مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

المهدى(عج) به زبان عربى اثر سيد‌‎صدرالدين صدر (1299- 1373ق) مى‌باشد. اثر، مجموعه روايات و احاديث از منابع اهل سنّت در تبيين انديشه مهدويّت و اوصاف امام دوازدهم است. مؤلف در مقدّمه، سبب تألیف را اين گونه بيان مى‌كند: در جلسه‌اى كه بعضى از برادران فاضل و دانشمند شركت داشتند، گفتگو درباره انواع و اقسام حديث مطرح شد تا اين كه ذكر مهدى منتظر به ميان آمد. بعضى از حاضرين در جلسه در خصوص نظر اهل سنت در اين باره جويا شدند كه آيا از طريق ايشان احاديثى وارد شده كه با اخبار و احاديث شیعیان موافق باشد؟ و آيا علماء آنان كتابى در اين موضوع تألیف نموده‌اند؟ شركت كنندگان در جلسه تقاضا نمودند كه شمارساله‌اى در اين باره تهيه و تنظيم نمائيد و اثر حاضر را در اجابت از درخواست آن عزيزان به نگارش درآوردم. پايان نگارش اثر، 14 صفر 1358ق در آخر كتاب رقم خورده است. فطرت بشرى، از ستم و بيدادگرى بيزار و دوست دار عدالت، خواهان عدل و انتظار برقرارى آن را دارد. و چيزى را كه همه افراد بشر جوياى آن هستند، به طور يقين وجود پيدا خواهد كرد و روزى خواهد آمد كه بشر به اين خواسته فطرى خود برسد. حال اين سوال مطرح مى‌شود، شخصى كه مى‌خواهد بشر را به اين هدف عالى برساند و اين رهبر عدل جهانى بايستى داراى چه شرايط و ويژگى‌هايى باشد؟ و اين شخص چه كسى مى‌باشد؟ اين همان مهدى موعود در فرهنگ اسلامى مى‌باشد كه خداى بزرگ او را ذخيره نگه داشته تا روزى كه اراده‌اش تعلّق گيرد، حضور پيدا كند و خواسته فطرى بشر را جامه عمل بپوشاند. مؤلف در يك مقدّمه، هشت فصل و يك خاتمه و ساماندهى مناسبى كه بين اجزاء اثر به وجود آورده با بهره‌گيرى از آيات، مستندات تاريخى و بخشى از احاديث شريف و روايات از رسول اكرم اسلام، اهل‌بيت گرامى ايشان(ع)، ياران و پيروان آن حضرت كه از طريق اهل سنّت نقل شده، هم چنين آثار و نقل قول‌هايى از علماى ايشان درباره امام عصر(عج) كوشيده تا سيماى امام زمان(عج) را از هنگام ولادت تا زمان غيبت كبرا و تا زمان ظهور به تصوير بكشاند. مؤلف در ابتدا با نظر اجمالى به منابع غير شيعى، مسئله مهدى(ع) را از مسائلى مى‌داند كه احاديث متواتر درباره آن وجود دارد. وى با مرورى بر آيات ناظر بر موضوع، به نقل روايات مربوط به نسب، پدران و نياكان امام زمان(ع)، داستان ازدواج امام حسن عسکری(ع) با نرجس خاتون و تولد امام زمان(ع) مى‌پردازد. در ادامه از صفات ظاهرى و اخلاقى، مقام و منزلت و طول عمر، اخبار وارده در غيبت، فلسفه غيبت و چگونگى بهره‌گيرى از امام(ع) سخن گفته مى‌شود. مؤلف در علل غيبت امام(ع)، دلايلى را از جمله تاديب و مجازات مسلمانان، آزاد بودن در دعوت و استقلال در كار، كامل نمودن نفوس و اصلاح آن و امتحان و آزمايش مردم ذكر مى‌كند. در ادامه، غيبت‌هاى مشابه غيبت امام عصر(عج) را از انبياى پيشين آورده است.در پايان ضمن بررسى سندى احاديث و اخبار مربوط به نشانه‌هاى آسمانى آخرالزمان و عصر ظهور، مسائل و بحران‌هاى اجتماعى و قيام‌هاى قبل از ظهور امام(ع)، روايات صحيح را انتخاب و برخى علائم قيام امام عصر(عج) را ذكر نموده است. در فصول پايانى، ظهور حضرت مهدى(ع) با طرح مباحث مربوط به آن چون انتظار، محل و چگونگى ظهور، ياران، سيره، اعمال اصلاحى، فتوحات و مدّت حكومت آن حضرت ادامه مى‌يابد. در خاتمه، مؤلف ليستى از كتب و منابعى كه در تألیف از منابع اهل سنّت سودجسته، براى اطلاع خوانندگان ارائه مى‌دهد.

فرائد فوائد الفكر فى الامام المهدى المنتظر، معروف به «فرائد فوائد الفكر» اثر شيخ مرعى بن يوسف المقدس الحنبلى است كه به زبان عربى و در يك جلد، تألیف شده است. نگارنده روايات و اخبار پراكنده و راجح درباره مهدويت را از محدثين و علماى بزرگ نقل كرده و درصدد جمع آن‌ها برآمده است. وى مى‌گويد: اين عبارات را به بهترين نظم و ترتيب كنار هم نگاشتم. اين كتابى است كه از لحاظ ترتيب زيباى مطالب و نقل صحيح آن‌ها، نظير ندارد. مطالب كتاب در هفت باب جمع‌آورى شده است. هر يك از ابواب، با گروهى از روايات شروع شده و در ادامه، مؤلف به بررسى آن‌ها مى‌پردازد و در صورت اختلاف، نظر خود را بيان كرده و ادله آن را مورد بحث قرار مى‌دهد. نگارنده در باب اول، حقيقت ظهور حضرت مهدى عليه‌السلام را بيان كرده و در باب دوم و سوم، نام و اوصاف و علامات ظهور آن بزرگوار را بيان مى‌كند. در باب چهارم، چگونگى بيعت و محل آن مورد بحث و بررسى قرار گرفته و محل خروج آن حضرت نيز بيان مى‌شود. باب پنجم، درباره فتنه‌هاى قبل و بعد از ظهور و باب ششم، در همراهى حضرت عيسى عليه‌السلام با آن بزرگوار است. نويسنده در باب هفتم، كتاب پيرامون وفات و مدت حكومت آن حضرت، روايات را دسته بندى كرده و ارائه مى‌دهد. محقق اين مجموعه در ابتداى كتاب، مباحث تمهيدى به صورت پراكنده و شبهاتى مرتبط با مهدويت را طرح كرده و به آن‌ها پاسخ داده است. در حقيقت نيمى از كتاب، اضافاتى است كه او به مطالب نگارنده افزوده است. محقق، درصدد حل مساله مهدويت برآمده و سعى مى‌كند از خلال روايات شيعه و سنى، حقيقت مهدويت را به دست بياورد. او معتقد است كه شيعه از راه اعتدال خارج شده. گروهى از آن‌ها به قدرى اين مسأله را انكار كرده‌اند كه حتى احاديث صحيح را نيز رد كرده‌اند و گروه ديگر نيز آن قدر در اثبات اين مسأله، مبالغه كرده‌اند كه احاديث موضوع و حكايات جعلى را نيز قبول كرده‌اند. در اين ميان، اهل سنت نيز بين دو گروه صدق و كذب سرگردان و حيران ماندند تا جايى كه دامنه اين اختلاف و شبهه به كتاب‌ها، مجلات و... رسيد. محقق اين اثر، ادعا مى‌كند كه كتاب حاضر، مباحث بيهوده و كهنه ندارد و وقت مخاطب را ضايع نمى‌كند. او معتقد است كه هر تأليفى بايد، نكته‌اى جديد را به مخاطب القاء كند.

ملحقات الاحقاق کتابی است در ح‍اش‍ی‍ه‌ ک‍ت‍اب‌ اح‍ق‍اق‌ ال‍ح‍ق‌ و ازه‍اق‌ ال‍ب‍اطل‌ ن‍ورال‍ل‍ه‌ب‍ن‌ ش‍ری‍ف‌ال‍دی‍ن‌ ش‍وش‍ت‍ری‌ اس‍ت‌ که توسط سید شهاب الدین مرعشی نجفی و به اهتمام سید محمود مرعشی نوشته شده است. ملحقات احقاق الحق مشتمل بر 30 جلد است، به اضافۀ يك جلد فهارس ملحقات كه توسط گروهى زير نظر مرحوم آيت‌اللّه سيد‌‎شهاب‌الدين مرعشى نجفى تهيه و تدوین شده است. این مجموعه، دائرة المعارفی از فضایل و مناقب ائمه طاهرین علیهم السلام است که بدون استثنا، منابع و مصادر اهل سنت –با ذکر نام کتاب، مولف، صفحه، سال و محل چاپ- مورد استناد قرار گرفته است. مرحوم آيت‌اللّه مرعشى در انتهاى جلد سوم، استدراكات آيات نازله در شأن على(ع) را ذكر كرده‌اند. از جلد چهارم اين مجموعه ملحقات آغاز و تا جلد هفتم صفحه 390 ادامه مى‌يابد. ص 390 تا 484 جلد هفتم به تتمه متن «احقاق الحق» اختصاص يافته و سپس ملحقات کتاب كه تا جلد 33 را در بر مى‌گيرد، بدان افزوده شده است. جلد پانزدهم تا جلد سی و سوم به مستدرک روایات وارده درباره فضایل علی علیه‌السّلام و سایر معصومین علیه‌السّلام اختصاص یافته است. جلد حاضر به مستدرك فضايل امام نهم تا امام دوازدهم علیهم السلام اختصاص يافته است.