آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

هدف این پژوهش بررسی معنای زندگی از نظر ارسطو و نقش لذت در رسیدن به آن با روشی توصیفی- تحلیلی است. ارسطو میان اینها ارتباط عمیقی ایجاد می‌کند و نیک‌بختی را شرط لازم و كافي معنادار شدن زندگي می‌داند. معنایی که لذت آن‌را همراهی می‌کند و مکمل آن است. ارسطو ابتدا دستیابی به نیک‌بختی را هدف نهایی معرفی می‌کند و سپس ارتباط میان لذت و معنای زندگی را بیان می‌کند. وی راه رسیدن به نیک‌بختی را فضیلت دانسته و فضایل را به دو دسته عقلانی یا اخلاقی تقسیم می‌کند. برتری فضایل عقلانی از مختص انسان بودنشان ناشی شده و لذا لذات حاصل از آن‌ها نیز ناب‌ترند. پس اولا و بالذات معنای زندگی را باید در آن‌ها جست. او لذت را شرط لازم و ناکافی براي نيك‌بختي می‌داند. بنابراین ما زندگی نمی‌کنیم برای رسیدن به لذت؛ بلکه زندگی می‌کنیم برای رسیدن به نیک‌بختی نهایی، که در سایه‌ی آن می‌توان صاحب برترین لذات شد. بخشی از مباحث او در نفس‌شناسی به بیان جایگاه عقلِ مفارق و فناناپذیر می‌پردازد که به نظر می‌رسد با توجه به این دیدگاه، وی ارتباط میان لذت و معنا را همچنان پس از مرگ پایدار می‌داند.

ترجمه ماشینی : این پایان نامه به بررسی پیامدهای ناشی از پذیرش مفاهیم خاصی از زبان در نظریه سیاسی و اجتماعی معاصر می پردازد. همچنین تأثیری که این امر بر برخی از گزارش‌های تأثیرگذار ارائه‌شده از پدیده‌های سیاسی عینی مانند تاچریسم داشته است را بررسی می‌کند. هدف اصلی این مطالعه، تثبیت مجدد ماهیت اجتماعی غیرقابل تقلیل زبان است، بُعدی حیاتی که، استدلال می‌شود، در صورت‌بندی‌های پساساختارگرایانه و پست مدرنیستی معاصر رابطه زبان/سیاست گم شده است. بخش 1 موضوع اصلی پایان نامه را با بررسی نقشی که برخی استعاره های مولد غالب از حوزه زبان شناسی در تضعیف مفهوم زبان به عنوان یک پدیده واقعاً اجتماعی و سیاسی ایفا کرده اند، در زمینه قرار می دهد. این شامل بررسی مفاهیم سیاسی است که از تصاحب پساساختارگرایانه و پست مدرنیستی میراث نظری سوسور ناشی می شود. به ویژه، اصرار بر مفهوم «نظام» زبان و ماهیت «اختیارانه» رابطه بین دال و مدلول. برخلاف دیدگاه‌های پساساختارگرا و پست مدرنیستی، یک برداشت ویتگنشتاینی از زبان در بخش دوم ارائه شده است که زبان را نه در قالب‌های صرفاً نشانه‌شناختی به‌عنوان ساختاری خودمختار و کاملاً نامعین، بلکه به‌عنوان شبکه‌ای اجتماعی از زبان‌ها و قواعد حاکم می‌نگرد. فعالیت های عملی؛ مفهومی که در مفهوم «شکل زندگی» ویتگنشتاین گنجانده شده است. در جریان این، نقدی درونی از مفهوم پساساختارگرا/پسامدرنیستی از زبان با تمرکز بر نوشته‌های لیوتار و رورتی توسعه می‌یابد که هر دو ادعای وفاداری به دیدگاه ویتگنشتاینی دارند، اما استدلال می‌شود که ناکامی‌های اصلی آنها ناشی می‌شود. از یک جهان شمول ناموجه مفاهیمی مانند «تفاوت»، ماهیت «خودسرانه» دال/رابطه مدلول، و «اقتضایی» زبان. در مقابل، خطی از استدلال از طریق نوشته‌های بعدی ویتگنشتاین توسعه می‌یابد که کاربردهای متنوع و نهفته در جامعه را از زبان باز می‌گرداند، که یکی از آن‌ها نشان دادن حالات امور در جهان سیاسی-اجتماعی است. استدلال می‌شود که همه این‌ها شباهت‌های مهمی را بین دیدگاه ویتگنشتاینی در مورد رابطه زبان/سیاست و دیدگاه‌های نویسندگان دیگر درباره این موضوع مانند ارسطو، مارکس و بوردیو نشان می‌دهد.

معیارهایی مانند حیات، ژن انسانی، فاعلیت اخلاقی، ادراک و احساس، روابط اجتماعی یا بیولوژیک و ترکیبی از موارد مذکور اموری است که براساس آن می توان درباره شأن اخلاقی موجودات گفتگو کرد. این نظریات براساس محوریت انسان و غیر انسان و با تأکید بر ارزش ذاتی، درصدد دفاع از معیار خود برآمده اند. مراد از ارزش ذاتی عموماً ارزش غیر ابزاری و مستقل از نظر ارزش گذار است. نگارنده معتقد است براساس بررسی دیدگاه های موجود، با توجه به دو مسئله ارزش اخلاقی و ارزش ذاتی به این نتیجه رسیده است که اولاً، اطلاق شأن اخلاقی برای غیرانسان (حیوانات و نباتات) به صورت حقیقی صحیح نیست؛ ثانیاً با پذیرش انسان محوری در مسئله شأن اخلاقی می توان ارزش ابزاری سایر موجودات را با توجه به هدف متعالی اسلام، همسان ارزش ذاتی دانست.

رساله فن شعر ارسطو يا بوطيقا که ساختار تئاتر را تبيين مي‌کند، رساله‌اي معتبر پيرامون نقد شعر است که نظريه‌پردازان تئاتر غرب از ديرباز توجه بسياري به آن داشته‌اند. پس از اسلام با انتقال بوطيقا به حوزه اسلامي، حکماي بسياري ازجمله فارابي و ابن‌سينا به شرح و تلخيص آن پرداختند. شرح فن شعر فارابي در باب ورود امر خيال به فن شعر و ويژگي شعر است. خيال نزد فارابي قوه‌اي عهده‌دار حفظ صور محسوس، تجزيه و ترکيب آنها و محاکات از محسوس و معقول توسط صور محسوس است. پاسخ فارابي به اين پرسش است که شاعران چگونه امکان مي‌يابند حقيقت را از طريق ابزارهاي غيرمستقيم انتقال دهند؟ اين پژوهش در قامت تحقيقاتي بنيادي تلاش دارد با بررسي رسالات شعري فارابي و فن شعر ارسطو ضمن بيان کردن ديدگاه آنها تصوير روشن‌تري از نظريات آنان درباره شعر به‌ دست دهد. نهایتاً پژوهشگر به اين نتيجه دست‌يافته که تحرير و تلخيص فارابي بر بوطيقا، پيش از هرچيز متوجه تلاش او براي فهم بوطيقاي ارسطو و تطبيق آن با عناصر فرهنگ اسلامي است.

پایان‌نامه‌ی پیش‌رو، پژوهشی‌ است ذیل مبحث الهیات، حول محور اندیشه‌های دو فیلسوف بزرگ تاریخ فلسفه، معلم اول ارسطو و معلم ثانی فارابی. روند پژوهش، با نگرش فیلسوفان یونان باستان حول مسئله امر الوهی آغاز می‌شود، در کشاکش شکل‌گیری اندیشه‌های الهی ارسطو قوت می‌گیرد، با نقطه نظرات فارابی در این حیطه ادامه می‌یابد و سرانجام با مقایسه‌ی ابعاد مختلف رویکرد آنان نسبت به مسئله الهیات به کمال می‌رسد. در خلال کلیدی‌ترین قسمت این پژوهش و در مقام مقایسهی رویکردهای الهیاتی هر دو فیلسوف، تاکید بر آن است که اگرچه این جهت‌گیری‌ها شباهت‌هایی با یکدیگر دارند، اما ارسطو، الهیات خود را همچون سایر مباحث متافیزیکی‌اش بر پایه مفهوم طبیعت یا فوسیس بنا می‌کند، از این رو نگرش الهی او نیز به سمتی سوق می‌یابد که محرک نامتحرک متافیزیک‌اش را، خدا می‌نامد، در حالی که فارابی از خدایی سخن می‌گوید که فوق جوهر، فوق عقل و فوق علم است و از او با عنوان «واجب الوجود جل جلاله» نام می‌برد. این تفاوت در نگرش آنان نسبت به مسئله الهیات، ریشه در تفاوت‌ مبانی آنان در حوزه‌ی هستی‌شناسیشان دارد.

در این مقاله کوشیده‌ایم به بررسی مفهوم جوهر در اندیشه فارابی بپردازیم و نشان دهیم که در کدام نقطه تصور فارابی از جوهر با فهم ارسطو از آن متمایز می‌گردد. بدین منظور ابتدا تعریف و معیارهایی را که فارابی در باب جوهر در کتاب الحروف مطرح کرده بیان نموده و تشریح می‌کنیم. سپس با معیار قرار دادن این تعریف و معیارها، مراتب مختلف جوهر را در دیگر آثار فلسفی او پی می‌گیریم. در ادامه برای بررسی تمایز نگاه او از ارسطو درباب جوهر مختصراً چیستی جوهر در کتاب متافیزیک را بیان می‌کنیم و در انتها به بررسی تفاوت‌های این دو نگاه می‌پردازیم. این تفاوت‌ها ناشی از نگاه ذات انگار ارسطو و وجودانگاری فارابی است. ارسطو در پی‌جویی حقیقتِ وجود، یا چرایی وجود موجودات، به جوهر متشخص جزئی می‌رسد؛ ازآنجاكه او جوهر و وجود را یکی می‌داند؛ اما برای فارابی تشخص شیء ناشی از وجود آن است و نه جوهرش. لذا شیء با وجود تقرر می‌یابد و این وجود سوای جوهر یا ذات آن شیء است.

بحث زمان و مکان از جمله مباحث ریشه‌دار و سنتی در تاریخ فلسفه است که در طول تاریخ اندیشه بشر، ذهن فلاسفه را از دوران یونان باستان به خود مشغول کرده چنان که آراء و اقوال بسیاری در این باب ابراز کرده‌اند. فلاسفه اسلامی نیز به سهم خود و به تأثیر از فیلسوفان یونان باستان به ویژه ارسطو، نظراتی در این باره ارائه کرده‌اند. ارسطو بحث از مکان را در کتاب طبیعیات و در نسبت با حرکت طبیعی، خلاء و زمان مطرح کرده است و در واقع، برخلاف افلاطون مفهومی طبیعی از مکان ارائه می‌کند. ارسطو تحلیل افلاطون از زمان و مکان را نمی‌پذیرد و می‌کوشد بنا به ساختار جسم، زمان و مکان را تحلیل کند. او مکان را سطح مماس جسم حاوی و محوی می‌داند و در حّد یک امر عرضی به آن بهاء می‌دهد و زمان را مقدار حرکت می‌داند. سهروردی گر چه در هستی‌شناسی، انسان‌شناسی و معرفت‌شناسی خود بیشتر افلاطونی است، ولی از آنجا که می‌کوشد درک تمثیلی از طبیعت را کنار زند و تحلیل عقلانی را جایگزین آن سازد، در تحلیل زمان و مکان جانب ارسطو را می‌گیرد و همانند وی مکان را رابطه سطوح اجسام و زمان را مقدار حرکت می‌داند.

بنیادی ترین مساله متافیزیک ازسطو ،مساله هستی (وجود )است و این نکته مسلم است که مساله هستی یا وجود و هست یا موجود ، در همه مراحل گسترش فلسفیش برای ارسطو – هر چند نه به یک نحو –مطرح بوده است .این مساله در متافیزیک به شکل گسترده و مشخص بیان می شود . ارسطو در متافیزیک ،علم به موجود را به شیوه های مختلف بیان نموده و به مناسبت موضوعات متعدد و متنوعی نیز برای آن قرار داده است . در آغاز کتاب چهارم ، مابعدالطبیعه را علم مطالعه  « موجود چونان موجود» میداند ، ودر بخشهای دیگر متافیزیک ، ما بعدالطبیعه به عنوان علمی که با موجود الهی غیرمتحرک –موجود مفارق – سر و کار دارد و همچنین به عنوان علمی که از بالاترین اصول و مبادی و علل اشیاءِ بحث می کند،توصیف شده است و در جایی دیگر به عنوان علم به جوهر یا جوهر نخستین است . از این رو از دیرباز ، شارحان و مفسران ارسطو و ارسطوشناسان در تعیین موضوع ما بعدالطبیعه دچار تعارض و مشکل بوده اند که در نهایت ،حاصل قرنها تفسیر رای ارسطو در باب « موجود بما هو موجود» به دو تفسیر مختلف« انتولوژی » و« تئولوژی » منتهی می شود. تفسیر یونانیان به موجودات مفارق و تفسیر فیلسوفان مسلمان (فارابی و ابن سینا) به موجود مطلق، که این دو تفسیر، تاکنون نیز مطرح است. این پژوهش نیز با گزارش و تحلیل این دو تفسیر به جهت تبیین تمایز فلسفه این دیار از فلسفه یونان ، درصدد مقایسه رای ارسطو و فارابی دراین مساله است.