آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

رورتی در صدد است تا در مقام یک درمانگر مسائل فلسفی (therapeutic philosopher) به نقد مقولات مختلف فلسفی و نقد دسته بندی های مختلف میان علوم مبادرت ورزد.او که خود را نه در مقام یک فیلسوف بلکه درمقام یک نقادادبی معرفی می کند،مدعی است که فلسفه ممکن است در برهه ای از تاریخ مفید بوده باشدولی دیگر در عصر کنونی ما کارساز نیست. لذا او از مرگ فلسفه استقبال می کند و به اولویت دموکراسی و سیاست، به مثابه علمی در خدمت اجتماع،برفلسفه،در خوشبینانه ترین حالت به مثابه کمالی شخصی(به زعم رورتی)، اذعان می کند. در این مقاله کوشش خواهیم کرد تا این ادعای رورتی را از زوایای مختلف مورد نقد و بررسی قرار دهیم.

از نظر رورتی، فلسفه به معنای جست‌وجوی عینیت ابزاری بود که در دوران روشنگری به کمک غربیان آمد تا از نگرش‌های مذهبیِ قرون وسطی رهایی یابند؛ و حال که آن مقصود محقَّق شده است، باید از فلسفه و جزمیّت‌های آن رهایی یافت. رورتی با نقد بنیان‌گرایی در فلسفه‌ی غرب مدعی است که نمی‌توان نظامی فلسفی بر بنیان‌های قابل قبول برای همگان بنیاد نهاد، و سپس به استنتاج هنجارهای اخلاقی از آن مبادرت ورزید. فلسفه هیچ کمکی به تفکیک سره از ناسره در عرصه‌ی اخلاق و سیاست نمی‌کند. اعتبار ارزش‌های اخلاقی و سیاسی در عمل و آنگاه که به تسهیل زندگی انسان‌ها و همزیستی ایشان مدد رسانند آشکار خواهد شد. تنها کاری که از فلسفه می‌توان انتظار داشت آن است که شهودات اخلاقی رایج در یک جامعه را به شکلی نظام‌مند خلاصه کند، به توجیه عملی بپردازد که ما یا موکّلانمان تصمیم به انجام آن گرفته‌ایم، داوری‌های ما در حوزه‌های مختلف معرفت را با هم سازش دهد، و نهایتاً آن که پیامد تلفیق اندیشه‌های مختلف را پیش‌بینی کند. اما این پرسش مطرح می‌شود که آیا رورتی با کنار گذاردن فلسفه از امر توضیح و تبیین ارزش‌های اخلاقی و سیاسی، ما را از ابزار تحلیلی ارزشمندی برای تشخیص کاستی‌ها و نابرابری‌های موجود در عملکرد یک جامعه محروم نساخته است؟

در این مقاله به کنکاش در میان اندیشه های مختلف رورتی پرداخته ایم و نتیجه تحقیق حکایت از آن دارد که وی چندین ویژگی و خصلت مهم را به سنت فلسفی مغرب زمین، که از زمان افلاطون تا زمان حاضر تداوم یافته است، نسبت می دهد و آنها را نقد می کند. در این تحقیق تنها به شش ویژگی مهم این سنت که در لابه لای نوشته هایش بیش از سایر ویژگی ها به چشم می خورد، اشاره می کنیم. این شش ویژگی عبارت اند از: 1. فرار از تاریخ 2. مبتنی بودن بر معرفت شناسی 3. پایه فرهنگ بودن 4. رستگاری بخش بودن 5. جستجوی حقیقت و واقعیت غیر بشری 6. تلقی ذهن بمثابه آینه

نوشتار پیش رو ترجمه ی مقدمه ی رورتی جوان بر جنگی از 38 مقاله است که توسط خود او ذیل «چرخش زبانی: مقالاتی در مورد روش فلسفی» جمع آوری شده است. رورتی نشان می دهد که فلسفه ی زبانی یک زائده بر تاریخ فلسفه نیست و آنچه امروز بر فلسفه می گذرد وام دار چرخشی است که فیلسوفان زبانی خلق کردند. چرخش زبانی را نباید با فلسفه ی زبانی یکی دانست. چرخش زبانی یک رویداد و حقیقتی تاریخی است در حالی که فلسفه ی زبانی نحوه ای از فلسفه ورزی است. حقایق تاریخی حیات امروز ما را شکل می دهند حتی اگر تا امروز استمرار نیافته باشند یا حتی اگر ما به سان عاملان تاریخی ایجاد کننده ی آن ها عمل نکنیم. چرخش زبانی نیز فلسفیدن امروز ما را شکل داده است حتی اگر دوره ی آن به پایان رسیده باشد یا حتی اگر ما فیلسوفانی زبانی نباشیم. «بودن یا نبودن» چرخش زبانی مهم است و نه تمام شدن یا باقی ماندن آن.