آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

از آنجا که نهج البلاغه، متنی ادبی در حد اعلای بلاغت است، و از سویی واژه، بن مایه ادبیات به شمار است، ناگزیر، شارح می‌ بایست، پیش از هر اقدامی، به تفسیر الفاظ غریب و بیان مفردات آن همت ورزد. ابن ابی الحدید نیز به عنوان بزرگترین و مشهورترین شارح این کتاب ارزشمند و ماندگار، به تفسیر واژگان و بیان الفاظ غریب آن توجه ویژه ای مبذول داشته، و اساس شرح خود را بر آن نهاده است. از این رو، در این مقاله، به بررسی روش لغوی شرح ابن ابی الحدید، از میان دو شیوه تقلید و اجتهاد پرداخته شده است. منابع لغوی که شارح، در شرح مفردات بر آن تکیه کرده است، گرچه در آغاز به شیوه تقلید مربوط است، ولی تقلید و نقل صرف را در بر نمی ‌گیرد؛ زیرا در شرح، بیشترین نمود با اجتهاد است. وی مفردات را چونان یک مجتهد منتقد تفسیر کرده است، آرا و نظرات لغوی دیگران را در بوته نقد گذارده، برخی را بر برخی ترجیح می ‌دهد، و در اجتهادش به قرآن و حدیث و صرف و نحو و بلاغت و سیاق و فروق اللغه و دیگر موارد از این دست، استناد می‌ ورزد. همچنین، اثرپذیری وی از مکتب کلامی ‌اش، در شرح واژگان نیز به وضوح دیده می ‌شود.

مباحث مطرح شده در این پایان نامه عبارتند از: 1- اشعار ابن ابی الحدید بعد از پایان یافتن شرح نهج البلاغه 2- اشعار ابن ابی الحدید دربارة علی علیه السلام 3- اشعار عزّالدین عبدالحمید در رثای ابن ابی الحدید 4- اشعار پسر سیّد رضی در رثای پدر خود و تعیین سن او 5- اشعار سید رضی دربارة خودش 6- اشعار ابواسحاق صابی دربارة شریف رضی 7- اشعار دربارة امتناع ابلیس از سجده برای آدم 8- اشعار دربارة فضیلت کعبه 9- در باب لزوم مالایلزم 10- اشعاری که دربارة وصایت علی علیه السلام می باشد 11- اشعار خزیمة من ثامت انصاری در جنگ جمل 12- اشعار علی علیه السلام در جنگ صفین 13- اشعار جریر بن عبدالله تجلی به شُر جمیل بن سمط 14- اشعار دربارة استعاره 15- اشعاری که بصورت رجز در جنگ حمل گفته شده است 16- اشعار حارث اعور همدانی دربارة اینکه هرکس که بمیرد علی علیه السلام را در شب اول قبر می بیند. 17- اشعار دربارة نکوهش حسود و حسادت 18- اشعار دربارة شکیبایی و انتظار فرج 19- اشعار دربارة ریاء 20- اشعار دربارة کمک خواستن از عشیره و زیادی قبیله 21- در حسن ثناء و نام نیک 22- در یاری دادن به یکدیگر و صلة رحم