چرا فقط در دین اسلام ازدواج به دو طریق دائم و موقت مطرح است؟ آیا نمی شد هر دو تحت یک عنوان می آمد منتهی شرایط و قیود هر کدام مشخص می شد تا بعضاً در جامعه ایجاد تضاد نکند؟ | کتابخانه مجازی الفبا

چرا فقط در دین اسلام ازدواج به دو طریق دائم و موقت مطرح است؟ آیا نمی شد هر دو تحت یک عنوان می آمد منتهی شرایط و قیود هر کدام مشخص می شد تا بعضاً در جامعه ایجاد تضاد نکند؟

ازدواج و تشکیل خانواده در ادیان الهی از نقش به سزایی برای سعادت و امنیت اجتماعی و کمال اخروی برخوردار است به گونه ای که در دین یهود یکی از وظایف مهم که بر عهده مرد گذاشته شده، ازدواج کردن و به تبع آن تولید نسل است و یهودی ای که برای تشکیل خانواده تلاش نمی کند مانند کسی است که خونی ریخته باشد و یا صورت خدای را بی ارج بداند و یا باعث شود که خداوند از اسرائیل رخت بر بندد.[1]
در مسیحیت نیز ازدواج یک امر طبیعی قلمداد نمی شود، بلکه نشانه محبت خداوند بر بشریت می باشد که به وسیله این عمل، زن و مرد اتحادی مقدس و غیر قابل جدائی برقرار می کنند. با ازدواج است که مرد ملتزم می شود محبت، اکرام و امانت را در حق زن انجام دهد و زن هم محبت، امانت داری و لطافت از شوهر را ملتزم می گردد.[2]
در اسلام نیز ازدواج از نشانه های الهی است که خداوند متعال از جنس خودِ انسان ها، همسرانی آفریده تا در کنار هم آرامش داشته باشند و در میان شان مودت و رحمت قرار گیرد و این برای افراد صاحب فکر نشانه و دلیلی است تا به اهمیت این پی ببرند.[3]
هر چند ازدواج دائمی به مراتب بهتر از ازدواج موقت است اما گاهی مشکلاتی به وجود می آید که شرایط برای ازدواج دائم برای مرد يا زن مناسب نمی باشد، لذا ازدواج موقت یک ضرورت اجتماعی است. چرا که اگر به غرائز طبیعی انسان به صورت صحیح پاسخ گفته نشود، برای اشباع آن به راه های انحرافی دامن می زنند و غرائز طبیعی را نمی توان از بین برد. بنابر این یا باید مردم را در مقابل اشباع غریزه جنسی آزاد گذاشت تا آن ها به سوی بی بند و باری سوق یابند و یا بایستی دین یک راهکار مناسبی برای کسانی که شرایط لازم برای ازدواج دائم را ندارند ارائه دهد تا در ضمن آن از انحراف اخلاقی جامعه جلوگیری به عمل آید مناسب ترین راهکار، ازدواج موقت است و این حکم فقط مخصوص دین مقدس اسلام نیست بلکه با نگاهی به برخی نوشته های یهودیان روشن می شود که در دین یهود نیز عقد موقت برای افرادی که در مسافرت بودند و شرایط عقد دائم مهیا نبود، وجود داشته است چنان چه بسیاری از خاخام های یهودی مانند «نحمان» در تلمود می گویند علمای یهود هر وقت داخل شهری می شدند، زنی را پیدا می کردند که برای چند روز خود را در اختیار خاخام ها و یا اصحاب آن ها به عنوان همسر قرار دهند.[4]
در دائره المعارف کتاب مقدس نیز به این مطلب اشاره شده است که گرفتن دو زن، یا صيغه کردن و ازدواج با کنیز مورد تأیید قرار گرفته است.[5]
درباره تأیید ازدواج موقت در آئین مسیحیت نیز باید گفت که حضرت عیسی ـ علیه السلام ـ شریعت حضرت موسی ـ علیه السلام ـ را تأیید نموده و فسخ ناپذیری آن را (یعنی تا مسیحیت هست، شریعت موسی ـ علیه السلام ـ نیز پا برجاست) اعلام کرده است. و زندگی و تشکیل خانواده را به همان ترتیبی که در شریعت حضرت موسی ـ علیه السلام ـ بوده پذیرفته است.[6]
البته یاد آوری این نکته ضروری است که جامعه مسیحیت تا حضرت عیسی ـ علیه السلام ـ نزدشان بود و حتی پس از آن حضرت که پطرس جانشینی آن حضرت را در میان مسیحیان به عهده داشته مردم را به شریعت حضرت موسی فرا می خواند، اما وقتی پولس وارد جامعه مسیحیت شد، دیگر عهد عتیق یعنی تمام شریعت موسی ـ علیه السلام ـ را پایان یافته اعلام کردند و از این جا کتاب مقدس را به دو قسمت عهد عتیق و عهد جدید تقسیم نموده اند و اگر امروزه در شریعت مسیحیان حرفی از ازدواج موقت نیست بر اثر تحریف هایي است که در کتاب مقدس اتفاق افتاده است.
اهمیت ازدواج موقت چنان والاست که حتی اندیشمندان مسیحی امروزه از این ازدواج با نام زناشویی آزمایشي نام برده و آن را برای مبارزه با فساد اخلاقی بهترین راهکار می دانند چنان چه برتراند راسل دانشمند معروف انگلیسی در کتاب زناشویی و اخلاق، پس از طرح یکی از قضات به نام «بی بی لیندسی» در مورد زناشوئی دوستانه یا زناشوئی آزمایشی می نویسد: طبق طرح «لیندسی» جوانان باید قادر باشند در یک نوع زناشویی جدید وارد شوند که با زناشویی معمولی (دائم) از سه جهت تفاوت داشته باشد، نخست این که طرفین قصد بچه دار شدن نداشته باشند، دیگر این که جدائی آنها به آساني صورت پذیرد (مثل دائم نیاز به فرایند قانونی نداشته باشد) و سوم این که پس از جدایی، زن هیچ گونه حق نفقه نداشته باشد. راسل بعد از این می گوید: من تصور می کنم که اگر چنین امری به تصویب قانون برسد، گروه زیادی از جوانان از جمله دانشجویان تن به ازدواج موقت می دهند و در یک زندگی مشترک موقتی پای می گذارند که متضمن آزادی است و رها سازی از بسیاری نابسامانی ها و روابط جنسی پر هرج و مرج فعلی.[7]
اما این که ازدواج دائم و موقت تحت يک عنوان باشد با شرایط متفاوت باز عملاً دو تا خواهد شد و با این کار باز تضادی که پرسشگر اشاره کرده وجود خواهد داشت. بنابر این باید اصل تضاد را از بین برد و آن این که وقتی قرآن کریم اصل ازدواج موقت را جایز دانسته،[8] و اهمیت آن بر هیچ کس پوشیده نیست. چرا عده ای این راهکار اساسی اسلام برای مبارزه با فساد اخلاقی را رد می کنند تا تضاد بوجود آید. راهکاری که در ادیان گذشته هم بوده، ولی در اثر تحریف ادیان گذشته، امروزه از جامعه مسیحیت رخت بر بسته به طوری که وقتی اندیشمندانی که به فکر سالم سازی جامعه از انحرافات اخلاقی هستند، چاره ای جز قانونی کردن این راهکار اسلامی نمی بینند.

مرکز مطالعات پاسخگویی به شبهات اندیشه قم