آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

دکتر «رضا داوری اردکانی» از معدود متفکران معاصر ایران است که در همۀ موضوعات مهم فلسفی نظیر حقیقت، سیاست، دین، تاریخ، زبان، هنر، فرهنگ و علم و... صاحب‌نظر است. داوری فیلسوف است اما فلسفه را فراتر از مباحث فلسفی یا رد و قبول مطالب فلسفی می‌داند. به زعم وی فلسفه صرفا بافت فلسفی و تنظیم مطالب و مباحث و اقامۀ برهان و استدلال نیست، بلکه در اساس، حاصل یافت فیلسوف است از وجود، وجود متفکر را به سوی خویش می‌خواند، در گوش او نجوا می‌کند خود را به او می‌نمایاند. آن‌گاه فیلسوف، یافت خود را به ما عرضه و برای اثبات آن استدلال می‌کند. بنابراین برای درک تفکر فیلسوف باید از حجاب براهین و استدلال‌های او فراتر رفت و یافت او را دریافت. در این صورت به هم‌سخنی با او خواهیم رسید و دیگر رد و قبول او مطرح نخواهد بود. کتاب حاضر جشن‌نامۀ استاد رضا داوری اردکانی ـ از فیلسوفان معاصر ـ است که بخش نخست حاوی مقالاتی است فلسفی که به مناسبت بزرگداشت این فیلسوف برجسته عرضه شده است. بخش دوم به گفت‌وگو با محمدرضا ریخته‌گران ـ استادیار فلسفۀ دانشگاه تهران ـ نیز گفت‌وگو با استاد دکتر رضا داوری اردکانی اختصاص یافته است و در بخش پیوست‌ها نیز فهرست آثار این استاد گرانقدر و دست‌نوشته‌ها و تصاویری از ایشان به چاپ رسیده است.

ویتگنشتاین از فلاسفه صاحب نام قرن بیستم است که در تفکر فلسفی این قرن اثر پایداری از خود بر جای گذاشته است. او یکی از بنیان گذاران فلسفه تحلیلی است که توانست موضوع و محور اصلی فلسفه را به سمت بحث «زبان» سوق دهد. این تحول باعث شد سایر موضوعات نیز تحت الشعاع قرار گرفته و از منظر زبان مورد بررسی قرار گیرند. دین و باورهای دینی یکی از این موضوعاتی است که ویتگنشتاین با این نگرش جدید در هر دو فلسفه خود، مباحثی را در مورد آن مطرح کرد. در این نوشتار، طی سه بخش، آرای دینی او مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در بخش اول که جنبه مقدماتی و تمهیدی دارد، برخی از مباحث اصلی فلسفه او که مرتبط با باور دینی در فلسفه اول و دوم ویتگنشتاین است، مطرح خواهد شد، بحث از تناظر زبان و جهان، نظریه تصویری معنا و تعیین حوزة بامعنایی و بی معنایی از جمله مباحث فلسفه اول اوست. معنا به عنوان کاربرد، بازیهای زبانی، صورتهای زندگی، باورهای بنیادین و گرامر نیز مباحث مرتبط با فلسفه دوم او را تشکیل می دهند. در ادامه بحث ، امکان وجود باور دینی از نظر او بررسی خواهد شد و بحثی پیرامون اینکه آیا او نسبت به دین خاصی تمایل نشان می دهد یا نه، پی گرفته خواهد شد. در بخش دوم آرای اخلاقی دینی ویتگنشتاین در فلسفه اول او مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در سه فصل مربوط به این بخش از ارزشهای استعلایی، امور رازآمیز و باورهای اخلاقی دینی که عمدتاً شامل بحث خدا و سعادت می شود ، سخن گفته خواهد شد. در بخش سوم، طی چهار فصل، ساختار کلی باورهای دینی در تطابق با فلسفه دوم او تعیین می گردد. اعمال و آیین های دینی مورد بررسی قرار می گیرد. با طبیعت باور دینی و ویژگیهای سلبی و ایجابی آن و همچنین با تفاوت میان فرد معتقد و غیر معتقد آشنا خواهیم شد. بحث الهیات و واقعیت از نظر ویتگنشتاین مورد بحث قرار خواهد گرفت و در نهایت بخشی از تأثیرات تفکر او بر متفکران دینی قرن بیستم مطرح خواهد گردید.