آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

فلاسفه معتقدند ممکن­الوجودها همچنان که در ایجاد به علت نیازمند هستند در بقاء نیز به علت نیاز دارند. یکی از مباحث مهم عرفانی و دینی عبارت است از «جایگاه انسان کامل در جهان». در مقاله پیش رو با روش تحلیلی توصیفی، ابتدا چیستی انسان کامل مورد بررسی قرار گرفته و به این بحث پرداخته شده که انسان کامل تجلی­گاه صفات و اسماء الهی است. سپس با استناد و استشهاد به آیات قرآن کریم و روایات معصومین (ع) این حقیقت تبیین و اثبات شده است که وجود انسان کامل یا همان خلیفه مطلق خدا در زمین از زمان حضرت آدم استمرار داشته است. در ادامه بدین امر اشاره گردیده که عرفا و فلاسفه، انسان کامل را علت بقای عالم می‌دانند؛ چون از دیدگاه آنان انسان کامل به اذن خدا حافظ خلق است و مرکز دایره وجود و واسطه فیض الهی است و همه چیز به واسطه انسان کامل خلق شده و نظم و ترتیب عالم از وجود اوست و او غایت موجودات است. ضرورت عصمت در انسان کامل به‌عنوان خلیفه مطلق خداوند امری اجتناب‌ناپذیر است؛ چرا که او باید آینه تمام­نمای صفات و اسماء الهی و کون جامع باشد. در عصر حاضر این امر مهم برعهده حضرت ولی عصر امام زمان (عج) می‌باشد.

در این رساله سیر تاریخی مسئله عدل الهی از آغاز اسلام و عوامل و ریشه‌های اسلامی پیدایش اختلاف در این مسئله در بین مسلمین و بریدگی و قطع رابطه با منابع اولیه و اصیل معارف اسلامی، سوء استفاده‌های سیاسی و مذهبی به وسیله دستگاه خلافت ، پیدایش حوزه‌های‌علمیه بصره و کوفه، ظهور فرق کلامی و مکاتب فکری و اعتقادی هم چون معتزلیان و اشاعره، درگیری درباره مسائلی همچون امامت و عدل و گناه کبیره قضاء و قدر، عقائد معتزلیان، دراین باره و موضوع استطاعت و قدرت انسان در افعال خودش ، دیدگاه متکلمین، دراین‌باره و موضوع استطاعت و قدرت انسان در افعال خودش ، دیدگاه متکلمین معتزلی در مسئلهء عدل بعد از فراغت از اصل وجود خدا و فقط به عنوان اثبات صفت عدل برای خداوند است و تبیین تفاوت اساسی طرح بحث عدل بین متکلمین و فلاسفه و اختلاف دید این دو گروه دراین زمینه بحث شده‌است .

طلب از غیر خدا، پس از آن‌که در قرن هشتم از سوی ابن‌‌تیمیه عملی شرک‌‌آمیز اعلام شد، به یکی از پردامنه‌‌ترین بحث‌‌ها میان سلفیان و مسلمانان تبدیل گشته است. این گروه با استناد به آیات قران و آنچه اجماع امت می‌نامند، طلب از غیر خدا را سبب خروج از دایره اسلام می‌دانند. تبیین ماهیت مشرکانه استغاثه، این گروه را واداشته تا دلیلی تحلیلی نیز بر مدعای خود اقامه کنند. در این دلیل ادعا شده است که استغاثه از غیرخدا مستلزم انتساب صفات خاص خدا به بندگان و تشبیه آنها به خداست و از این جهت، عملی مشرکانه است. این در حالی ‌است که انبیای الهی نیز از غیرخدا طلب کمک می‌کردند. افزون بر این، به گواهی قرآن و احادیثی که خود سلفیان نیز قبول دارند، صفاتی که این گروه مدعی اختصاص آنها به خداهستند، مختص خدا نیست و بندگان نیز می‌توانند آنها را کسب کنند.

حس مشترک به منزله لوحی است که صور را یا از طریق حواس ظاهر دریافت می کند یا از قوه تخیل. آن چه انسان از طریق ادراکات حسی دریافت می کند، همان صوری است که در آن لوح ارتسام و انتقاش یافته است. در عالم خواب و برخی از بیماری ها قوه تخیل فعال می شود و صوری را در حس مشترک ترسیم می کند. در نتیجه، شخص چیز هایی می بیند که دیگران ادراک نمی کنند. در اینگونه بیماری ها نفس مشغول تدبیر بیماری می شود و قوه تخیل به فعالیت می پردازد. در این حالت طب متسافل به سراغ جن گیرها و دعا نویس ها و شیادان دوره گرد می رود و طب متوسط از حال نفس غافل می شود و مستقیما به سراغ بدن می رود و طب متعالی به کمک نفس می شتابد و با دوا و دعا و صدقه، نفس را تقویت می کند، تا کار خود را به خوبی انجام دهد و سلامت را به بدن باز گرداند.

این پژوهش از چهار بخش با این مباحث تشکیل شده است. بخش اول واژه شناسی میثاق و مترادفهای آن و کاربرد واژه میثاق؛ بخش دوم، انواع پیمانها: پیمان عام الهی، پیمان خاص الهی، و پیمانهای دیگر؛ بخش سوم،وفا به عهد و پیمان: اهمیت وفای به پیمان در جامعه انسانی، لزوم وفای به عهد، واکنشهای مثبت در برابرپیمان الهی و وفای به پیمان با ملتهای دیگر؛ بخش چهارم، پیمان شکنی: قرآن و پیمان شکنی، واکنشهای منفی در برابر پیمانهای الهی و موارد نقض عهد در قرآن،موارد جواز نقض عهد. در طول پایان نامه قرآن به عنوان منبع اصلی و نهج البلاغه و کتب روایی در تکمیل بحث مورد استفاده قرار گرفته اند.

در این پایان نامه معراج از دیدگاه قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته و از این موضوعات بحث شده است: معنا و مفهوم معراج، دلایل معراج، امکان وقوعی،دلایل قرآنی و روایی و عقلی، تعدد معراج، چگونگی معراج، زمان و مکان و وسیله معراج، کیفیت معراج،هدف معراج در قرآن و روایات، هدف معراج از دیدگاه اندیشوران، دستاوردهای معراج، و سفرنامه معراج

ملّاصدرا به عنوان متفکرى جامع نگر، رویکردهاى فلسفى، عرفانى، و کلامى گوناگونى را در باب چیستى وحى بررسى کرده و کوشیده است تا عناصر مختلف اندیشه متفکّران پیش از خود را در نگاه معرفتى اش هضم کند. از این رو، در آثار گوناگون صدرالمتألّهین، سه رویکرد قابل مشاهده است که وى براى وحدت بخشى و جامعیت، به سمت حلّ تعارضات این رویکردها حرکت مىکند.نویسندگان در این مقاله تلاش مىکنند نشان دهند که ملّاصدرا رویکردهاى مختلف و مبانى متنوّع را در هندسه حکمت متعالیه به یکدیگر مى پیوند تا مشخّص شود که رابطه وحیانى و حقیقت وحى، به جاى آنکه حقیقتى ماهوى باشد، حقیقتى وجودى است. و به تبع، وجودى بودن است که در مراتب مختلف هستى قابل تشکیک است و در بستر مراتب هستى، از قرآن امرى تا فرقان خلقى، سیّالیت و تدرّج دارد. این وحى شناسىْ قرآن شناسى خاصّى را براى ملّاصدرا به ارمغان مى آورد که رنگ وبوى وجودى دارد. توجه به مراتب و ابعاد مختلف حقیقت وحى، نظرگاه او را از فروکاهش گرایى به یکى از ساحت هاى معرفتى وحى نظیر کلام لفظى، معرفت عقلانى، و... مصون مى دارد.