آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش در 6 فصل به مطالعه تحلیلی حکومت‏های اولیه صدر اسلام و سیره و رفتارشناسی خلفای راشدین تا حکومت امام حسن (ع) و جریان صلح می‏پردازد. هدف این تحقیق فهم و ارزیابی گزارش‏های ابن ابی الحدید در کتاب شرح نهج‏البلاغه از دوران‏های خلفای راشدین و نقد و بررسی متون و مستندات این کتاب است. پس از گزارش رویدادها و مستندسازی آنها به شناسایی و نقد مآخذ و مصادر و نویسندگانی اقدام شده که این شخصیت در ترسیم حکومت خلفا از آنها بهره گرفته است. عناوین کتاب عبارتند از: در آستانه رحلت پیامبر (ص)، سقیفه و جریان خلافت، خلافت عمر، خلافت عثمان، امام علی (ع) و دوران خلافت امام حسن و جریان مصالحه.

در این پایان نامه، دیدگاه امام علی (ع) در نهج البلاغه در زمینه ی بهشت، جهنم از دیدگاه ابن ابی الحدید بررسی شده است. همچنین مسائلی چون نام های بهشت، جهنم، جایگاه این دو، زمان ایجاد آن دو، درهای جهنم، شدت عذاب جهنم، موکلین جهنم و مسائلی از این دست آمده است. بهشتیان و جهنمیان و چگونگی زندگی آن ها و برخورداری از نعمات و یا بی نصیب ماندن از نعمات مادی و معنوی، سعادت و شقاوت بهشتیان و جهنمیان، ساکنان بهشت از قبیل امام حسن و امام حسین (علیهما السلام)، حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و ... ، ساکنان جهنم همچون عقبه بن ابی معیط، ام جمیل و ...، عوامل ورود به بهشت، عوامل دوری از جهنم از دیدگاه امام (ع)، نظرات و دیدگاه های شارحانی چون ابن میثم، میرزا حبیب الله هاشمی خویی، علامه جعفری و ... نیز بررسی شده است.

در این پژوهش بحثی دربارة سندیت نهج البلاغه و شرح زندگانی ابن ابی الحدید آمده و آثار این دانشمند معتزلی و کتاب شرح نهج البلاغة او معرفی گردیده است. ماهیت و اهداف دولت اسلامی از دیدگاه امیرمؤمنان تبیین و جریان های گوناگون سیاسی صدراسلام و عملکرد و اهداف آنان براساس اصیل ترین منابع تاریخ صدر اسلام که مورد استفادة ابن ابی الحدید بوده، بررسی شده است. ویژگی ها و مؤلّفه های جامعة آرمانی موردنظر امیرمؤمنان معرّفی شده و مواضع سیاسی و سیرة عملی امیرمؤمنان و مخالفان آن حضرت تبیین و مقایسه گردیده و در این بررسی به منابع درجة اوّل که مورد استفادة ابن ابی الحدید بوده، استناد شده است. برخی از این منابع هم اکنون در دسترس نیست. با استناد به این منابع حوادث سیاسی تاریخی جامعة اسلامی پس از رحلت رسول اکرم تا شهادت امیرمؤمنان مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته و شیوة تبلیغاتی معاویه و ترفندهای سیاسی او و تأثیر آنها بر جامعة عصر امیرمؤمنان تبیین گردیده است. دیدگاه معتزله بویژه ابن ابی الحدید دربارة جریان ها و حوادث سیاسی تاریخی صدر اسلام تا سال چهل هجری بررسی شده است. مواردی مانند نام اماکن، شخصیت های تاریخی، دانشمندان، کتب و موارد دیگر که نیاز به توضیح داشته در پاورقی ها شرح داده شده و در این توضیحات مهمترین منابع مورد استناد قرار گرفته اند. این نوشتار بحثی سیاسی- تاریخی به شیوة توصیفی- تحلیلی و پژوهشی کتابخانه ای براساس منابع مکتوب درجة اوّل تاریخ اسلام است.