آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

قصّه یعقوب(ع) و یوسف(ع) از جمله قصّه ‏های مشترک قرآن و عهدین است که متأسفانه برداشت عمومی مسلمانان از این دو قصّه مانند دیگر قصص انبیا تحت تأثیر روایت عهد عتیق قرار دارد. این مسئله در مقالات و پژوهش‌های مستشرقان نیز خود را پررنگ‏تر نشان داده است. در پژوهش حاضر، متن مقاله یعقوب و یوسف در دائره المعارف اسلام و دائره المعارف قرآن لیدن [Ya’kub (Reuven Firestone); Jacob (Andrew Rippin); Yusuf (Reuven Firestone); Joseph (Shalumn Goldman)] ابتدا به فارسی ترجمه و سپس به روش توصیفی – تحلیلی و مطالعه تطبیقی میان آموزه‏های قرآن و متن عهد عتیق، مضامین آن دو نقد شده است. اندرو ریپین و رئوون فایرستون در مقاله «یعقوب» (Jacob, Ya’kub) نتوانسته‌اند شخصیت حضرت یعقوب(ع) را به خوبی تبیین کنند؛ حتّی گزارش دقیقی از نقش یعقوب در داستان یوسف صدّیق ارائه نکرده و در وجه تسمیه او به یعقوب تحت تأثیر عهد عتیق هستند. از این رو برخلاف مشهور که چهرۀ حضرت یعقوب(ع) به عنوان فردی درمانده و همواره غمگین و گریان به تصویر کشیده می‏شود؛ قرآن کریم، یعقوب نبی را توانمند و بصیر، و صالح و عابد و آگاه به تأویل‏ال احادیث معرّفی می‏کند. هم‌چنین شالوم گلدمن و رئوون فایرستون در مقاله «یوسف» (Joseph, Yusuf)، شخصیت یوسف صدّیق را کامل تبیین نکرده‌اند. از یافته ‏های مهم این پژوهش آن است که در بیان قرآن، بر خلاف عهد عتیق، اسرائیل لقب یعقوب نیست و این دو متمایز از یکدیگرند؛ همان طور که خاندان آن دو: «آل یعقوب» و «بنی اسرائیل» در قرآن متمایز از یکدیگر یاد شده ‏اند. اسرائیل در بیان قرآن، یکی از همراهان حضرت نوح(ع) در کشتی است که پس از نجات دچار انحرافاتی از جمله تحریم برخی خوراکی‏ها بر خود می‏شود، و این مسئله در دودمان او – بنی اسرائیل – گسترش فراوانی می‏یابد. در بیان قرآن، یوسف در کودکی تنها یک‌مرتبه خواب می‌بیند و آن را تنها برای پدر خود تعریف می‌کند و علّت تبعید او به مصر کید برادرانش است. براساس آیات سورۀ یوسف و ادلّه روائی، یوسف تا زمانی‌که یعقوب(ع) زنده بود پیامبر نبود و در نتیجه قصّه یوسف در سورۀ یوسف بیان زندگی یوسف قبل از پیامبری اوست. در بیان قرآن، یوسف بلافاصله پس از تأویل خواب از زندان بیرون نمی‌آید و تا زمانی‌که تهمت از او برداشته نشود حُکم آزادی‌اش را نمی‌پذیرد. در قصّه قرآنی یوسف، کاروانیان تنها یکبار یوسف را با عزیز مصر خرید و فروش می‌کنند برخلاف عهد عتیق که یوسف یکبار از برادران هم خریداری می‌شود توضیح اینکه اگر آنان یوسف را از برادران خریده بودند نیازی نبود که او را پنهان کنند. برادران، یوسف را در یکی از نهان‌گاه‌های چاه و نه قعر چاه قرار می‌دهند. شمار خواب‌های پادشاه مصر در بیان قرآن تنها یکبار ذکر شده است اما در عهد عتیق این خواب دوبار تکرار می‌شود؛ ازدواج زلیخا با یوسف و جمال یوسف و زیبایی مشهور او از دیگر مواردی است که در این پژوهش به نقد گرفته شده است.

در دایرة المعارف جودائیکا[1]، باثجا بایِر[2]، سرگذشت حضرت یوسف را بر اساس کتاب مقدّس یهود بیان می­کند. توضیح می­دهد که چرا و چگونه برادران سعی در حذف یوسف داشتند؛ فروختن یوسف به صدر اعظم فرعون ـ پوتیفار ـ را شرح می­دهد؛ توضیح می‌دهد که چگونه داشتن علم تعبیر رؤیا، درایت و پاک‌دامنی سبب می­شود که او از زندان آزاد شود و به مقام و جایگاهی عالی در مصر دست پیدا کند و جایگاه یوسف را بعد از آزاد شدن از زندان بر می­شمرد. این مقاله هم‌چنین ویژگی­های اخلاقی مثبت و منفی یوسف را بیان می­کند و شرح می­دهد که چگونه خاخام­ها از نکات مثبت زندگی او برای مواعظ اخلاقی استفاده می­کنند. در پایان، سرگذشت یوسف را بر اساس قرآن، بازگو می­کند. سرگذشت حضرت یوسف در کتاب مقدّس یهود بر مبنای آیات قرآنی، نقد و موارد اختلافی آن با قرآن بیان شده است. با توجّه به اینکه کتاب مقدّس یهود و قرآن از یک منبع أخذ شده­اند لذا کلیّات داستان در هر دو کتاب مشترک است ولی در بیان بعضی جزئیات، اختلافاتی وجود دارد. روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است.

ترجمه ماشینی : نویسنده کتاب یعقوب از چهار نمونه در جریان کار خود نام می برد. اینها کارکردهای خاصی را در زمینه های فردی خود در ترکیب انجام می دهند. ابراهیم و رحاب به عنوان نمونه های ایمان فعال حیاتی، ایوب به عنوان نمونه ای از استقامت استوار، و الیاس به عنوان نمونه ای از دعای مؤثر. این پایان‌نامه داستان‌های گسترده‌تر نمونه‌ها را در کتاب مقدس عبری بررسی می‌کند، پیشرفت آنها را در عناصر سنت یهودی اولیه دنبال می‌کند، و استفاده نویسنده از نمونه‌ها را با سایر نویسندگان عهد جدید مقایسه می‌کند. این استدلال می کند که نویسنده کتاب جیمز از نمونه ها به طور جمعی به عنوان وسیله ای برای تشویق مخاطبان مسیحایی خود استفاده می کند تا در آزمایش های زندگی روزمره تا زمان پاروسیا قریب الوقوع خداوند به خدا وفادار بمانند. این چهار نمونه سه ویژگی مشترک دارند که به مخاطب در مبارزات روزانه‌شان کمک می‌کند: همه آنها تا حد نهایی آزمایش شدند، اما با وفادار ماندن به او تعهد قلبی خود را به خدا نشان دادند. همه آنها افراد خارجی بودند که حکمت (ارزش‌های) جهان را رد می‌کردند و همگی با آزمایش‌های تعیین‌کننده زندگی‌شان با تکیه بر خدا و نه به سایر انسان‌ها مواجه شدند.

تضارب آراء مفسران، یکی از قراین دست‌یابی به مقاصد آیات الهی است. رفع اجمال و گزینش دیدگاه مختار در آیه 67 سوره یوسف×: «وَ قَالَ یَا بَنیَّ لا تَدْخُلُواْ مِن بَابٍ وَاحِدٍ وَ ادْخُلُواْ مِنْ أ‌َبْوَابٍ مُتَفَرِّقَه» به طریق تجمیع و تحلیل آراء مفسّران فریقین در این مقاله مدّ نظر است. پرسش اساسی پژوهش حاضر که به روش توصیفی، تحلیلی و نقلی نگارش یافته،‌ جستجو از علت دستور یعقوب× به فرزندان، در خصوص تفرّق در ورود به مصر، از طریق درهای متفاوت است که در آیه 67 سوره یوسف× به اجمال واگذار شده است. دستاورد پژوهش، دست‌یابی به هشت و پنج دیدگاه، به ترتیب، از سوی مفسران شیعه و سنی است که در نهایت، این نتیجه به‌دست می‌آید: دیدگاهی‌ که از کمترین مناقشه برخوردار است، علت تفرّق فرزندان برطرف کردن موانع وصول بنیامین به یوسف× است.

در کتاب مقدس عبري و «اَگّادا»، برخی از صفات منفی به حضرت ابراهیم، ساره، لوط و یعقوب(ع) نسبت داده شده است. بسیاري از این صفات منفی توسط رَبّی‌هاي «اَگّادا»، متفکران یهودي و محققان توجیه شده است. با‌ توجه‌ به اهمیت این صفات منفی و مهم‌تر از آن، با توجه ‌به اهمیت توجیهات آنها، این مقاله ﺑـﺎ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ درصدد است «توجیهات رَبّی‌هاي اَگّادا، متفکران یهودي و محققان از صفات منفی حضرت ابراهیم، ساره، لوط و یعقوب(ع) در عهد عتیق» را بررسی کند. حضرت یعقوب(ع) نخست‌زادگی و برکت را به ‌فریب از برادرش عیسو می‌گیرد. این صفات و دیگر صفات منفی یعقوب از طریق طرح خداوند بودن آنها قبل از تولد او توجیه شده است. حضرت ابراهیم، ساره، هاجر، اسماعیل، لوط و یعقوب(ع) به ‌علت نبوت و عصمت، در كتاب مقدس و «اَگّادا» از گناهان نسبت‌ داده ‌شده بري هستند. توجيهات این گناهان آنها، گرچه مبتنی بر کتاب مقدس و «اَگّادا» است، ولی چون برخی مبتنی بر جبر است، مقبول نيست.