آيا كار حضرت يعقوب كه بين يوسف و ساير فرزندان فرق مي گذاشت و تفاوت قائل مي شد، درست است و با مقام نبوت سازگاري دارد؟ | کتابخانه مجازی الفبا

آيا كار حضرت يعقوب كه بين يوسف و ساير فرزندان فرق مي گذاشت و تفاوت قائل مي شد، درست است و با مقام نبوت سازگاري دارد؟

جواب: دليل و مدرك معتبري كه ثابت كند حضرت يعقوب ـ عليه السّلام ـ بين يوسف ـ عليه السّلام ـ و ساير فرزندان خود، تبعيض در عمل داشته وجود ندارد،[1] تنها جايي كه در قرآن كريم پيرامون محبّت ويژه يعقوب به يوسف و برادرش بنيامين اشاره شده، نقل قولي است كه قرآن كريم از سخنان برادران او مي كند، كه: إذ قَالوُا لَيُوسُفُ وَ أَخُوهُ أَحَبُّ إِلَي أبِينا وَ نَحن عصبة، هنگامي كه (برادران او) گفتند: يوسف و برادرش نزد پدرمان از ما كه جمعي نيرومند هستيم دوست داشتني ترند. قطعاً پدر ما در اشتباه آشكار است[2] و اين، احساسي بود كه آنها داشتند و هيچ تلازمي وجود ندارد كه حضرت يعقوب به گونه اي حسّاسيت برانگيز رفتار مي كرده است.[3]
بلكه اصول مسلّم عقلي و نقلي كه دربارة مقامات و انبياي الهي در دست داريم پذيراي آن نيست كه حضرت يعقوب ـ عليه السّلام ـ عشق و علاقه مفرط نسبت به يوسف داشته به گونه ای که بر خلاف عدل و انصاف رفتار می کرده است.[4]
بنابر اين حضرت يعقوب (ع) به وظايف الهي پدرانه خود عمل می کرده است، و اشکالی متوجه رفتار او نیست، و آن چه موجب به وقوع پیوستن داستان غم انگیز توطئه بر علیه یوسف شد، مجموعه عواملی است که از اختیار آن حضرت خارج بود، از جمله آن از مادر دیگر بودن او و برادرش، و مورد نوازش قرار گرفتن او که با توجه با کمی سن و نداشتن مادر طبیعی بود، ولی همین مقدار زمینه آتش حسد آنان را شعله ور کرد.
بلكه حضرت يعقوب با توجه به شناختي كه از روحيات فرزندان خود داشت، از هر کاری که موجب تشتت و وقوع فتنه ای شود جلوگیری می کرد، و به همین علت وقتی یوسف خوابش را برای پدر نقل کرد، زنگ خطر در ذهن حضرت یعقوب نواخته شد و فرزندش را از نقل آن با دیگران منع کرد و فرمود: يَا بُنَيَّ لا تَقصُص رُؤياكَ عَلَي إخوَتِكَ فَيَكيدُوا لَكَ كَيداً، فرزندم! خواب خود را براي برادرانت بازگو مكن، كه براي تو نقشه (خطرناكي) مي كشند.[5] ولي در هر صورت وسوسه هاي شيطاني، شك هاي بي جا و قضاوت هاي زودهنگام و يك جانبه گرايانه بر تعقّل، حسن ظن، انصاف و تقواي آنان غلبه كرد و آن اتفاقي كه پدر آن را پيش بيني مي كرد به وقوع پيوست.
بنابر این حضرت یعقوب رفتار تبعیض آمیز نداشته است، تنها ممکن است حضرت یعقوب کمالاتی را که در وجود حضرت یوسف می دید، و از مقام و منزلت الهي اي كه يوسف در آينده از آن بهره مند مي شد آگاهی داشت، لذا علاقه و محبت قلبی بیشتری به او داشت، اما این امر هرگز بر رفتار عملی یعقوب تأثیر نمی گذاشت. و هرگز رفتار تبعیض آمیز بین آنان نداشت.[6]
خلاصه اينكه حضرت يعقوب ـ عليه السّلام ـ هيچ وقت بين فرزندان ”تبعيض“ قائل نبود و با همه يكسان رفتار مي كرد، مهر دروني آن حضرت به يوسف ـ عليه السّلام ـ كه داراي كمالات فعلي و بالقوه اي بود باعث نشد تا بر عدالت در رفتار بروني تأثير بگذارد؛ بلكه با تدبير خود مانع هر رفتار فتنه انگيزي مي شد.
و آن چه باعث حوادث ناگوار گردید وسوسه هاي شيطاني و ناساخته بودن نفس برادران يوسف، بود، كه نسبت به وي حسادت ورزند و دست به عمل ناشايست بزنند.

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات اندیشه قم