مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
عکس مستوی قضیه حملیه عکس مستوی قضیه شرطیه
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
احکام قضایا
نویسنده:
رضا اکبری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
در روشی که در این مقاله برای احکام قضایا ارائه شده است، پس از آشنایی با احکام برآمده از مربع تباینات، رابطة عکس مستوی از طریق مثال و نمودار ون بررسی شده و سپس، رابطۀ نقض محمول با تکیه بر اصل بدیهی محال بودن اجتماع و ارتفاع دو نقیض و نمودار ون بررسی شده است. رابطۀ نقض محمول، رابطه‌ای بی‌نیاز از استدلال است؛ زیرا مبنای آن، اصل محال بودن اجتماع و ارتفاع نقیضان است. با داشتن یک قضیه و إعمال تناوبی دو رابطۀ عکس مستوی و نقض محمول بر آن، دیگر روابط میان قضایا اثبات می‌شود. محسنات این روش، سادگی در مقام آموزش، استقصای تمام روابط میان قضایا و احتراز از روش دوری است؛ به همین دلیل، این روش بر روش مرحوم مظفر که در کتاب «المنطق» برگزیده ‌است (کتابی که به عنوان متن درسی در بسیاری از حوزه‌های علمیه و دانشگاهها تدریس می‌شود)، ارجحیت دارد؛ زیرا روش مرحوم مظفر، روشی پیچیده، ناقص و نیز دوری است.
صفحات :
از صفحه 75 تا 93
نظریه «ایجاب بتی» نزد سهروردی، دلیل ها و پیامدهای آن
نویسنده:
اسداله فلاحی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
سهروردی بر این باور است که در میان محصوره ها، سالبه ها، نیز، مانند موجبه ها، بر وجود موضوع دلالت دارند و از این رو، می توان سالبه های محصوره را به موجبه ها برگرداند و تعداد قیاس ها و قواعد منطقی را کاهش داد. این نظریه را «ایجاب بتی» می نامیم. این نظریه (برخلاف نظریه «ضرورت بتاته» که ممکنه ها را به ضروریه برمی گرداند) از استحکام کافی برخوردار نیست؛ زیرا نه دلایل اقامه شده بر آن قانع کننده است نه پیامدهای آن پذیرفتنی. از سخنان سهروردی چهار دلیل برای نظریه یادشده استنباط می شود: 1. «در سالبه ها، عقدالوضع ایجابی است و بنا به قاعده فرعیه، بر وجود موضوع دلالت دارد»؛ این دلیل تنها در صورت عطفی بودن رابطه عقدالوضع و عقدالحمل پذیرفتنی است و به قضایای کلیه که رابطه عقدین در آنها شرطی است، تعمیم پذیر نیست. 2. «سلب جزء قضیه است و اجزای قضیه را می توان جزء محمول قرار داد». این دلیل، نیز، به دلیل کذب، کبرای آن پذیرفتنی نیست. 3. «سلب ضروری همان ایجاب امتناع است» و 4. «سلب و ایجاب در ممکن مساوی هستند»، این دو دلیل نیز به خلط «سلب جهت» و «جهت سلب» دچار هستند. این از نادرستی ادله؛ اما، از پیامدهای نادرست نظریه «ایجاب بتی»، نیز، می توان به ناسازگاری آن با برخی از قوانین مسلم منطقی، مانند قانون تناقض میان محصورات، اشاره کرد.
صفحات :
از صفحه 49 تا 71
مقصود الطالب
نویسنده:
محمدعلی گرامی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ايران - تهران: اعلمي,
چکیده :
«مقصود الطالب» نوشته آیت الله العظمی گرامی است که مروری بر مباحث مختلف علم منطق و نحوه استدلال با استفاده از قواعد آن است. در این نوشتار ابتدا كلیاتی در مورد معانی واژگانی چون، علم، برهان، فكر، قانون، فطرت، هدایت، آل، صدق، حق، تصور و تصدیق ارائه شده و سپس معانی علم منطق، موضوع و فایده آن بیان گردیده است. در ادامه نگارنده به بیان اقسام تصور و تصدیق پرداخته و مباحث الفاظ منطق را مورد شرح و بررسی قرار داده است. همچنین به بیان اقسام دلالت، مفرد و مركب، كلی و جزئی، نسب اربعه بین كلیات، كلیات خمس، معرف، احكام قضایا، موجهات، اقسام قیاس، شروط انتاج قضایا، قوانین مربوط به عكس مستوی و تناقض و سایر احكام و مقررات مربوط به قیاس استثنایی و شرطی پرداخته و معنا و كاربرد تمثیل و استقراء در دستیابی به یك نتیجه منطقی و كلی را بیان كرده است. بحث از صناعات خمس و رئوس ثمانیه منطقی و راهكارهای تعلیم و تعلم از منظر علم منطق، از دیگر مندرجات مهم مطرح شده در این نوشتار است.
تعریف عکس مستوی از دیدگاه ابن سینا
نویسنده:
سعید انواری، روح الله عالمی
نوع منبع :
مقاله , شرح اثر , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ابن سینا در بیشتر آثار منطقی خود،قید«باقی ماندن کذب»را بر تعریف عکس‌ مستوی افزوده است که این قید در آثار منطقدانانی چون فخر رازی،ابهری تکرار شده است؛اما اکثر منطقدانان با این مطلب به مخالفت برخاسته‌اند.به عنوان مثال، خواجه نصیر طوسی معتقد است که قید مذکور در اثر اشتباه کاتبان پدید آمده است، در این مقاله ابتدا با تأکید بر وجود قید مذکور در شش اثر منطقی ابن سینا نشان داده‌ می‌شود که نمی‌توان این قید را ناشی از سهو کاتبان دانست. با طرح و ارزیابی دلایل‌ موافقان و مخالفان این قید مشخص می‌شود که پذیرش قید مذکور باعث ایجاد ناسازگاری در نظام منطقی ابن سینا می‌گردد.در متن مقاله دو راه‌حل جهت حل این‌ مشکل ارائه شده است. راه‌حل نخست که براساس حذف قید مذکور شکل گرفته است، توسط خواجه نصیر و سایر منطقدانان متأخر ارائه شده است و راه دیگر که به تغییر روابط عکس مستوی می‌پردازد توسط مؤلفان مقاله ارائه گردیده است.همچنین‌ نشان داده شده است که هریک از این دو راه‌حل، دارای چه امتیازات و چه معایبی‌ هستند.
لزومی حقیقی و لزومی لفظی
نویسنده:
اسدالله فلاحی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ابن‌سینا شرطی لزومی با مقدّم ممکن و شرطی لزومی با مقدّم ممتنع را لزومی به‌حسب نفس‌الامر و لزومی به حسب الزام نامیده، و قسم دوم را در واقع و نفس‌الامر کاذب دانسته است. این حکمْ شگفت بلکه خلاف شهود است و، از این‌رو، نزاع‌های بسیاری در ردّ و قبول آن درگرفته است. در این مقاله، با گزارش انتقادی نزاع‌های یادشده، لزومی حقیقی و لفظی را به زبان منطق جدید و به کمک منطق موجّهات و منطق ربط تحلیل کرده‌ایم و نشان داده‌ایم که به کمک لزومی حقیقی می‌توان به فهم بهتری از آرای منطق‌دانان مسلمان رسید و به دفاع از آموزه‌های منطق سنّتی پرداخت. در این ارتباط، سه موضوع مورد مناقشه در منطق سنّتی (یعنی عکس مستوی گزاره شرطی، تلازم شرطیّات، و مدّعای قطب‌الدین رازی مبنی بر لزوم سازگاری میان مقدّم و تالی لزومی صادق) را به کمک لزومی حقیقی شرح داده و از آنها دفاع کرده‌ایم.
صفحات :
از صفحه 107 تا 127
برهان های عدمی (22 برهان از طریق نیستی ها بر وجود خدا)
نویسنده:
حسین عشاقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
چکیده :
برهان های اثبات وجود خدا چهار دسته اند؛ زيرا واسطه اثبات و سرمايه اوليه برای اذعان به وجود خدا یا مصداقاً متحد با ذات خداست، يا مغاير با اوست. در صورت تغاير، واسطه مغاير، يا از موجودات خارجی است، يا از مفاهيم ذهنی و يا اين واسطه مغاير، از معدومات است. دسته چهارم را برهان های عدمی می ناميم. در اين برهان ها از طريق بررسی خواص نيستي ها و تكيه بر قواعد بديهی، نظير امتناع ارتفاع نقيضين و قواعد منطقی، نظير قاعده عكس مستوی و عكس نقيض و اشكال قياس های اقترانی، وجود خدا اثبات می گردد. در مقاله زير بيست و دو برهان را از اين نمونه ملاحظه خواهيد كرد.
صفحات :
از صفحه 73 تا 94
تحریر القواعد المنطقیة فی شرح الرسالة الشمسیة
نویسنده:
محمد بن محمد قطب الدین رازى؛ حاشیه نویس: علی بن محمد شریف جرجانی؛ مصحح: محسن بیدارفر
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر , حاشیه،پاورقی وتعلیق , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: بیدار,
چکیده :
«تحرير القواعد المنطقية في شرح الرسالة الشمسية»، تأليف قطب‌ الدين محمد بن محمد رازى، از جمله شروح عربى كتاب «الرسالة الشمسية» نجم‌ الدين على كاتبى قزوينى است. اين كتاب به درخواست غياث‌ الدين محمد وزير سلطان ابوسعيد بهادرخان در سال 728ق، نگارش شده است. در ذيل صفحات كتاب نيز حاشيه سيد شريف جرجانى ارائه شده است. كتاب به شيوه «قال - أقول» نگارش شده؛ بدين ترتيب كه نويسنده با لفظ «قال» بخشى از عبارت كاتبى را به‌ طور كامل آورده و پس از آن با لفظ «أقول» به شرح و توضيح آن پرداخته است. اين كتاب، ثمره فعاليت علمى سه تن از معروف‌ ترين حكما و علماى منطق (كه ابتداي اين نوشتار نام برده شد) بوده و لذا مورد توجه مدرسين و محققين اين فن قرار گرفته است. محقق در ابتداى كتاب، شرح حال، فعاليت‌ هاى علمى و تأليفات هر يك از اين افراد را شرح داده و در آخر به معرفى رساله شمسيه و حواشى و تعليقات آن پرداخته است.