آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

پذیرش وجود ادراکات فطری میتواند اساس باور مشترک انسانها به حقایقی همچون وجودی مطلق یعنی خداوند باشد. این مقاله به روش توصیفی و تحلیلی به بررسی آرای لایب‌نیتس و شهید مطهری درباره وجود ادراکات فطری در نهاد انسانها و بازتاب آن در معرفت‌شناسی دین پرداخته است. لایب‌نیتس تمام تصورات انسانی را که از ذاتی ذهن و عقل و نه از حواس و امور خارجی حاصل شده باشد که ضروری‌ترین آنها تصور خداوند است فطری می‌داند. ولی شهید مطهری فقط تصدیقات فطری را پذیرفته و ام‌القضایا را اصل تناقض می‌داند از احساسات فطری سخن می‌گوید که منشاء آن قلب است و قوه عاقله انسان هم آن را تصدیق می کند. فطرت دینی نزد شهید مطهری ناظر به حوزه شناختی یعنی دین و توحید؛ و حوزه‌ خواستی چون میل به حقیقت جویی، اخلاق و فضایل، کمالجویی و... است. نظریه لایب‌نیتس با معرفی خدا در منظومه معرفتی‌اش به نحو پیش از تجربه، و به عنوان پایه‌ای ترین بنیاد معرفت به شکل موثری در دفاع از معرفت‌ پیشین دینی به کار می‌آید اما نظریه استاد مطهری از یک گرایش و احساس حقیقت‌طلبی سخن می‌گوید و هرچند از وجود معرفت‌ فطری دینی دفاع می‌کند اما وجه پیشینی آن را انکار می‌کند و آن را به قلب و نه عقل پیوند می‌زند. یافته‌های این پژوهش نشان داد نظریه لایب‌نیتس در صورت اثبات از عمق معرفت‌شناختی بیشتری برای دفاع از معرفت دینی برخوردار است؛ زیرا باور به خدا را در باورهای پایه پیشین قرار می‌دهد و مساله توجیه باور دینی را بر اساس مدل برون‌گرایانه حل می‌کند.

چکیدهاختیار از مسائل مهم فلسفه است که ذهن مردم عادی و فیلسوفان را درگیر کرده است. اختیار در ارتباط با عامل انسانی قرار می‌گیرد . لایب نیتس و مطهری از فیلسوفانی هستند که قائل به اختیار هستند، در بحث اختیار این دو با هم نقاط مشترک و اختلافاتی دارند . در این مسئله به ناچار به قضا و قدر و مسأله‌ی شر نیز پرداخته می‌شود و به پیوست این‌ها مسأله‌ی عدل الهی هم مطرح می‌شود. پرسش اصلی در مسأله‌ی اختیار این است که آیا انسان در کارهایش مجبور است یا از روی اختیار فعلی را انجام می‌دهد؟ لایب نیتس برای اثبات اختیار از اصل هماهنگی پیشین بنیاد استفاده می‌کند و این مسئله در موناد شناسی حل می‌شود وی برای پاسخ گویی به مشکلات اختیار نظریه جهان‌های ممکن را مطرح کرده است. استاد مطهری انسان را مختار و آزاد می‌شناسد و استفاده از عقل و فکر را برای اختیار ضروری می‌شمارد وی معتقد است که علم الهی به افعال انسان تعلق می‌گیرد و این تعلق گرفتن منافاتی با اختیار انسان ندارد چون خداوند می‌داند که انسان با اختیارش چه فعلی راانجام می‌دهد، مشیت خداوند قابل انکار نیست و لایب نیتس این تعارض را که خداوند از قبل از تمام افعال انسان با خبر است را با خاصیت امکانی بودن موجودات حل می‌کند. مسأله‌ی اختیار با اعتقاد به موجبیت علی و روابط علی و معلولی در بین پدیده‌ها مرتبط است.

لایب ‌نیتس فیلسوفی عقل‌گراست که فلسفه ‌ا‌ش نظام‌مند ، منسجم ولی متفاوت با سایر عقل‌گرایان است . اکثر عقل‌گرایان ، مخالف دیدگاه ارسطو هستند. در این مقاله اختلاف منظر آنها با ارسطو و دیدگا‌ه مدرسی بر سر موضوع « جوهر » مد نظر قرار گرفته و به این سئوال ‌ها پاسخ داده شده است که چرا لایب‌نیتس، بر خلاف سایر عقل‌گرایان، مخالفتی با ارسطو ندارد ؟ چگونه مُنادولوژی لایب‌نیتس علیه دکارت و تعریف او از جوهر دو گانه نفس و ماده مطرح شده است؟ تفاوت مُناد و جوهر ارسطویی در تفکر لایب ‌نیتس چیست؟ لایب‌ نیتس مُناد ها را « اتم‌های حقیقی طبیعت ‌» می‌داند. مُنادها عناصر اصلی و بنیادی عالم‌، موجودات مجرد و بسیط‌‌ ، شبیه خداوند یعنی خالق خویش ‌اند . هر مُناد جوهری کوشاست. در این صورت آیا خدا هم مُناد است ؟ در مقاله چگونگی نسبت میان مُناد و جوهر و خدا تبیین شده است .

بررسی تطبیقی مفهوم نفس در فلسفه اسلامی و غرب و ذکر دیدگاه های ملاصدرا ولایپ نیتس است. موضوعات اصلی این رساله عبارت اند از: زندگی و روش و آثار ملاصدرا و لایپ نیتس؛ نفس در فرهنگ های قبل از اسلام؛ نفس و بدن در یونان قدیم و نظرات دانشمندان یونانی مانند تالس. هراکلیتوس، فیثاغورث، سقراط، افلاطون، ارسطو، افلوطین و مسیحیان قرون وسطی در این باره؛ نفس و بدن از نظر فلاسفه مانند الکندی، فارابی، ابن سینا، غزالی، شیخ اشراق و از دیدگاه اخوان الصفا. تعریف وجود و جوهریت؛ پیدایش و تکون؛ دلائل حدوث و تجرد؛ رابطه نفس و بدن، قوای نفس، اتحاد عالم و معلوم، مراتب انسان مطابق با مراتب هستی. لایب نیتس معتقد است که نفس انسانی حادث نمی شود و فناناپذیر است. این فناناپذیری هم طبیعی است. این نظریه با روحانیت البقای نفس ناطقه صدرالمتألهین موافق است. لایب نیتس در حرکت جوهری هم نقاط مشترکی با ملاصدرا دارد.

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های حیات روانی ما از نظر کیفیت و معنای وجودمان عواطف[1] است؛ زیرا عواطف می‌توانند ادراکات، افکار و کنش‌های ما را در مسیری معین هدایت کنند. برای توضیح این مقوله، لازم است تمایز انفعالات[2]، تمایلات عقلانی، غرایز و نقش هر یک در کنش‌های انسانی بررسی شوند. لایب‌نیتس[3] در فلسفۀ ذهن خود، این تمایلات[4] مختلف ذهن را به‌خوبی برجسته‌ و با تمرکز بر نیروهای پویا، درک ذهن انسان را به شیوه‌ای ویژه دگرگون می‌کند. او تلاش می‌کند چگونگی تأثیر این نوع عواطف بر بدن و ذهن را مبتنی بر رویکرد موازی‏نگری روان‌تنی خود و تجربۀ حالاتی مانند لذت و درد را مبتنی بر زمینۀ متافیزیکی خود توضیح دهد. اگرچه لایب‌نیتس هیچ‏گاه مانند دکارت رساله‏ای جداگانه‌ در رابطه با انفعالات ننوشت، عمیقاً به بُعد آرزومند و مشتاق ذهن انسان اهمیت می‌داد و ایده‌های او در این باب را می‌توان در اثر جستارهای جدید در فهم بشری[5] دریافت. در این مقاله تلاش می‌شود با تمرکز بر این اثر، رویکرد او را در رابطه با عواطف و به ‌طور ویژه انفعالات انسانی توضیح داد.

ترجمه ماشینی : این تز استدلال می کند که جنبه های کلیدی فلسفه دلوز را می توان با نگاهی دقیق به رابطه او با لایب نیتس توضیح داد. با محدود کردن خود به زمینه و مجموعه اصطلاحات خاصی که فلسفه لایب نیتس ارائه می کند، امیدوار است از بسیاری از خطرات تفسیر یا بازسازی کلی تر و لزوماً انتزاعی تر از فلسفه دلوز اجتناب کند. من در طول حرفه دلوز سه تعامل مهم و متمایز را با لایب نیتس شناسایی می کنم. من استدلال می کنم که در هر یک از اینها، دلوز لایب نیتس را شخصیتی مبهم معرفی می کند که جایی بین دو گرایش متضاد گرفتار شده است. از یک سو، دلوز فلسفه لایب نیتس را آخرین تلاش الهیات برای پایه‌گذاری جهانی منظم توصیف می‌کند که با مشغله او به مسائل هماهنگی و دلیل کافی و همچنین اصرار او بر اینکه به هر نوع مشکلی باید به یک اصل عقلانی پاسخ داد، نشان داده می‌شود. (اصل عدم تناقض، اصل هویت غیرمشخصات و ...). اما از سوی دیگر، در زیر این احساسات محافظه‌کارانه و الهیاتی، دلوز خطوط مبهم فلسفه‌ای را که با پویایی به تصویر کشیده شده است، تشخیص می‌دهد که «آفرینش سرگیجه‌آور» آن از اصول و پیچیدگی باروک، تصویری جایگزین و رادیکالیزه از لایب‌نیتس را آشکار می‌کند.

تئودیسه و عدل الاهی به مقایسه دیدگاه‌های گوتفرید، ویلهلم لایب نیتس فیلسوف و ریاضیدان آلمانی و استاد شهید مرتضی مطهری در باب عدل الاهی و مسئله شرور می‌پردازد. این مقایسه از این جهت میان دو اندیشمند صورت گرفته که هر دو اندیشمند در سنت دینی خود صاحب اثر و دیدگاه خاصی می‌باشند. در این اثر نویسنده به بررسی وجوه تشابه، افتراق و نحوه نگرش لایب نیتس و استاد مطهری در مسئله شر می‌پردازد تا سهم هر یک را در کاروان اندیشه بشری و در تبیین، توجیه و حل این مشکل باز نماید. این اثر شامل پنج فصل می‌باشد.

فاقد چکیده