آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

آنچه نگارنده در این رساله آورده است ، بیان عقیده و نظر فیلسوف جهان اسلام و احیاء کننده فلسفه اسلامی، صدرالمتالهین شیرازی در بحث اجساد و حشر ارواح است .

خلاصه آنچه که این پایان‌نامه به دنبال آن است بدین قرار است : در بخش اول آن سعی شده است که گوشه‌ای از شخصیت والا و بلند مرتبه سرباز گمنام اسلام، مولی‌الموحدین و نیز کتاب ارجمند و مقدس نهج‌البلاغه از زبان صاحبنظران مختلف اعم از مسلمان و غیرمسلمان برشته تحریر کشیده شود، هرچند که شناخت و معرفت شخصیت آن ابرمرد تاریخ به جهت اتصال به عالم قدس‌الهی غیرممکن و محال می‌نماید. در بخش دوم به اثبات صانع مقدس از طرق گوناگون (فطرت ، حدوث و خلق عالم، قصد و عنایت ، فسخ عزائم و نقص همم) پرداخته شده است . اگرچه کتاب نهج‌البلاغه کتاب جامعی است و در راستای موضوع خاصی نیست و همانطور که از عنوان آن پیداست مولف و گردآورنده آن سعی نموده که تنها خطب و رسائل و کلمات قصار آن حضرت را که از جنبه ادبی و بلاغی نظر وی را جلب کرده گردآورد، لذا مسائل و موضوعات نهج‌البلاغه متفاوت بوده و مطلب خاصی را دنبال نمی‌کند. بنابراین در این قسمت برهان‌هایی را که در رابطه با اثبات باریتعالی بکار رفته، به آن اشاره شده و پیرامون آنها توضیحات مختصر داده شده است . در بخش سوم به این مطلب اشاره شد که اگرچه بر وجود اقدس خداوند، دلایل مختلف اقامه شده و چنانچه گفته‌اند الطرق الی الله بعدد انفاس الخلائق اما عقول را بر ذات و کنه او راهی نیست و عقل و فهم بشری عاجز و قاصر از آن است که وجود حضرتش را تحدید نماید و از آنجا که وجود مقدس او از هر جهت وجودی بی‌حد و نهایت و از هر نظر علی‌الاطلاق است ، موجود مقید و محدودی همچون انسان و یا ملائکه مقرب را به ذات او راهی نبوده و هرگز کنه وجود او را درک نخواهد کرد. در بخش دیگر به توحید و وحدانیت حضرت حق پرداخته و ضمن بیان یکتایی خداوند صفات ثبوتیه و سلبیه‌ای را که در کتاب نهج‌البلاغه به آنها اشاره شد و نیز قرآن کریم در مواردی به آنها پرداخته، مورد بحث قرار گرفته است . ابتدا با بیان این مطلب که صفت غیر از موصوف است به بیان غیریت و دوگانگی آنها اشاره شده و سپس در مورد خداوند بحث شده و با نفی صفات از او به توحید صفاتی خداوند و اینکه ذات او با صفات ، عینیت داشته، اشاره شده و در مورد بعضی از صفات زیر بطور مختصر توضیحاتی داده شده است . در قسمت نبوات و ولایات ، به نبوت عامه و خاصه اشاره شده و ویژگی و اختصاصات نبی و نیز وضع اجتماعی زمان ظهور، ذکر شده و به بیان فلسفه و فایده نبوت پرداخته و اینکه رسالت تنها وظیفه پیامبران است و تنها پیامبران هستند که می‌توانند واسطه میان خداوند و انسانها باشند. در بخش پایانی به اهمیت و ضرورت معاد و بازگشت به آخرت اشاره و آنگاه به خصوصیات بهشت و جهنم پرداخته و مقایسه‌ای اجمالی میان دنیا و آخرت صورت گرفته است و در آخر مراتب و درجات بهشت و رضوان الهی گفته شده و اینکه جایگاه و سرانجام اهل طاعت و معصیت بهشت و جهنم خواهد بود.

بدنبال پیشنهاد حضرت استاد علامه، سیدجلال‌الدین میری آشتیانی به کتابخانه آستان قدس رضوی و آیه‌الله مرعشی (ره) مراجعه کردم و با مشکلات عدیده‌ای توانستم چند رساله نفیس خطی را بیابم. ماهها طول کشید تا عکس نسخه‌ها را در اختیار بنده قرار دادند. در ابتدای کار، رساله‌هها را مطالعه کردم تا بهترین و صحیحترین آنها را بعنوان نسخه اصل انتخاب کنم، این عمل، با توجه به اینکه تجربه اول حقیر بود، وقت زیادی را به خود اختصاص داد. بعد از مطالعه و انتخاب نسخه اصل، به استنساخ آنها پرداختم، بعد از اتمام استنساخ شروع کردم به تطبیق کلمه به کلمه با نسخه‌های بدل و کمکی. از آنجائی که تفاوت لفظی و نه معنائی بین نسخه اصل و بدل، بسیار بود و از طرف دیگر نثر نسخه‌ها، نثر نسخه‌ها، نثر مخصوص به خود و از علامت‌گذاری کاملا معری بود، مشکل کار تطبیقی را دو چندان ساخته بود بهمین دلیل، دقت فراوان، وقت بسیار و وسواس زیاد را می‌طلبید، حقیر با شوق فروان، چیزی از این سه خواسته را فروگذار نکردم و با جدیت تمام کار تطبیق را به پایان رساندم. نسخه‌های بدون علام‌تگذاری بودند، لازم بود رساله‌ها را با اشراف بر محتوای جملات ، معانی کلمات و سبک و سیاق نگارش ، علامت‌گذاری گردد. این کار را با وسواس زیاد انجام داده‌ایم، امید است خلاف منظور مولف بیدار، حکیم محمد دهدار، واقع نگردیده باشد.

رساله حاضر مشتمل است بر ترجمه و تفسیر متن و شرح خواجه نصیرالدین طوسی بر کتاب اشارات و تنبیهات شیخ‌الرئیس ابوعلی‌سینا که هر دو از استوانه‌های حکمت مشا و از نوابغ روزگار خود بوده‌اند ابن‌سینا شارح بزرگ سخنان و آرا ارسطو و رئیس حکمای مشا است او موسس بسیاری از اصول و قوانین محکم و متقن فلسفه و مرجع مطلق علم طب و فلسفه و حکمت است خواجه‌نصیر را نیز استاد بشر و عقل حادی عشر نام نهاده‌اند او در تمام علوم و بخصوص فلسفه، کلام، ریاضیات ، هیات و نجوم ملجا و مرجع علما و دانشمندان معاصر خود بوده است .

رساله حاضر به پاسخ این سوال که «آیا انسان در افعال خود مجبور است یا اینکه در افعالش اختیار کامل دارد و به اصطلاح آموزش به او تفویض شده است یا اینکه فرض سومی در کار است؟» می پردازد.مسئله جبر و اختیار به عنوان یک مسئله فلسفی مطرح می شود که به زندگی اجتماعی همه مربوط می شود و مؤلف در پی حل صحیح همین مسئله است. مؤلف دراین میان نظریه جبریون، نظریه طرفدران امر بین الامرین و نظریه مفوضه را بیان می کند. در این رساله اساساً به اثبات اعتقاد به جبر که لازمه علومی چون روانشناسی، تاریخ، جامعه شناسی، اقتصاد، حقوق، اخلاق و سیاست است تأکید می شود و در مقابل نظریه مستشرقین که مکتب السلام را طرفدار جبریگری و نفی اختیار معرفی می کنند بیان شده و از احکام فیلسوفانی نظیر ملاصدرا و ابن سینا و.... استفاده می کند و در نهایت بحث را از زمان ارسطو مطرح و سپس در دایره اسلام و فرق اسلامی موضوع را بررسی می کند

رساله حاضر تحت عنوان توحیدالوهی در کلام امیرالمومنین(ع) است که مشتمل بر یازده فصل و هر فصل حاوی مباحث متفاوت است؛ که در فصل اول با عنوان توحید و اقسام آن به تعریف توحید و بررسی انواع آن می پردازد و فصل دوم با عنوان اثبات توحید خالق با استمرار از مبادی فلسفه اولی به بررسی و تشریح موضوع اختصاص یافته است؛ فصل سوم رساله تحت عنوان اثبات توحید خالق با استمرار از مبادی علم طبیعی، به اثبات وحدت عالم از طریق مبادی علم طبیعی پرداخته است و فصل چهارم با عنوان اثبات توحید خالق از راه برهان تمانع به بررسی تقریر دیگر بر آیه«لو کان فیهما الهه» می پردازد و فصل پنجم با عنوان طرح چند شبهه بر مبحث توحید خالقیت از نظر قرآن پرداخته است. فصل هفتم رساله به توحید در نهج البلاغه اختصاص دارد و فصل هشتم به توحید خالقیت در کلام علی(ع) مختص شده است و فصل نهم جبر و اختیار را در کلام مولا علی(ع) بررسی می کند و فصل دهم توحید ربوبیت را در آیات قرآن پژوهش کرده و فصل یازدهم با عنوان توحید عبودی به مباحثی چون تعریف عبادت و توحید عبادت می پردازد که پژوهشگر ابتدا موضوعات را از دیدگاه فلسفه بررسی می کند و سپس در کلام علی(ع) مورد پژوهش قرار می دهد. جهت تدوین رساله حاضر از روش کتابخانه ای استفاده شده است و از منابع مورد استفاده تحقیق می توان به: - اسفار(صدر المتالهین شیرازی) - شرح نهج البلاغه(علامه خوئی) - شرح نهج البلاغه(ابن میثم بحرانی) - شرح حکمت متعالیه(جوادی آملی) و.. .اشاره کرد.

رساله حاضر، به نام کشف الحقائق، شرحی است برکتاب نفیس و گرانقدر تقویم الایحان. مرحوم میر داماد خواسته است در اثر یک دوره عقاید شیعی را تبیین نماید. خود در مقدمه می فرماید: خواستم کتابی جهت تصحیح عقائد و ارائه معیاری برای سنجش متفکرین و مشتاقان علوم دینی و طالبان حکمت و عرفان عرضه نمایم. پس می توان گفت: تقویم الایحان کتابی است مؤجز در بیان مبانی اصول اعتقادی و با اینکه اثری است اسلامی کلامی، ولی به شکل و روش فلسفی بحث نموده است. تقریباً همه ابواب درباره فلسفه در آن آمده است که نیم اول آن می تواند تمهیدی برای نیم دیگر باشد، همانا بحث الهیات و بخصوص بحثهای مربوط به توحید می باشد. در این کتاب نفیس ارتباط مطالب و نحوه ورود و خروج مطالب به نحوی است که خواننده را به تعجب وا می دارد. نویسنده پس از استناد به ابطال تسلسل و امتناع صدقه، وجود خداوند را اثبات و آنگاه به خصائص ذاتیه می پردازد. و بی همتایی او را از همین راه اثبات می نماید، و بعد وارد بحث صفات ثبوتیه و سلبیه شده و آنرا مشروحاً بیان می کند. و بقیه کتاب روالی بر همین منوال دارد. هر چند سبک نگارش بیان مبانی فلسفی مغایرت با حکمت مشاء ندارد، ولکن می توان گفت: روح فلسفه اشراق بر کتاب حاکم است، مرحوم شارح در مقدمه شرح خود بر این کتاب بدین مطلب اشاره دارد و می فرماید: برای کشف غطاء و آشکار نمودن این کنز مخفی و رفع قناع اجمال از جمال این گرانقدر، اقدام به تألیف این شرح نمودم. از منابع مورد استفاده مؤلف می توان به کتابهای حکمت علائیه، حکمت الاشراق، طبقات، الهیات شفاء، کشاف، رسائل، تقدسات، منطق شفاء، نجات و... اشاره نمود.

رساله حاضر تحت عنوان ترجمه نیمی از کتاب الفریق الاسلامیه السیاسیه و الکلامیه است که تالیف البیر نصری نادر می باشد. در رساله از مهمترین فرق سیاسی و کلام اسلامی بحث شده است که از فرقه ها شروع می شود سپس جدال در مسائل کلامی با معتزله را مطرح می کند که بحث آنها درباره فهمیدن حقیقت وحی تحت انوار عقل است و سپس عقیده عقل را مطرح کرده که این بحث از طرف اهل حدیث مطرح گردیده است؛ بدین صورت محقق فرقه های اسلامی را مورد بررسی قرار داده و امتیازات و اختلافات مهم فرقه ها را ذکر می کند. جهت تدوین رساله حاضر از روش کتابخانه ای بهره گرفته شده است