگاه، ورود اخلاق به عرصه سیاسی را ممنوع و خطرناک می داند و آن را عامل ناکامی سیاست قلمداد می نماید. دیدگاه دوم در کل مطرود و نامعتبر است و طرفدار چندانی ندارد. زیرا برای اخلاق هویت و اصالتی قائل نیست. در دیدگاه سوم، اصول اخلاقی در امور سیاسی پذیرفته می شود درحالی که معتقد است؛ اخلاق سیاسی با اخلاق فردی متفاوت است و در دیدگاه چهارم، اخلاق و سیاست هر دو مظاهر حکمت عملی و ارزش مدارند و میان آن دو یک نوع اتحاد برقرار است به شیوه ای که می توان اخلاق را سیاست فردی و سیاست را اخلاق جمعی دانست. مقاله حاضر با هدف بررسی این روابط احتمالی میان اخلاق و سیاست شکل گرفت.نتیجه گیری: در نظام های سیاسی ای که هدف نهایی آن ها دستیابی به قدرت است میان سیاست و اخلاق سازگاری برقرار نیست و تنها در صورتی میان سیاست و اخلاق رابطه ای مثبت و سازنده برقرار خواهد بود که هدف نظام سیاسی سعادت بشر باشد. در اینصورت می توان سیاست را سیاست راستین نامید که با اخلاق سازگار است. در نگرش اسلامی و نیز در دیدگاه فیلسوفان الهی و نیز فیلسوفان قدیم یونان مانند: سقراط، افلاطون و ارسطو، سیاست راستین بر پایه اخلاق است که سعادت انسان را جستجو می کند و نظام سیاسی منهای اخلاق، سرنوشتی جز دیکتاتوری و فساد ندارد.

فهم آیات قرآن و رسیدن به مراد خداوند مستلزم به کارگیری روش هایی است که بر مبانی استواری بنا شده باشند. شناخت بهتر این مبانی می تواند ما را در یافتن سر اقوال مفسران یاری رساند. از سوی دیگر، هرمنوتیک کلاسیک با هدف تنقیح مبانی و روش های فهم متن به وجود آمده و زمینه ساز تحولات فکری گسترده ای شده است. وجود دغدغه ها و رهیافت های مشابه، بهره گیری این دو حوزه از تجربیات مشترک یکدیگر را ضروری ساخته است. پژوهش حاضر با این هدف به بررسی اهم مبانی مشترک این دو دانش می پردازد

در اخلاق هنجاری با توجه به ملاکی که برای تعیین حسن و قبح افعال اختیاری انسان ارائه می شود، دو دسته کلی از نظریات شکل گرفته است که عبارت‌اند از نظریات نتیجه‌گرایی و نظریات وظیفه‌گرایی. نتیجه‌گرایی رویکردی است که خوب، بد، درستی و نادرستی عمل را وابسته به نتایج حاصل از عمل می‌داند. در مقابل، وظیفه‌گرایی نظریه‌ای است که در ارزیابی عمل اختیاری انسان صرف نتیجه را ملاک درستی و نادرستی نمی‌داند. برخی از تقریر‌های این نظریه معیار فعل اخلاقی و ملاک حسن و قبح اعمال و افعال انسان را در هماهنگی و عدم هماهنگی آن‌ها با وظایف از پیش تعین یافته می داند. مقاله حاضر در صدد بررسی اخلاق اسلامی در رویارویی با این دو رهیافت در اخلاق هنجاری است. نگارنده بر این باور است که آموزه های دینی موید رویکرد نتیجه‌گرایی در اخلاق است. برای این منظور در این تحقیق، ضمن اشاره به غایت نهایی اخلاق و بیان نوع رابطه رفتارهای اخلاقی با آن از منظر تعالیم اسلامی، نشان داده خواهد شد که از منظر تعالیم اسلامی نظریه اخلاقی اسلام جزء نظریات نتیجه‌گرایی است البته با قرائت خاصی از نتیجه و نتیجه‌گرایی که در طول مقاله بیان خواهد شد.

متن ذیل، سخنرانی دکتر جهانگیر مسعودی با عنوان «هرمنوتیک، نو اندیشی دینی و اجتهاد» در نشست علمی انجمن فلسفه و کلام اسلامی است. وی در این نشست سخنان خود را در سه محور: هرمنوتیک و نو اندیشی دینی، نو اندیشی دینی و اجتهاد و اجتهاد و هرمنوتیک، بیان کرده است که تحریر آن از نظرتان می‌گذرد.

در دو دهة گذشته، بسیاری از مدافعان و مخالفان علم دینی به ارائة دیدگاه پرداخته‌اند؛ اما در بیشتر این موارد، از طرح مبانی و پیش‌فرض‌های معرفتی آنان در این دیدگاه‌ها غفلت شده است. این نوشتار، با کاوش در دیدگاه‌های موافقان و مخالفان علم دینی، مبانی معرفتی آنان را استخراج و تحلیل کرده است. با احصاء و استقرای اولیه، به هشت مبنای معرفتی دست یافته‌ایم که چهار مورد از آنها، در این نوشتار و بقیه، در جستاری دیگر ارائه خواهد شد. چهار محور نخستین عبارت است از: ‐ اصالت دادن به موضوع شناسایی یا فاعل شناسایی؛ ‐ ارزش‌پذیری یا ناارزش‌پذیری علم؛ ‐ دخالت یا عدم دخالت پیش‌فرض‌های متافیزیکی در علم؛ ‐ علم دیدن یا عمل دیدن علم.

یکی از ویژگی‌های هرمنوتیک فلسفی گادامر، ارائۀ رویکردی جدید در قرائت متون با تکیه بر گفتگوی توافقی میان مفسّر و متن است. اگرچه این رویکرد به نام گادامر ثبت شده است، اما می‌توان چنین رویکردی را از قرآن و روایات نیز به دست آورد. بر اساس این رویکرد، نقش متن و مفسّر در فرآیند معنایابی و فهم، کاملاً برابر است به گونه‌ای که هر دو به یک اندازه در حصول آن نقش دارند. بر این اساس می‌توان از موضع برابر میان عقل و دین به تحلیل و تبیین آراء اندیشمندان مختلف از جمله ملاصدرا پرداخت و این پرسش را مطرح کرد که «آیا ملاصدرا در آراء ویژۀ خود، رویکرد گفتگوی توافقی میان عقل و دین را اتخاذ نموده است؟» با بررسی آراء ویژۀ ملاصدرا به ویژه در سه مسئلۀ «حقیقت علم»، «حقیقت علیّت» و «حرکت جوهری» می‌توان به این نتیجه دست یافت که وی چنین رویکردی داشته است، بنابراین فیلسوفی ترکیبی و گفتگویی به شمار می‌آید. نویسنده در این مقاله با روش پژوهشی «تحلیل عقلی» و همچنین روش «نقلی» به بررسی و اثبات این مسئله می‌پردازد.

سیر فلسفه و عقلانیت در هر جامعه ای ، بخش عمده ای از تاریخ تفکر آن سرزمین را در بر می گیرد و بررسی آن کمک شایانی به درک بهتر تاریخ سیاسی و اجتماعی جواامع می کند فلسفه در ایران فراز و نشیب های متعددی را ÷شت سر گذارده و تشکیل انجمن ها و موسسات فلسفه پژوه یکی از مشخصه ها و ابعاد فلسفه در تاریخ معاصر ایران بوده است . در دوراه سلطنت محمدرضا پهلوی (1320-1357ش)حوادث گوناگونی در حال شکل گیری و گسترش بود که از آن جمله سنت گرایی در ایران می باشد. این جریان علاوه بر ساحت های گوناگون، در دورن انجمن شاهنشاهی فلسفه، رشد اصلی خود را یافته و توانست به جریانی ادامه دار در ایران تبدیل گردد. در این پایان نامه تاریخچه، اعضا، اقدامات و جهت گیری های سیاسی، فرهنگی و علمی انجمن شاهنشاهی فلسفه در فاصله سال های 1353- 1357 ش به عنوان نهادی سنت گرا که با مدیریت سید حسین نصر و با حمایت حکومت پهلوی تاسیس شده، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.