آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر به یکی از مهم ترین موضوعات علمی پرداخته است و آن«تئوری شناخت در پرتو قرآن کریم» است. که در سه بخش کلی و یک خاتمه تدوین شده است و عبارتند از: 1 بخش مقدماتی این بخش در دو فصل عنوان شده است. فصل اول آن به تعریف نظریة معرفت(تیوری شناخت)، موضوع آن و تاریخ پیدایش آن و نیز تفاوت نظریه معرفت با معرفت شناسی(epistemolgy) پرداخته است. همچنین در این فصل به جایگاه تئوری شناخت به طور عام در میان سایر علوم و به طور خاص رابطة آن با علم فلسفه اشاره شده است. در فصل دوم، از جایگاه علمی این بحث در قرآن کریم سخن گفته شده است. مهم ترین نتایج حاصله از این دو بخش عبارتند از: الف اثبات این موضوع که تفاوتی ما بین علم«تئوری شناخت و معرفت شناسی» وجود ندارد. ب تلاش به منظور اثبات پیشینة اسلامی در پیدایش نظریة معرفت و اینکه قبل از تأسیس این علم در متون اسلامی نیز موارد بحث و جایگاهی خاص داشته است. 2 بخش اول با عنوان«معرفت» در ابتدای بحث به توضیح و تعاریف اسلامی پژوهش پرداخته است که مهم ترین آن مباحث،«تعریف معرفت» و بررسی واژة معرفت از نظر لغت و اصطلاح و برخی از مباحث و مناقشات که پیرامون تعریف«معرفت» وجود دارد. و به طورگذرا به تفاوتی که از دیدگاه قرآن مابین دو واژة معرفت و علم وجود دارد پرداخته شده است به آن معنی که در قرآن کریم واژه معرفت فقط شامل جزییات است و به عبارت دیگر اخص از علم و در مقابل انکار است ولی واژه علم، عام است و شامل کلیات می شود و نقطه مقابل جهل است. 3 بخش دوم: دارای پنج فصل است که عبارتند از: فصل اول: معرفت را به طور عام مورد بحث و بررسی قرار داده است و در این فصل به این نکته مهم اشاره شده است که علیرغم سخن مشهور و صاحبان علم معرفت شناسی، پنج روش برای شناخت وجود دارد و سه روش نیست. و این مطلب را با ادله و براهینی که برای خواننده قابل توجه است در فصل آتی بیان شده است. و همچنین دلایلی را به صورت پژوهش میدانی از تاریخ معرفت در تفکر یونان باستان برای اثبات مطالب مذکور آورده ایم و در فصولی که برای ایجاد شناخت آمده بحث گردیده است و اینکه شناخت دارای مراحل متعددی است و هر دوره دارای خصوصیاتی است که مجهول بعدی را با توجه به این دوره ها نام گذاری نموده ایم بدین ترتیب فصل بندی شده است: فصل دوم: مرحلة وهم فصل سوم: مرحلة شک فصل چهارم: مرحلة یقین فصل پنجم: روش هایی که برای شناخت وجود دارد که در دو مرحله بحث شده است. دورة اول بی نظمی و آشفتگی رفتاگرایانه، دورة دوم شروع رفتارگرایانه. آنچه گفته شد به طور اختصار از مهم ترین مباحث بود که در فصول این پژوهش به آن پرداخته شده و نتایجی که از این پژوهش به دست آمده است و امیدواریم که مشتاقان به بحث مذکور با رجوع به فصول و مباحث آن از پژوهش حاضر بهرة کافی را برده و رضایت مندی آنان فراهم شود.

در این پایان نامه، پس از بیان اجمالیِ سیر تدوین حدیث در ادوار گذشته، مهم ترین محدّثان قرن های نهم و دهم هجری که دارای تألیفات حدیثی بوده اند، معرّفی شده اند و به بیان شرح حال، استادان، شاگردان و آثار آنان پرداخته شده است. با معرّفی محدّثان بزرگ این دو قرن و بررسی روش آنان در نقل و تدوین حدیث، میزان توجّه و اقبال عمومی به حدیث، نوع احادیث نقل شده در موضوعات مختلف، کیفیت نقل حدیث از جهت دقّت یا تسامح در متن، تقطیع، نقل به مضمون، و نیز دقّت در نقل سند و شرح و تفسیر احادیث و. . . روشن می گردد. ضمناً میزان توجّه به منابع روایی اهل سنّت، استفاده از منابع اصیل و کهن حدیث، و نیز اجازات حدیثی و. . . از دیگر نکته هایی است که از بررسی تاریخ محدّثان در کتاب های حدیثی به دست آمده است. پژوهش حاضر، دارای شش فصل است. فصل نخست به کلمات اختصاص یافته و در آن، تبیین موضوع، پیشینه تحقیق، سؤال های تحقیق و. . . به اختصار بیان شده است. فصل دوم با عنوان «نگاهی اجمالی به سیر تدوین حدیث در ادوار گذشته»، به طور گذرا به بررسی تدوین حدیث از عصر رسالت تا تألیف جوامع ثانویه پرداخته شده است. فصل سوم به معرّفی مهم ترین محدّثان قرن نهم هجری اختصاص داده شده و به معرّفی و بیان اساتید، شاگردان و آثار حدیثی و غیر حدیثی آنها پرداخته شده است. فصل چهارم با عنوان «مهم ترین محدّثان قرن دهم هجری» به معرّفی اساتید و شاگردان و آثار حدیثی آنها پرداخته است. در فصل پنجم، مهم ترین کتاب های حدیثی و قرن نهم و دهم هجری مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل ششم نیز از بحث نتیجه گیری شده و پیشنهادهایی ارائه شده است.

رساله حاضر تحت عنوان تصحیح و تحقیق یک نسخه خطی تفسیری و حدیثی می باشد، که فهرست آن به شرح ذیل می باشد: مقدمه مصحّح مقدمه مؤلف باب اول در اسئله و اجوبة علم تفسیر باب دوم در اسئله و اجوبة علم حدیث شرح اعلام فهرست آیات فهرست احادیث فهرست اشعار و ضرب المثل ها نمایه نامها نمایه کتابها مآخذ چکیدة انگلیسی

در این پایان نامه پنج نسخه در حدیث و تفسیر به این شرح تصحیح و تحقیق شده است: السحاب المَطیر فی تفسیر آیة التطهیر، اثر قاضی نور الله شوشتری؛ منتخب الانوار فی تاریخ ائمة الاطهار(ع)، نوشته ابوعلی محمد بن ابی بکر همّام بن سُهیل کاتب اِسکافی؛ التحصین فی صفات العارفین، تألیف احمد بن فهد حلّی؛ التعازی، اثر ابوعبدالله محمد بن علی علوی؛ الفوائد المُهمّة فی احادیث الائمة(ع)، نوشته محمد باقر وحید بهبهانی. در خصوص هر یک از این نسخه ها نخست مقدمه ای در شرح حال مؤلف و معرفی نسخه ها و بیان روش تحقیق آمده، سپس توضیحاتی نظیر استدراک مآخذ و شرح اعلام در پاورقی آورده شده است.

آنچه پیش رو دارید رساله ای است در زمینه تساهل و تسامح از دیدگاه قرآن و حدیث که در یک مقدمه و دو بخش و هشت فصل تنظیم و تدوین شده است. در مقدمه رساله به هفت مطلب پرداخته شده است که عبارتند از: معرفی موضوع، انگیزه انتخاب موضوع، اهداف تحقیق، فرضیات یا سؤالات تحقیق، روش تحقیق، ارکان پایان نامه و پیشینه تحقیق. بخش اول رساله مربوط است به کلیات پژوهش که به سه فصل تقسیم شده است که عبارتند از: توضیح واژگان و مفردات تحقیق، تساهل و تسامح در اصطلاح، خاستگاه تساهل و تسامح در اسلام و غرب، که در هر کدام از این فصول بحثهایی در ارتباط با موضوع تساهل و تسامح به طور مفصل مطرح شده است. بخش دوم این پژوهش مربوط است به جایگاه تساهل و تسامح در قرآن و حدیث که خود به پنج فصل تقسیم شده است. سعی نگارنده بر این بوده تا در این بخش علاوه بر ذکر مصادیق تساهل و تسامح در اسلام، نظر قرآن و حدیث را در پنج حوزة مهم دین نسبت به جایگاه تساهل و تسامح تبیین و تنقیح کند و درستی یا نادرستی نظرات متفکران را با میزان و ترازوی قرآن و حدیث در خصوص موضوع مذکور محک زند.

رساله حاضر تحت عنوان کرامت انسان از دیدگاه قرآن و روایات می باشد، که در بخش اول که کلیات نام دارد. ابتدا به واژه شناسی پرداخته و سپس کرامت در اصطلاح تفسیر، تعریف کرامت در علوم اجتماعی، تعریف کرامت در علم فقه و حقوق، اقسام کرامت، رابطه اسلام و تقوی با کرامت را مورد بررسی قرار داده است. در بخش دوم تحت عنوان کرامت و مصداق یابی آن به مراحل تکوین انسان، حوزه های نگرش مثبت آیات در روایات به انسان، نشانه های عنایات الهی به انسان، کرامت انسان و احترام انسان، خلافت انسان، سجود بودن انسان، تفضیل انسان بر سایر موجود ات، هدف بودن انسان از خلقت سایر موجودات، حمل امانت و روح الهی در انسان تجلی صفات خدا در انسان پرداخته است. در بخش سوم تحت عنوان آثار و نتایج به مواردی چون، حرمت توهین و بی ادبی به انسان، تفاوت کار بد با افراد بد، حق حیات، حقوق کفار در جامعه اسلامی، حق آزادی اشاره شده است.

در این پژوهش بر اساس تبیین اندیشه«امکان فهم قرآن» در آغاز به دو رویکرد مهم نسبت میان قرآن و سنت که از عصر نزول تا به اکنون بوجود آمده، اشاره شده است، یکی رویکرد تفکیک و جدایی میان قرآن و سنت و دیگری تلفیق و تحکیم میان قرآن و سنت که بر این اساس برخی به اصالت قرآن و گروهی به اصالت حدیث و جماعتی به هر دو گرایش پیدا کرده اند. در بخش اول بیشتر به تحلیل عقاید اخباریان و اصولیان پرداخته شده و بحث های حجیت ظواهر الفاظ قرآن به تفصیل بیان شده است. ضمن آنکه اندیشه علامه طباطبایی در زمینه فهم پذیری قرآن بدون مراجعه به سنت مورد تأکید قرار گرفته است. در بخش دوم به مباحث معنا شناسی قرآن و مقوله زبانشناسی دینی و ویژگی های زبان قرآن اشاره شده است، ضمن آنکه سیر اندیشه معنا شناسی در جهان اسلام و غرب دنبال شده و به تحلیل عقاید هرمنوتیک ها در زمینه فهم متن پرداخته شده است. در بخش سوم به مقوله فهم پذیری قرآن پرداخته شده است که بر این اساس به تحلیل و نقد عقاید مخالفان فهم:اخباریها، هرمنوتیک ها و عرفان مسلک ها اشاره شده است، آنگاه موانع و دشواریهای فهم قرآن بیان و شرایط و روشهای فهم قرآن تبیین شده است، ضمن آنکه به مسائل ابهام و اجمال و تشابه در آیات پرداخته شده و ثمرات و نتایج هدایتی قرآن کریم بیان شده است. در خاتمه به برخی از نکات مهم و نتایج بدست آمده از این پژوهش اشاره شده است.

پژوهشی در بیان الگوهای تربیتی، اخلاقی و علمی جوانان با بهره گیری از آیات و روایات است. پژوهش حاضر در دو بخش و ده فصل تنظیم شده است. بخش اول با عنوان «جوان، تربیت، روش ها و اهداف» شامل مباحثی چون واژه شناسی جوان و تربیت، روش های تربیتی در اسلام و نیز اهداف تربیتی در اسلام شامل ایمان و آثار آن و تقوی و عبادت است. نویسنده بخش دوم را به «الگوها و اسوه های اخلاقی، علمی، تربیتی و...» اختصاص داده است و در آن جلوه های الگویی پیامبران و پیروان آن ها را یادآوری کرده است. وی در ادامه اسوه هایی از دیگر پیامبران و یاران آن ها همچون طالوت، ثعلبه، جویبر همسر ذلفا و شهید فخ یکی از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) را بر شمرده است. نویسنده در فصلی «اسوه ها و الگوهای تعلیم و تربیت» را بیان کرده است. وی فصل پایانی را به «اسوه ها و الگوهای زنان تاریخ» اختصاص داده و مباحثی همچون نقش الگوهای مناسب در جامعه، الگوهای زنان مؤمن و کافر، مطرح کرده است.

آنچه که در این رساله تقدیم می گردد بیان کلی و مختصری از اصول دعوت از دیدگاه قرآن و سنت می باشد. رساله را با بیان مفاهیم کلی موضوع شروع و سپس به جوانب مختلف آن؛ از جمله: حکم آن، جایگاه آن در قرآن و سنت و سپس مطرح کردن شبهه ای در این راستا و پاسخگویی به آن و بعد بیان راه دعوت و جوانب مختلف آن پرداخته و در بخش دوم به بیان ارکان موضوع که داعی و مدعو و محتوای دعوت می باشد پرداخته ام و در بخش بعدی روشهای دعوت را ذکر و سرانجام با بیان مصادر و منابع اصلی دعوت و ذکر منابع و مآخذ رساله را خاتمه داده ام.

علم اسماء و صفات الهی از جمله علوم غامض و پر اهمیت دردر الهیات می باشد که در مراحل اولیه تبیین و تفسیر آن توسط حضرت علی(ع) به بهترین و کاملترین وجه انجام گرفته و در کتاب شریف نهج البلاغه گردآوری شده است. هدف از بحث در این مسئله شناخت صحیح اسماء و صفات الهی و حد دستیابی انسان به این معرفت است که منجر به درک بهتری از باری تعالی می گردد. برای رسیدن به این هدف ابتدا به طرح، نقد و بررسی دیدگاههای مختلف پرداخته و در پایان، دیدگاه حضرت علی(ع) به عنوان دیدگاه مقبول و برتر معرفی شده است. در این رساله از منابع معتبر و اصلی استفاده شده که شامل کتب: لغت، تفسیر، حدیث، شروح نهج البلاغه و کتابهای کلامی، فلسفی، عرفانی می باشد. نتایجی که بر این بحث مترتب است عبارتند از: 1 اسم و صفت هر دو علامت و نشانه ای بر وجود خدا هستند، ولی صفت در نشانه بودنش بر وجود کلامی در خداوند نیز اشاره شده دارد. 2 صفاتی که دلالت بر تنبیه و تجسیم دارند، تأویل برده می شوند. 3 رابطه میان صفات خالق با مخلوق، اشتراک معنوی با تشکیک در مراتب می باشد. 4 عدم دسترسی عقول به کنه صفات الهی به علت عینیت صفات با ذات نا محدود است.