آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

ابراهیم (ع) نیای بزرگ پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت (ع) بعد از رسول اکرم (ص) بزرگترین پیامبر الهی می باشد و نام او 69 بار در قرآن آمده است. سیره عقلانی ایشان مبتنی بر پرسش گری و حقیقت جویی می باشد و از روش استدلالی خاصی بهره می برد. ابراهیم (ع) در برابر عموم مردم با بهره وری بهینه از بسترها و فرصت ها و تجاهل و مماشات با آنها بهترین منطق را برمی گزیند. آن حضرت از ویژگی های اخلاقی منحصر به فردی برخوردار است. نسبت به خداوند بسیار مهر می ورزد تا آنجا که این ویژگی او را به مقام خلة می رساند و به عنوان خلیل خدا برگزیده می شود. او به چنان یقینی رسیده است که ملکوت را به راحتی مشاهده می کند و از هر نوع شک و تردیدی خالی می شود و به مرحله ای از صداقت راستی رسیده است که هیچ گاه زبان به دروغ نمی آلاید. در نیایش خویش، هم برای خود دست به دعا برمی دارد و هم برای جامعه. برای خود حکم و صلاح و قبول اعمال و بهشت را می طلبد، برای امامان (ع) اسلام را و برای مردم امنیت و توسعه اقتصادی مسألت می کند. در رفتار با آزر که یکی از اعضای خانواده او بود، گفتگوی منطقی و مؤدبانه را پیش رو قرار می دهد و در مواقع لازم به امر به معروف و نهی از منکر می پردازد. با همسران ارتباط عاطفی عمیقی برقرار می کند و با سپردن مدیریت داخلی منزل به آنها روح مسؤولیت پذیری را در آنها می دمد. فرزندان را با دعا و آرزوهای بلندی که در سر دارد همیشه به بزرگی یاد می کند و زمینه های فراوانی برای امامت و سرآمدی ایشان آماده می کند. در برخورد با جامعه مشرکین ، از راه گفتگو با آنها و مانع زدایی و بستر سازی به دعوت آنها به توحید و یکتاپرستی می پردازد و در مواقع لازم از آنها و یا عقایدشان برائت می جوید. حاکمان را به فراموشی نمی سپارد و با گفتگو و محاجه و بت شکنی عظمت پوشالی دستگاه حاکمه را در هم می ریزد و مشروعیت آن را به چالش می خواند. در رفتار با قوم لوط که دچار عادت زشتی شده بودند صبر و شکیبایی را از کف نمی دهد و چون به هدایت آنها امید دارد با ملائکه عذاب به مجادله بر می خیزد.

چکیده ندارد.

این رساله یک نگاه معرفت شناسانه به کتاب وزین نهج البلاغه دارد.اولین مطلبی که مورد بررسی قرار گرفته ، تبیین ماهیت شناخت است. از دیدگاه امام علی (ع) شناخت همچون حقیقت نور است. مطلب دیگر ، بحث امکان شناخت است. محور دیگر بحث ، مبانی شناخت است.همچنین اقسام بحث شناخت مورد بررسی قرار می گیرد. محور دیگر بحث در مورد منشا خطای در ادراک است. مبحث دیگر تبیین شناخت حضوری و ماهیت آنست.همچنین مبحث دیگر مورد بررسی در مورد ابزارهای شناخت است.آخرین قسمت بحث در مورد تبیین آفت های شناخت است.

ارائه ملاک تمایز علوم مبحثی مهم در علم شناسی است. از آنجا که تفسیرهای مختلف از عرضی ذاتی در اخذ ملاکهای مختلف تمایز علوم بی تاثیر نیست و پاره ای از اشکالات بر تمایز به موضوع از جانب عوارض می باشدو... نخست مفصل از مبحث عوارض ذاتی و دیدگاههای مختلف در باره آن سخن گفته ایم و آن گاه ملاکهای ارائه شده از سوی دانشمندان مسلمان ( منطق دانان و اصولیان) به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته و توانایی هر یک از آنها در جدایی علوم مورد ارزیابی واقع شده است. ملاکهایی که مورد بررسی قرار گرفته اند عبارتند از: تمایز به موضوع, تمایز به غایت, تمایز مبتنی بر تفصیل علوم به حقیقی و اعتباری ( موضوعی- غایی) , تمایز به جامع محمولات, تمایز به موضوع یا محمول یا هر دو , تمایز مبتنی بر تفصیل علوم در دو مقام تحقق و تدوین , تمایز به هر آنچه که می تواند در تمایز مدخلیت داشته باشد, تمایز به سنخیت و تمایز به روش. در این بحث و بررسیها مشخص شده است که تمایز در علوم حقیقی- علومی که ما به ازاء یا منشا انتزاع خارجی دارند- به موضوعات آنهاست, و این ملاکی است که در مقام تدوین قادر به تمییز علوم است , ملاکی حقیقی که اعتبار معتبر در آن دخلی ندارد. در این علوم از عوارض ذاتی یک علم - مطابق تفسیر دیدگاه سوم عرضی ذاتی- بحث می شود. اما علوم اعتباری را به وسیله این ملاک به نحوی حقیقی ( یعنی به گونه ای که بسته به اعتبار معتبر نباشد) نمی توان از هم تمیز داد, بلکه به گونه اعتباری, آن هم در مقام تحقق. تمایز به غایت نیز این گونه است , یعنی فراخی و تنگی مسائل یک علم به دست اعتبار معتبر است اما در مقام تدوین. بنابراین بر تمایز به موضوع در علوم اعتباری برتری دارد. نیز مشخص شده است که بیشتر دیدگاههای دیگر که به گونه ای در پی ارائه ملاکی بوده اند که به نحو حقیقی علوم را از هم متمایز کند, توفیقی در این امر نداشته اند, آن چنان که دیدگاه تمایز مبتنی بر تفصیل علوم در دو مقام تدوین و تحقق- که آمیزه ای از دو گونه حقیقی و اعتباری ملاک تمایز است می باشد- و نیز دیدگاهی که همه عناصر را برای تمایز علوم دخیل می داند.

آخوند ملا علی نوری که از حکمای سده دوازدهم و سیزدهم هجری قمری و شاگرد آقا محمد بید آبادی بوده است، توانست با قریب هفتاد سال تدریس فلسفه و تربیت شاگردان بسیار و نگارش شرح و تحشیه بر کتابهای ملاصدرا، حکمت متعالیه را به جریان غالب فلسفی در ایران تبدیل کند . یکی از آثار او تفسیر مبسوط سوره توحید است که در زمره تفاسیر فلسفی و عرفانی قرار دارد؛ هر چند به شیوه رایج کتب تفسیری نگاشته نشده است . دریغا که این تفسیر ناتمام ماند و آخوند نوری تنها توانست مقدماتی در باب توحید و مراتب آن برای طالبان حکمت و معارف قرآن به یادگار گذارد . این رساله به دو بخش مجزا تقسیم گردیده است. در بخش اول، مقدماتی در باب علم تفسیر و زندگانی ملا علی نوری و معرفی نسخه های خطی کتاب و شیوه تصحیح آنها آمده و در بخش دوم نیز متن تفسیر سوره اخلاص آخوند نوری به همراه حواشی مولف بر تفسیر خویش قرار داده شده است

طبق مدعای حرکت جوهری، عالم طبیعت در حال تغییر و نو به نو شدن است به گونه‌ای که آن به آن، صورت جدیدی بر روی صور پیشین قرار می‌گیرد. طبق این نظریه، نفس انسان به جهت علقه‌ای که به عالم طبیعت دارد، نیز مشمول این حرکت و سیلان تدریجی است. حدوث جسمانی نفس، ایجاد نفس را از دل جسم و در نتیجه تحوّل آن می‌داند. در این رساله تأثیرات این دو نظریه در علم اخلاق مورد کنکاش و بررسی قرار گرفته که روش آن کتابخانه‌ای، توصیفی و تحلیلی است. آسیب‌شناسی حرکت جوهری نفس و پاسخ به برخی انتقادات قابل طرح به این نظریه، از جمله اهداف آن محسوب می‌شود.غایت اخلاق، تأمین سعادت است، اما طرح حرکت جوهری در نفس، موجب می‌شود تا غایات نفس، متعدد و راه وصول به غایت برای هر فردی نیز عوض شود. از این روی، با تفاوت مطرح در سلوک مختلف نیل به غایات اخلاق، مطلق نبودن و نوعی نسبیّت در اخلاق مطرح خواهد شد. لذا نسبیّت‌گرایی اخلاقی به عنوانی چالشی در ذیل نظریه حرکت جوهری نفس در فصل چهارم مورد بحث و بررسی قرار گرفته و سعی شده است به کمک اصول و مباحث مطرح در مباحث پیشین، پاسخی برای سوال اصلی رساله ارائه شود. تکثرگرایی اخلاقی نیز چالش دیگری است که لازم است مورد توجه قرار گیرد.تفاوت مطرح بین نفوس در ذیل حرکت جوهری، تفاوت تشکیکی است که در سایه آن، ارتقا یا تنزّل درجه مراتب نفوس جایگاه پیدا می‌کنند. بر این مبنا ممکن است بتوان نوعی تشکیک در سعادت را طرح کرد، اما تشخیص‌های خوب یا بد و برداشت‌های احکام در هر مرتبه عمومیت و اطلاق دارد، لذا این نظریه، محملی برای نسبیّت‌گرایی اخلاقی فراهم نمی‌کند. ضمن اینکه نفوس صاحب مراتب برتر به جهت اشرافی که دارند می‌توانند احکام و حالات مراتب پایین‌تر را متناسب با آن مرتبه دریابند. حرکت جوهری نفس و حدوث جسمانی آن، پیامدهای ایجابی و لوازم تربیتی نیز دارد. اشتدادپذیری نفس، کمال‌گرایی بی‌نهایت و تجسّم و تجسّد اخلاق از جمله پیامدهای ایجابی این دو نظریه است و تأثیر افعال و رفتار در ملکات اخلاقی، نقش نیت در تکامل و رشد انسان، اثر معاش در معاد، جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء بودن اخلاق و... را می‌توان از لوازم تربیتی حدوث جسمانی و حرکت جوهری نفس دانست.

مسأله حیات ایده آل انسان، از دیرباز برای فلاسفه و اندیشمندان مطرح بوده است و هر یک از آنهاویژگیها و شیوه هایی را برای رسیدن به این حیات مطرح نموده اند. حقیقت آن امری است فراتر از حیات نیوی و فعل و انفعالات فیزیولوژیکی، و برهمین اساس، حیات در یک تقسیم بندی اولیه به دو قسم حیات ابتدایی یا طبیعی محض و حیات حقیقی و انسانی تقسیم می شود. و به همین جهت اصل حیات یک امر تکنیکی و اشتدادی می باشد که از مرتبة پایین آن شروع شده و تا به مرتبة بالا که حیات معقول است ادامه می یابد. قرآن کریم در یک تقسیم بندی، حسیات انسان را به دو نوع حیات دنیوی و اخروی تقسیم می نماید ودر آیات متعددی به بیان ویژگی های هر کدام از ایندو نوع حیات می پردازد، و در نهایت حیات شایستة انسانی را حیات طبیه و صراط مستقیم معرفی می نماید. (من عمل صالحا من ذکر أو انثی وهو مؤمن فلنحیینه حیاة طیبة). در بین فیلسوفان اسلامی استاد محمدتقی جعفری و از بین فلاسفه اگزیستانسیالیست در غرب، کارل یاسپرس تلاش زایدی را با توجه به نوع بینش و آموزه های خود در جهت معرفی حیات ایده آل انسان به کار بسته اند. استاد محمدتقی جعفری با بهره گیری ازآموزه های خود در جهت معرفی حیات ایده آل انسان به کار بسته اند. استاد محمد تقی جعفری بابهره گیری از آموزه های قرآنی و دینی حیات ایده آل را حیات معقول دانسته است و آن را حیات آگاهانه ای می داند که در آن نیروها و فعالیت های جبری و جبرنمای زندگی طبیعی را بابرخورداری از رشد آزادی شکوفان در اختیار، در مسیر هدفهای تکاملی نسبی تنظیم نموده،شخصیت انسانی را که تدریجا در این گذرگاه ساخته می شود، وارد هدف اعلای زندگی می نماید.ایشان سعی نموده است تا به تبیین صحیح ارتباطات چهارگانه انسان با خود، انسان با خدا، انسان باهمنوعان و انسان با جهان هستی بپردازد و همچنین به سؤال های شش گانه، ‎1. من کیستم؟ ‎2. به کجا آمده ام؟ ‎3. برای چه آمده ام؟ ‎4. با کیستم؟ ‎5. چگونه آمده ام؟ ‎6. به کجا خواهم رفت؟ درچارچوب حیات معقول پاسخ قانع کننده ای بدهد. یاسپرس نیز با طرح وجوه چهارگانه وجود(دازاین، اگاهی کل ی، روح و هستی) مرتبة والای حیات انسانی را مرتبه هستی داری می داند و آن را در قالب حیات فلسفی که همان حیات ایده آل مورد نظر اوست معرفی می نماید که مهمترین ویژگی های آن را: ‎1. مراقبه ‎2. تأؤمل متعالی ‎3. تفکر در وظایف خود، می داند. اخلاق نیز درحیات معقول از اهمیت بسزایی برخوردار است. و یکی از عوامل موثر در سعادت انسان، درزندگی محسوب می شود. حیات معقول ممکن است در معرض آسیب هایی نیز قرار گیرد که می بایست به شناخت و رفع آنها همت گماشت.

مساله غایتمندی یا هدفداری آفرینش، یکی از مسائل بنیادی در زندگی بشر است؛ در این زمینه دوسوال اساسی مطرح است: یکی اینکه آیا آفریننده و فاعل این جهان، از (در) کار خود هدفی داشته است؟ دیگری اینکه آیا این جهان به عنوان آفریده و فعل خداوند، هدف و مقصدی دارد؟ سوال اول، بیانگر غایت فاعلی و سوال دوم، بیانگر غایت فعلی است. مکاتب مختلف کلامی و فلسفی، پاسخهای مختلف و متعددی به این دو سوال داده اند؛ به طور کلی سه موضع در پاسخ به دو سوال فوق اتخاذ شده است؛ عده ای به کلی منکر غرض و غایت در افعال الهی شده اند. عده ای قائل به وجود غرض و غایت در همه افعال شده اند. عده ای دیگر وجود غرض و غایت در برخی افعال را پذیرفته اند اما منکر عموم و لزوم آن شده اند. در این نوشتار، معانی لغوی و اصطلاحی غایت را مورد بررسی قرار داده و بیان داشته ایم که بهترین معنای لغوی رای « غایت » همان واژه « هدف » است و بهترین تعریف اصطلاحی برای « غایت » ، تعریفی است که هم شامل غایت فاعلی باشد و هم شامل غایت فعلی؛ یعنی آنچه حرکت فعل و فاعل به سوی آن است و فعل به آن منتهی می شود و فاعل هم به خاطر آن کار انجام می دهد. سپس به بیان غایت بالذات آفرینش از دیدگاه قرآن و حکمت متعالیه پرداخته ایم؛ غایت بالذات آفرینش از دیدگاه قرآن و حکمت متعالیه پرداخته ایم؛ غایت بالذات آفرینش از دیدگاه قرآن را حقیقت عبادت و غایت بالذات آفرینش از دیدگاه حکمت متعالیه را ذات خداوند معرفی کرده ایم.

این پایان نامه تصحیح نسخه خطی شرح و ترجمه کتاب ایمان و کفر اصول کافی از کتاب الصافی فی شرح الکافی است که توسط ملا خلیل بن غازی قزوینی (‎10891) از سال ‎1064 هجری تا ‎1084 هجری نوشته شده است./

شیعیان زیدیه د رخصوص امامت دیدگاهی خاص به خود دارند. آنان اگر چه همچون دیگر شیعیان به امامت علی(ع) و حسن (ع) و حسین (ع) به عنوان امامانی معصوم و منصوص معتقدند ولی از آن پس امام را رهبری غیر منصوص و غیر معصوم می‌دانند که با داشتن مجموعه‌ای از صلاحیت‌ها بر علیه حکومت‌های ظلم و جور قیام می‌کند و رهبری جامعه اسلامی را بر عهده می‌گیرد. به همین دلیل تعریفی که زیدیه از امامت ارائه می‌کنند و دلائلی که برای ضرورت نصب امام اقامه می‌نمایند و صفات و شرایطی که برای امام می‌شمرند همگی به نوعی منطبق بر همین نظریه است. البته دربررسی نظریه امامت در زیدیه ، به نظراتی متفاوت نی زبرخورد می‌کنیم که باید ان را نوعی خلط و تاثیر گرفتن از اندیشه امامتی دانشت که زیدیه در مورد سه امام نخست و دیگر شیعیان از جمله امامیه در مورد امامان خود قائل هستند.