مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ماشینی : در این کتاب، عمر فراهت شیوه جدیدی از درک کار متکلمان کلاسیک اسلامی و نظریه پردازان حقوقی را ارائه می دهد که معتقد بودند وحی الهی برای شناخت هنجارها و ارزش های اعمال انسان لازم است. فرحات از طریق بازسازی مباحث کلاسیک اشعری- معتزلی درباره ماهیت و دلالت های کلام الهی، استدلال می کند که دلبستگی اشعری به وحی موضعی صرفاً سنت گرایانه نبود. بلکه یک تعهد عقلانی فلسفی بود که از بحث‌های معرفت‌شناسی و الهیات پدید آمد. او همچنین استدلال می‌کند که خاص بودن این مدل ویژگی‌های متمایز آن را برای دانشمندان معاصری که از نوعی نظریه فرمان الهی دفاع می‌کنند مفید می‌سازد. بنابراین، جلد فرحات، قرائتی جدید از مسئله عقل و وحی در اسلام است و زمینه جدیدی را در الهیات، حقوق و اخلاق اسلامی گشوده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

عقل اجتهادی در بین فریقین

نویسنده:

محمد رضا آرمیون

نوع منبع :

نمایه مقاله

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه فقه

چکیده :

ظرفیت آموزه‌های اسلام برای بارور نمودن اندوخته‌های عقل امری تردید ناپذیر است. بعد از دوران رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله اجتهاد به عنوان یکی از روش‌های راه یابی به تعالیم اسلام رسمیت یافت. در قرن دوم بحث و جنجال پیرامون عقل اجتهادی و دایرۀ حجیت آن، بین فریقین اوج گرفت. بعد از ورود شیعیان به دوران غیبت معصومان، این بحث در اهل تسنن تثبیت شد و اختلاف به بدنۀ عالمان شیعی تسری پیدا کرد. در این نوشتار درصددیم ابتدا خواستگاه بروز و ظهور این بحث را واکاوی کنیم و بعد از تصویرسازی اجمالی از سرنوشت عقل اجتهادی در بین اهل سنت، اتهامات وارد بر گرایش اعتزال و فربگی دلیل عقلی در مدرسۀ بغداد را بررسی کنیم. ادعاء اینست که تفسیر نادرست سخنان بزرگانی نظیر شیخ مفید و سید مرتضی در این اتهام نقش بسزائی دارد و عقل اجتهادی هرگز در اندیشه آنان به عنوان منبع دین مطرح نبوده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بنای عقلا و جایگاه آن در آثار فقهی سید حسن بجنوردی و امام خمینی (ره)

نویسنده:

ساجده رسولی ، حمید عیوضی ، رضا رنجبر

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه فقه

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

امام خمینی

چکیده :

با توجه به اهمیت بنای عقلا در استنباط احکام شرعی به‌ویژه در مسائل نو، بررسی آثار فقها در استفاده از بنای عقلا به استفاده بهتر از آن کمک می‌کند. بررسی آثار فقهی سید حسن بجنوردی و امام خمینی به‌عنوان فقیهانی مؤثر در تکامل فقه در اثبات این مسئله درخور و شایسته است. بدین منظور بررسی متون فقهی استدلالی و اصولی ایشان بر اساس روش تحلیل محتوا انجام‌شده و بیاناتشان موردبررسی قرارگرفته است. نتیجه تحقیق نشان می‌دهد هر دو فقیه از بنای عقلا استفاده‌های زیـادی کرده‌اند. ضمن اینکه به حجیت آن بدون نیاز به امضای شارع و تنها با در نظر گرفتن و عنایت به عدم منع و ردع توسط شارع معتقدند و به‌طور خاص و مستقل از بنای عقلا در استناد به قواعد فقهی معتبر و مهم در استنباط احکام شرعی استفاده نموده‌اند و با توجه به تأثیر زمان و مکان در مسائل فقهی، بایستی از منبع مهم و کاربردی بنای عقلا در تطبیق فقه با اوضاع و شرایط امروزی در جهت عقلانیت و حل مسائل و مشکلات امروزی بهره برد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 29 تا 48

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

درسگفتار فلسفه فقه

مدرس:

عبدالحسین خسروپناه

نوع منبع :

صوت , درس گفتار،جزوه وتقریرات

منابع دیجیتالی :

صوت

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

قاعده حسن و قبح شرعی , قاعده حسن و قبح عقلی , فقه و اخلاق , حسن و قبح ذاتی , اصطلاحنامه فلسفه , فلسفه اسلامی , اصطلاحنامه فقه , فلسفه اصول , فلسفه فقه , فقه اجتماعی , اخلاق و فقه (فلسفه اخلاق) , اصطلاحنامه اصول فقه , فقه سیاسی , مبادی فقه , مبادی تصدیقی فقه

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی روش‌شناختی چگونگی کشف سیره‌عقلا در پژوهش‌های عالی فقه و اصول

نویسنده:

محمد امین فرد، سمیه آقایی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه فقه

چکیده :

سیره عقلاء کاربرد گسترده‌ای در فقه، قواعدفقه و اصول‌فقه داشته و نقش آن در استنباط احکام امری بدیهی است. اگر بنای عقلاء حجیت نداشته باشد، روابط انسانها و نظم زندگی آنها مختل میشود. حال بحث در این است که فقیه محترم نویسنده این جمله، چگونه این سیره عقلاء را (آنهم از آغاز تمدن بشری)کشف کرده است. امروزه محققان برای کشف نظرات و شیوه عمل گروه‌های خاصی از انسان‌ها، پس از تعیین جامعه و نمونه آماری، از روش‌های نوین نظرسنجی مانند مشاهده علمی، مصاحبه و پرسشنامه (و تحلیل‌های آماری) استفاده می‌کنند. با توجه به وحدت ملاک، برای کشف نظر، روش و سیره عقلاء نیز باید چنین شود. در این پژوهش به کیفیت کشف سیره عقلاء از سوی علمای معظم قدیم و معاصر پرداخته شده و بدین منظور کتب علمای قدیم از حیث چگونگی کشف سیره عقلاء بررسی شده و از برخی از علمای معاصر سوالاتی در این باره پرسیده شده و نتیجه آن در تحقیق ارائه شده است که علمای بزرگوار در کشف سیره عقلاء از روش‌های نوین تحقیق مانند نظرسنجی، پرسشنامه و مصاحبه استفاده نکردند و اصولا با جامعه آماری، نمونه آماری و نظرسنجی از آحاد جامعه خردمندان، سروکار نداشته‌اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 1 تا 36

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

فقها در میان عقلا

نویسنده:

مهدی منتظر قائم

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF تازه های تحقیق مراجع

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه فقه

چکیده :

فقها در میان عقلا هستند و باید این آمادگی را داشته باشند که سخنشان مورد ارزیابی آنان قرار گیرد. فتواهای فقها را با این ارزیابی عقلایی می‌‌توان سه قسم کرد: فتواهای منطبق با رویکرد عقلایی عصر قدیم و جدید، فتواهای منطبق با رویکرد عقلایی قدیم، و فتواهای منطبق با رویکرد عقلایی جدید. بیش از نود فتوا و بیست قاعده فقهی با رویکرد عقلایی همه اعصار منطبق است. فتواهایی که بیشتر با رویکرد عقلایی عصر قدیم یا جدید منطبق است در حوزه حقوق کودک، زن، کافر، مالی و معنوی و فتواهای موافق با احتیاط یا تسهیل و در حوزه هنر،‌ دادرسی، نهی از منکر، مجازات ها و دیه قتل خطایی یافت می شود و با هم قابل مقایسه است. با توجه به نمونه‌هایی از این فتواها و تفاوت آن‌ها، به روش توصیفی-تحلیلی می‌‌توان گفت: فتواهای منطبق با رویکرد عقلایی زمانه با اطمینان بیشتر منطبق با مقصود شارع است؛ زیرا دست‌کم بعضی از منابع فتواهای غیر‌عبادی، متناسب با مقتضیات عصر شارع و مقید به رواج عرفی است و با تغییر آن اقتضاها، فتواهای منطبق با رویکرد عقلایی عصر قدیم نیز تغییر می‌کند. به ‌علاوه، توجه به نقش عقلا در فهم ظواهر الفاظ چه بسا موجب شود بعضی از الفاظ شارع در معنایی که بعضی از فقها فهمیده‌اند و منطبق با همان رویکرد است ظهور نداشته باشد و مجمل شود، که تفسیرش را باید به اهل بیت واگذار کرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 151 تا 184

مشخصات اثر

ثبت نظر