آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

انسان به عنوان موجودي که سرشتی اجتماعی دارد و ذاتاً به دنبال سعادت و کمال اسـت، نیازمنـد بستري مطلوب براي نیل به اهداف عالیه خود میباشد. جامعه در پرتـو حکمـت، بهتـرین زمینـه براي ظهور و بروز استعدادهاي بالقوه در انسان است تا بتوانـد بـا بـه فعلیـت رسـاندن آن قـوا بـه کمالات والاي انسانی دست یابد. فارابی به عنوان مؤسس فلسفه اسلامی، با بهره گیري از منـابع وحی و تعالیم دین مبین اسلام، ایده مدینه فاضله را درجهت اعتلاي مقامات انسانی مطرح کرد. از دیدگاه معلم ثانی فقط از راه جامعه حکمت محور میتـوان بـه سـعادت حقیقـی دسـت یافـت. پژوهش پیش رو با تحقیق در آثار فارابی، به تبیین جایگـاه اساسـی حکمـت در مدینـه فاضـله می پردازد و پس ازآن ضرورت حکمت را در جایگـاه شـهروندان و حـاکم مدینـه بررسـی کـرده، درپایان نیز مدل مطلوب حکومت از دیدگاه او را مطرح میکند.

تبیین عقلانی نظریه امامت، از مهمترین و کارآمدترین ابزارهایی است که می تواند زمینه گسترش و صدور این اندیشه را به سراسر جهان فراهم آورد. از این رو، در این نوشته برآنیم یکی از نخستین تبیین های عقلانی این دیدگاه را بررسی کنیم؛ تبیینی که به وسیله ابونصر فارابی ارائه شده است. او از نخستین فیلسوفان جهان اسلام است که به ضرورت وجود رئیس اول و جانشین او (امام) در مدینه فاضله توجه کرده و در اثبات آن استدلال عقلی ارائه کرده است. دیدگاه او به گونه ای است که گویا بر مبنای تفکر شیعی بنا شده و تبیین عقلانی آن به شمار می رود. با توجه به این نکته، پرسش اصلی ما در این مقاله این است که آیا ویژگی ها و صفاتی که فارابی برای امام و جانشین رئیس اول در مدینه فاضله بر می شمارد با ویژگی ها و خصوصیات مطرح در کتاب های تشیع تناسب و همخوانی دارد؟ اگر آری آیا استدلال او می تواند مدعای مکتب تشیع را اثبات کند و یا نتیجه آن چیزی غیر از مکتب تشیع است. به منظور دستیابی به پاسخ مناسب در دو مرحله به بررسی این دیدگاه می پردازیم. نخست استدلال فارابی را تبیین می کنیم و سپس هم خوانی آن را با نظریه امامت در مکتب تشیع مورد بررسی قرار می دهیم.

تعلیم و تربیت یکی از مسائل مهم جوامع بشری است که همواره مورد توجه اندیشمندان و متفکران قرار گرفته. این پژوهش در پی بررسی اندیشه فارابی و دورکیم درباره تعلیم و تربیت است. هدف اصلی تحلیل دلالت‏های تربیتی تفکر این دو اندیشمند و نتایج حاصل از آن بر روی جوامع بشری است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش، روش «اسنادی» است که ابتدا بر اساس مطالعه اسنادی به بررسی آراء و نظریات این دو متفکر در زمینه تعلیم و تربیت پرداخته، سپس بر اساس روش «تطبیقی و مقایسه‏ای» وجوه اشتراک و تفاوت آراء این دو اندیشمند مورد مداقّه و بررسی علمی واقع شده است. آنچه به عنوان نتایج این پژوهش می‏توان مطرح ساخت این است که هر دو متفکر از لحاظ شیوه تفکر در مکتب کارکردگرایی قرار می‏گیرند و به انسان به عنوان موجودی اجتماعی می‏نگرند. هدف فارابی از طرح اندیشه تعلیم و تربیت حصول سعادت و خوشبختی است که جز از طریق «مدینه فاضله» میسر نخواهد شد. اما هدف دورکیم از طرح این مسائل، چگونگی دست‏رسی به حفظ نظم، ثبات و همبستگی افراد در جامعه است.