آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

به دستور استادش (شيخ احسايي) كه پرسشهايي از ايشان شده بود نگاشته است. نخستين پرسش درباره نور در حديث «ان الله اذا اراد بعبد خيراً نكت في قلبه نكتة من نور». دومين پرسش درباره بدا است و واپسين پرسش درباره آيه «و كان ربك قديراً» مي باشد. در انجامه تاريخ به پايان رسيدن يكشنبه 4 ذيقعده 1235ق آمده است. اين گفتار در «فهرست تصانيف سيد كاظم رشتي» اثر محيط كرماني با عنوان زير آمده است: «الرسالات الثالث (الرابع) و العشرون في اجوبة المسايل العاملية» و در اينجا شمار پرسشها 24 مي باشد. اصل رساله مشتمل بر پاسخ به 24 مسئله متفرقه است كه ظاهراً از جبل عامل‌ آمده و رشتي به آنها جواب داده است. آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد فيقول العبد الجاني ... الرشتي. ان بعض سلاك سبيل الحق و اليقين و طلاب البصيرة في الدين ... قد عرض علي مسايل غامضة ... قال سلمه الله. بعد السلام علي تلك الطلعة البهية‌. انجام كتاب: فان ذلك مقتدر في حقه. و هذا ظاهر واضح. انشاالله. و لاحول و لاقوة الا بالله ... قد فرغ من تسويدها منشيها في اليوم الثلاثا الرابع و العشرين من (ج 1/1236ق) مع كمال اختلال البال و اغتشاش الاحوال. حامداً مصلياً مستغفراً ... [عكسي دائرة المعارف 1: 358]

در ديباچه از پرسنده نامي نيامده و از او به «بعض اخوان الصفا ... » ياد شده است. ولي در «فهرست تصانيف السيد ... » كار محمد حسين محيط كرماني (هفـ) (رديف 6) و نيز در «فهرست كتب مشايخ» (ص309) از وي به شيخ اسماعيل بن شيخ اسدالله الكاظمي نام برده شده است. چهار پرسش و پاسخ است كه نمايه آنها در همان فهرست ها ‌آمده است: 1. معني عصمت 2. تفسير «اني جاهل في الارض خليفة» 3. وجوب معرفت ائمه دوازده گانه، 4. حديث طينت. با روش «قال سلمه الله» و «اقول» . (احمد منزوي) رساله اي است در پاسخ به يكي از اخوان الصفا درباره چند سوال: 1- اتفاق نظر اماميه بر وجوب عصمت امام (ع) قبل و بعد از حجيت و بلوغ (از ولادت تا وفات) و عصمت انبياء. 2- شرح مباحث طينت به اجوبه مسائل محمد رحيمخان ارجاع داده شده است. آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد، فيقول العبد الجاني ... الرشتي ان بعض اخوان الصفا و قدوة اصحاب الوفا ... قد اتي بمسايل عويصة و اراد الجواب علي الاستعجال، و انا مع اعتشاش البال. انجام كتاب: و قد شرحت مباحث الطيبة علي اكمل ما ينبغي علي حسب و سعي مما يسع الاظهار في عدة من الرسايل و اجوبة المسايل خصوصاً اجوبة مسايل محمد رحيم خان. و الله الموفق للصواب و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين. [دائرة المعارف اسلامي 1/112؛ فهرست كتب مشايخ 309ش 190]

پاسخهاي استدلالي مفصلي است به پرسشهاي ملا محمد تقي پيرامون حصول علم در شرعيات و فتح باب علم براي سالكان و تكليف مردم در عصر غيبت و چگونگي به دست آوردن آن تكليف و نظر رشتي در قواعد اصول فقه. سوالها به صورت متن و پاسخ ها با عنوان شرح مي باشد. (سيد احمد حسيني) آغاز كتاب: الحمدلله رب العالمين. . ان جناب الانجد الامجد ذا الفهم الوقاد و الفكر النقاد اللوذعي الالمعي راقي مراقي المعرفة. انجام كتاب: فأشرت اليه بالاشارة‌ الظاهرية و الباطنية ليعلم كل اناس مشربهم و لينال كل أحد مطلبهم. . [التراث العربي 3/48؛ مرعشي 13/196؛ حضرت معصومه 1/376؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامي 1/107 و 1/260 و 1/319؛ ذريعه 8/360: متن؛ فهرست نسخه هاي خطي فارسي 2/919؛ مشار فارسي 2/2189؛ دياني ص 128؛ دانشگاه تهران 15/4130 و 17/411 و 16/575؛ فهرست مشايخ 2/111؛ دائرة المعارف اسلامي 1/33 و 1/108و 1/109 و 1/110 و 1/171؛ اعلام 4/1884، مشار، مؤلفين5/37؛ ذريعه 8/260؛ اعلام 3/1884: فهرست كتب مشايخ 311؛ مشار 2/2189: براي چاپ ترجمه فارسي آن؛ مشار، مؤلفين 5/37: تصوير؛ فهرست كتب مشايخ 313؛ ‌ذريعه 18/32 «كشف الحق»، همانجا 21/226 «المعراج» ؛ اعلام 3/1884 «المعراج» ؛ مشار، عربي 482 «مجموعة الرسائل» چ 1277ق؛ مشار، مولفين، 5/37؛ نشريه 5/223؛ نسخه پژوهي 3/109؛ شيخ علي حيدر 1/367 و 1/375؛ دهگان ابراهيم 2/314؛ رايانه آستان قدس]

در جواب سيد احمد بن سيد حسن حسيني در رد بر يهود و نصاري و اثبات نبوت و ولايت ائمه اطهار عليهم السلام و بطلان مذهب مخالفين ايشان و مخالفين شيعه كه آنرا در 25 ربيع الاول 1258 هـ ق، ساخته است و چاپ شده. در پاسخ سيد حسن الحسيني نگاشته است. در پاسخ سيد احمد فرزند سيد حسن حسيني. در رد يهود و اثبات پيامبري حضرت محمد و ولايت حضرت علي و فرزندانش، با ديدي شيخي. در انجامه نگارنده تاريخ به پايان رسيدن 15 ع 1/1258ق آمده است. (احمد منزوي) در شرح رساله سيد احمد بن حسن حسيني در نبوت و امامت. اين اثر شرحي است بر كتابي كه سيد احمد احصايي براي مؤلف نوشته بوده است، و در متن به كلمات قال اقول بر مي خوريم. اين اثر بايد جزو آخرين آثار مؤلف باشد چرا كه تاريخ اتمام آن را ماه صفر از سال 1258 يعني يكسال پيش از درگذشتش ثبت نموده و كتابت نسخه حاضر هم در همان سال اتفاق افتاده است. (احسان شكراللهي) آغاز كتاب: الحمدلله الذي اوضح السبيل باقامة البرهان و الدليل و ابطل ... اما بعد، فيقول العبد الجاني. . كاظم بن قاسم الحسيني الرشتي ان السيد السند و الاخ المعتمد السيد احمد بن سيد حسن الحسيني قد كتب الي كتابا علي طريقة السلوك محصله الرد علي اليهود و النصاري و اثبات نبوة. انجام كتاب: ان اردت الاصلاح ما استطعت و ما توفيقي الا بالله. عليه توكلت و اليه انيب ... قد فرغ من املائها منشيها في الخامس عشر من شهر ربيع الاول من ... [الهيات مشهد 3/880؛ رايانه آستان قدس؛ ]

پاسخ 12 پرسش ملا حسين علي در مسايل گوناگون است، كه نمايه آنها در «فهرست كتب مشايخ» (ص 290-291) آمده است: 1. گزارش دو بيت منسوب به حضرت علي (ع) كه معني «داء‌و دواء» و «عالم اكبر و النطوا» در آنها چيست، 2. حقيقت صراط 3. گزارش «من عبدالاسم دون المعني فقد كفر» 4. لوح محفوظ 5. انبيا و كروبين و اجساد ائمه. 7. مراتب وجود 8. بطلان اشتراك معنوي و لفظي ... 12. غيبت كه اشد از زناست. در انجامه تاريخ نگارش چهارشنبه 10صفر 1237ق آمده است. و در فهرست پيشگفته چاپ آن را ياد كرده است. (احمد منزوي) رسالة فيها معني قوله (ع) : «دواؤك فيك ... » و قوله (ع) : « الصراط جسر ممدود علي جهنم و غيرها » . تم في سنة 1237. (انصاري محمد باقر) رساله ايست در جواب آخوند ملا حسين علي مشتمل بر دوازده سؤال: ‌1. از حقيقت قول امام عليه السلام دواؤك فيك و ماتبصر و داؤك منك و ما تشعير أتزعم انك جرم صغير و فيك اتطوي العالم الاكبر كه مراد از داء و دواء و عالم اكبر و انطوا چيست 2. استفسار از حقيقت صراط 3. از شرح حديث من عبدلاسم دون المعني فقد كفر تا آخر و بيان معني فرمايش امام عليه السلام و انا الذي لايقع علي اسم و لاصفة و فرق بين معني و مسمي و مصداق و مفهوم 4. بيان حقيقت لوح حفوظ و اينكه چگونه عقل كل يو طبيعت كليه و ماده كليه عرش استوي رحمتند و حال آنكه در مقام كرده اند 5. انبياء و كروبين اگر از فاضل اجساد ائمه اطهار عليهم السلام خلق شده اند، ليس يعني اينكه ميفرمايند ارواحكم في الارواح و انفسكم في النفوس چيست و آيا انبياء هم مانند ائمه اطهار عليهم السلام خلق شده اند. پس يعني اينكه ميفرمايند ارواحكم في الارواح و انفسكم في النفوس و ... 12. غيبت كه اشد از زياد است شروط و كيفيت آن چيست. آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد، فيقول العبد الفقير الحقير الجاني كاظم بن قاسم الحسني الرشتي. ان جناب الاكرم الاقدم ذولافهم السليم و الطبع المستقيم. . المال حسين علي اعلا لله شأنه. . انجام كتاب: و المرجو منكم المسامحة ‌لما انا فيه، من علة تشتت البال و اغتشاش الاحوال و الله المستعان في المبداء و المآل ... قد فرغ من تسويدها مؤلفها يوم الاربعاء عاشر شهر صفر المظفر 1237ق. [دائرة المعارف اسلامي 1/114]

در نسخه از پرسنده نام نيامده، بي ديباچه اي. نخستين پرسش درباره لعنت بر خاندان اميه، و دومين درباره «من مات غريباً فقدمات شهيدا»، سومين درباره «ان علياً خاتم الوصيين»، چهارمين در تركيب عرش از انوار چهارگانه ... در فهرست كتب مشايخ و ديگر مآخذ در دست تا به اينجا از ان نشاني بدست نيامد. (احمد منزوي) [دائرة المعارف اسلامي 1/213]

پاسخ سه پرسش است از كسي كه از وي نام نمي برد. نخستين پرسش درباره حديث ممازجت و مزايله كه در » كافي» آمده است: ان الله داخل في الاشياء لا بالممازجة و خارج عنها با بالمزايلة. همانكه نمايه 3 پرسش آن در «فهرست كتب مشايخ 350» آمده است. اين گفتار در «فهرست تصانيف سيد ... » از محيط كرماني چنين نشان داده شده است: «الرسالة الرابعة و الثلاثون في اجوبة مسايل من التوحيد و غيره» آنگاه نمايه سه پرسش. در انجامه تاريخ به پايان رسيدن دوشنبه دهه پاياني رمضان 1242ق آمده است. (احمد منزوي) سؤالاتي را كه درباره حديث «داخل في الاشياء لا بالممازجة ... » و قصد قربة در عبادات و آيه « لن تنالوا البر حتي تنفقوا مما تحبون ... » يكي از مريدان رشتي از وي نموده، به صورت مزجي جواب داده است. و آن را در روز دوشنه دهه آخر رمضان 1242 به پايان رسانده است. (علي صدرائي) اين رساله پاسخي است اعتقادي به سه سوال يكي از اجله به قرار زير: 1- مقصود از حديث «داخل لا كدخول الشئي في الشئي» و حديث «ان الله داخل في الأشياء لا بالممازجة و خارج عنها لا بالمزايلة». 2- مقصود از نيت قربتي كه شرط صحت عبادت است. 3- تأويل لن تنالوا البر حتي تنفقوا مما تحبون. رشتي در رمضان 1242 تأليف اين رساله را به پايان رسانده و ظاهراً چاپ نشده است. اين رساله حاوي پرسشهايي درباره مسائل زير است: طينت عليين و طينت سجين؛ تفسير آيات «انا لله و انا اليه راجعون» و «الا الي الله تصير الامور» ؛ وجه صحيح بسيط الحقيقه كل الاشياء؛ آيه مباهله و ... . . آغاز كتاب: بسمله. قال سلمه الله تعالي. سئوال كيف يدل العقل القاطع المطبوع علي النبوة الخاصة‌ و الولاية الخاصة بل ما نجد لايدل عليه العقل المسموع فلاينفع مسموع ... . اقول لئن اقصر الخطبة فقد اعظمت المسئلة. اعلم ... انجام كتاب: و قد قال الشاعر و من حضر السماع بغير قلب و لم يطرب فلا يلم المغني [عكسي دائرة المعارف 1: 110؛ فهرست معصوميه 2: 152]