آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

رضا داوری اردکانی از چهره‌های مهم اندیشه در ایران، در روزگار ماست. وجهی از این اهمیت را مخالفان هم نمی‌توانند تأیید نکنند. او یکی از طرف‌های بسیاری از مناقشات و مباحثات فکری و قلمی، به‌ویژه پس از انقلاب، بوده‌است و اندیشه‌هایش حتی برای تندروترین مخالفان، آن اندازه اهمیت داشته که در نقد و نفی آن‌ها بکوشند. این وجه عینی اهمیت اوست و این وجه ربطی به ذهنیات این و آن ندارد تا با رأی و نظر و تصور این و آن، از آن کاسته یا بر آن افزوده شود. اگر کسی همین اندازه اهمیت عینی در تاریخ اندیشۀ سرزمین و فرهنگی داشته باشد شناخت بهتر و دقیق‌تر او لازم است. چه رسد به این‌که این همۀ ماجرا نباشد و نفس اندیشه‌های آن فرد نیز واجد ظرافت‌ها و ظرفیت‌هایی باشد که به کار دیگر اندیشمندان بیاید و بتواند برای نسل‌های بعد به یادگار بماند و محل رجوع و بررسی و ارزیابی آن‌ها باشد.

رساله حاضر با عنوان "اتحاد و تناظر نظریه های معرفت و عشق و وجود در فلسفه افلاطون" بر آن است تا با طرح و بحث نظریه های سه گانه نامبرده, همگی آنها را تحت مساله و مفهوم واحدذ سیر صعودی از عالم محسوس به سوی ساحت معقول, گردآورد. با آین کار است که روزنه ای به سوی تناظر میان هر سه نظریه معرفت و عشق و وجود گشوده می شود. البته تناظر میان هر سه نظریه, خود به تناظر میان دو نظریه معرفت و عشق محول می گردد, چرا که اولا" معرفت و عشق اموری ذومراتب هستند و ثانیا" معرفت و عشق متضمن اصل حیثیت التفاتی است. به عبارت دیگر از نظر گاه افلاطون معرفت و عشق, همیشه معرفت به چیزی و عشق به چیزی می باشند. بر این اساس و با توجه به لزوم وجود فاعل معرفت و عشق ( شخص شناسنده و عاشق), تناظر میان مراحل معرفت با منال عشق در مرتبه نفس بشری است که تحقق می پذیرد. این نفس بشری نزول یافته از ساحت معقول و نامحسوس است که سیر و سلوک صعودی معرفت و عشق را از پایین ترین مرتبه محسوسات آغاز می کند و سپس به کمک حس و محسوس, به برترین نقطه ساحت معقول یعنی مبداء و مثال خیر و زیبائی مطلق تعالی می یابد.

اندیشمندان فلسفه­ی میان فرهنگی با قبول «دیگری» و نقد فلسفه مدرن از یک سو و بهره­مندی از تکثر ِفلسفی دوران پست مدرن و توجه به اقتضائات جهانی شدن از سوی دیگر، از فلسفهِ میان فرهنگی به عنوان گرایش جدید فلسفه در دوران معاصر، سخن به میان می­آورند و با نفی انحصار طلبی در فلسفه و فرهنگ خاص به دنبالِ تئوری گفتگوی بین فلسفه­ها و فرهنگ­های­اند. نظریه­ایی که لازمه­اش امکان بررسی آراء جدیدی از منظر فلسفه مذکور بوده و زمینه طرح اندیشه­هایی نظیر مولوی را فراهم می­سازد. همچون «دیگری» در نگاه ادهر مال «هستی مطلق و جلوه­های متنوع آن» در اندیشه مولاناست. مبنایی که بر اساس آن می­توان از امکان قرائت فلسفه میان فرهنگی سخن گفت. در مقاله حاضر با روش «توصیفی ـ تحلیلی» و بر اساس مبنای «دیگری» و «هستی مطلق و انتشار حقیقت» به عنوان فرضیه، نظریه «فلسفه میان فرهنگی» و ابعاد گوناگون آن تبیین شده است. مولوی بر این اساس، قائل به تکثر فرهنگ­ها و فلسفه­هاست. این تکثر زمینه فلسفه میان فرهنگی و تلاش برای دست یابی به همپوشانی فلسفه­ها و فرهنگ­ها؛ یعنی معرفت حقیقت مطلق را برای آدمیان مهیا می­سازد. از طرفی حقیقت مذکور زمینه همزبانی و گفتگوی میان فلسفه­ها و فرهنگ­ها را آماده کرده و افق­هایی از فهم مشترک را میان آنها فراهم می­کند.