مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

زیبایی‌شناسی استفهام‌های قرآنی در تفاسیر شیعه (جزء اوّل، دوّم و سوّم)

نویسنده:

منیژه تقی‌نژاد فخرآبادی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

تشیع , بلاغت , زیبایی شناسی , قرآن , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , سؤال , استفهام , استفهام , سؤال , 5- تشیع Shiism (اعم از امامی و زیدی و اسماعیلی، (فرق اسلامی)) , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی

چکیده :

قرآن ، کتاب الهی و معجزه جاودانه آخرین پیام آور الهی برایبیان اغراض و مفاهیم مورد نظر خود در راستای هدایت انسان به سرمنزل مقصود برترین و زیباترین روش های حکیمانه را در قالب تراکیب و الفاظ فصیح و بلیغ به کار برده است . از جمله این روش ها ، زینت کلام با پرسش ها و پاسخ هایی است که آدمی را به طور غیر مستقیم در مسیر معانی بلند و اهداف والا سوق می دهد .اسلوب استفهام از جمله اسلوب هایی است که قرآن کریم مکرّر از آن استفاده می کندو حدود 1200 بار این اسلوب بیان در آن به کار گرفته شده است و با توجه به این که پروردگار سبحان ، آگاه و عالم به همه چیز است ؛ بنابراین در اغلب موارد که استفهام از جانب خداست ، غرض او از استفهام آگاهی یافتن نسبت به مجهول نیست ؛ بلکه در این استفهامات راز و رمز و حکمت هایی نهفته است که این امر سخن شناسان و علمای علم بلاغت و به ویژه مفسّران را بر آن وا داشته تا در پی کشف اغراض نهفته در ورای استفهام های قرآن باشند و به زیبایی های آن پی ببرند .این پژوهش تلاشی در جهت بررسی دیدگاه مفسّران شیعه در راستای کشف زیبایی استفهام در سه جزء اول قرآن است که در 5 فصل تکمیل و ارائه گردیده است ؛ در فصل اول بنا به شیوه معمول و رایج نگارش پایان نامه در دانشگاه یزد کلیات تحقیق مطرح می گردد و در فصل دوم به بیان تعریف استفهام و ادوات استفهام و کاربردهای متفاوت آن ها و معانی مجازی و فرعی استفهام از قبیل : تقریر ، توبیخ ، انکار ، استبعاد و ... پرداخته می شود و در فصل سوم نظرات مفسّران شیعه درباره ی اغراض و مفاهیـم استفهـام های موجود در جـزء اوّل قرآن مورد بررسی قرار می گیـرد ؛ در فصـل چهارم استفهام های جزء دوّم قرآن و در فصل پنجم استفهامات موجود در جزء سوم از دیدگاه این اندیشمندان مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد که در رأس این مفسّران می توان از کسانی چون : شیخ طوسی ، شیخ طبرسی ، شریف کاشانی ، میرزا محمّد مشهدی ، علّامه طباطبایی ، فیض کاشانی و شیبانی نام برد که یکی از هدف های اصلی این پژوهش تبیین جایگاه نظرات مفسّران شیعی در بحث استفهامات قرآنی و بیان نقاط اشتراک و افتراق دیدگاه های آنان در این خصوص است. لازم به بیان است که در هر آیه علاوه بر بیان اغراض و معانی فهمیده شده از استفهام ، به موضوع اصلی یا شأن نزول آیه اشاره شده و در پایان ، دیگر جلوه های بلاغی موجود در آیه نیز آورده شده است .

مشخصات اثر

عنوان :

شیوایی پرسش‌های قرآنی (ترجمه و تحقیق بخش اول کتاب «التفسیرالبلاغی للاستفهام فی القرآن الحکیم» اثر دکتر عبدالعظیم ابراهیم المطعنی، سوره بقره و آل عمران)

نویسنده:

کرامت ممتحن

نوع منبع :

رساله تحصیلی , ترجمه اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

استفهام فی خطب نهج البلاغه (من منظور بلاغی)

نویسنده:

بتول صابری ابوالخیری

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , بلاغت , علم معانی , انشا , جمله انشایی , استفهام , خطابه , هنر و علوم انسانی , نهج‌البلاغه , جمله استفهامی , معانی غیر مستقیم.

چکیده :

از جمله فنون ادبی که به دنبال برانگيختن عواطف مخاطبان و تحريک احساسات آنان است، خطابه در موضوعات گوناگون آن از جمله وعظ و نصيحت و سياست و ... است. مخاطبان اين نوع کلام از عامه مردم‌اندکه نيروی عاطفه بر قدرت عقل و تفکر ايشان غالب است. بنابر اين بر خطيب لازم است در خطابه خود به سبک-هايی از نحو و بلاغت در انواع مختلف آن همچون سخيف نبودنالفاظ و عبارات و صحيح بودن آن‌ها از جهت معانی و انواع تشبيه و استعاره و کنايه و آرايش کلام با عبارات موزون و کلمات مسجوع پايبند باشد تا بتواند بدون هيچ دشواری بر ايشان تأثير بگذارد.از جمله سبک‌هايی که به خصوص خطبه‌های پس از ظهور اسلام از آن تأثير گرفت، سبک انشاء طلبی در فروع مختلف آن به خصوص استفهام در معانی غير مستقيم يا فرعی آن است. و از جمله خطبه‌های متأثر از جمله‌های پرسشی بلاغی، خطبه‌های نهج البلاغه است.در اين رساله سعی بر آن داشته‌ايم به استخراج اين جمله‌های پرسشی پرداخته و به نقد و بررسی معانی آن‌ها در روشی تحلیلی- آماری بپردازيم و به دنبال آن به نتايجی دست يافتيم که برخی از آن‌ها عبارتند از:1.

مشخصات اثر

عنوان :

ترجمه کتاب جمالیه الخبروالانشاءنوشته دکتر حسین جمعه و تطبیق محتوایی آن بانمونه های بلاغت فارسی

نویسنده:

جواد خسروی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , ترجمه اثر , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علم معانی , زبان و ادبیات فارسی , تمنا , استفهام , نهی , انشاء , امر , اغراض ثانوی , نداء , ادبیات تطبیقی فارسی عربی

چکیده :

یکی از زمینه های بکر پژوهش در ادب فارسی، علم معانی است و از آنجا که تا حد زیادی متأثر از عربی بوده است، ترجمه منابع غنی علم معانی در زبان عربی و تطبیق آنها با ادب فارسی ، نقش بسزایی در گسترش و تعمیق بلاغت فارسی و توسعه بلاغت تطبیقی دارد. از این رو در این «پژوهش بنیادی» که به «شیوه تحلیلی- توصیفی» فراهم آمده، به ترجمه کتاب «جمالیه الخبر والانشاء» اثر حسین جمعه در بخش انشاء پرداخته شده است و مباحث و مثال های آن تا حد مقدور ، با نمونه های پارسی تطبیق داده شده است .گفتنی است که بین أغراض ثانوی ای که برای جملات انشایی فارسی و عربی ارائه شده است به جز موارد معدودی، تفاوت چندانی نیست، و دلیل این تفاوتهای کوچک نیز، تفاوت ذوق وسلیقه پژوهشگران است چنان که حتی بین اغراض ثانوی ارائه شده برای جملات انشائی از سوی پژوهشگران یک زبان نیز تفاوتهایی دیده می شود.مبنای کار در بخش فارسی بر معانی ای استوار است که نویسنده کتاب «جمالیه الخبر و الانشاء» ارائه کرده است اما در بخش فارسی این پژوهش، برخی از معانی ای که در کتاب «جمالیه الخبر والإنشاء» هست و در یک معنی جا می گرفتند، ادغام شده است؛ همچنین بعضی از معانی ای را که به نظرنویسنده این پژوهش لازم آمد و در کتاب « جمالیه الخبر والانشاء»و نیز درکتابهای معانی فارسی نبود برای جملات انشایی فارسی ارائه شده است.از بررسی جملات انشایی ای که دارای معنای ثانوی هستند این نتیجه حاصل شد که هدف از بیان چنین جملاتی زیبایی و تاثیرگذاری آنها به دلیل هنجار گریزی زبانی شان است. علاوه بر این دانسته شد که زبان پدیده ای پویا و زنده است که می تواند معانی تکراری را به شیوه های گوناگون و غیر تکراری بیان کند تا کلام از یکنواختی و ملال آوری به دور باشد و مخاطب را جذب نماید.کلمات کلیدی :علم معانی ، انشاء ، أغراض ثانوی، امر ، نهی ،استفهام ، تمنا ،نداء

مشخصات اثر

عنوان :

تأکیدات بلاغی و زبانی در کلام رب الارباب

نویسنده:

امین رحیمی، مهدی آشناور

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

اراک: دانشگاه اراک,

کلیدواژه‌های اصلی :

بلاغت قرآن , قرآن , ادات تاکید , تاکید(عام)

کلیدواژه‌های فرعی :

تکرار در قرآن , بدل , ضمیر فصل , تاکید لفظی , تاکید معنوی , استفهام , استفهام انکاری , تذییل , جمله اسمیه , جملات حالیه ,

چکیده :

قرآن مجید که از ابعاد مختلف دارای اعجاز است جنبه بلاغی و ادبی آن بسیار مورد توجه ادبا واقع شده است، آنگونه که سبک، شیوه بیان، عذوبت، لطف ایجاز ، سلامت الفاظ و ... آن عقول ادیبان را به حیرت واداشته است. این کتاب علاوه بر مباحث فکر و اندیشه، هدایتگری، وایصال الی المطلوب، بدون شک در فصاحت و بلاغت نیز پیشگام است. در این مقال بر آنیم تا یکی از مباحث مهم بلاغی- زبانی یعنی تأکید را در این کتاب شریف مورد مداقه قرار دهیم. با عنایت به این که تأکید، اغراض مختلفی دارد از جمله برطرف شدن تردید مخاطب و نهایتاً تأثیر بیشتر کلام در کتب بلاغی و ادبی، بسیار مورد توجه است و با تحقیق و بررسی آیات قرآن شریف می توان موارد مختلف تأکید از جمله استفاده از ادات تأکید از جمله لام ابتداء، نون تأکید، ، تقدیم فاعل معنوی، تکرار، قسم و ... را در آیات نورانی این کتاب مقدس مشاهده نمود.

صفحات :

از صفحه 121 تا 139

مشخصات اثر

عنوان :

معناشناسی الفاظ قرآن در تفسیر مجمع البیان

نویسنده:

فتحیه فتاحی زاده,فاطمه نظری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

کارکردهای تربیتی پرسش در قرآن

نویسنده:

زهرا رنجبرتیلکی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

آموزش و پرورش , معجزه , پرسش , مسلمان , شناخت , معارف اسلامی , هدایت , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , استفهام , استفهام , محمد (ص)، پیامبر اسلام , آموزه دینی , دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته) , شناخت , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی

چکیده :

قرآن کریم، کتاب مذهبی ما مسلمانان، معجزه‌ی جاوید و سند نبوت حضرت خاتم(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و دستورالعمل هدایت و تربیت انسان است. از آن‌جا که تعابیر و گزاره‌های قرآن، توسط خداوند دانا، مدبر و حکیم انتخاب شده است، استفاده از هر الگوی بیانی در این گزاره‌ها، نشانه‌ی نقش و کارکرد مؤثر آن در تربیت و هدایت انسان و جوامع انسانی است. پرسش از مهم‌ترین روش‌های کسب معرفت و شناخت و توصیه‌ی قرآن می‌باشد. «فَسْألُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لاتَعْلَمُون‏» « اگر نمى‏دانيد، از آگاهان بپرسيد.»(انبیاء/7) قرآن در بیان اهداف خود از اسلوب‌های متنوعی استفاده کرده است. اسلوب استفهام و پرسش حدود 1260 بار در قرآن تکرار شده است. پژوهش حاضر در ‌صدد کشف و ارائه‌ی کارکردهای تربیتی پرسش در قرآن است. این پژوهش حاوی یک مقدمه در «کلیات تحقیق»، سه فصل در «پرسش»، «تربیت در قرآن» و «کارکردهای تربیتی پرسش در قرآن» و یک ضمیمه در «پاسخ‌گویی» است.در فصل اول از کلیاتی درباره پرسش، آداب، اهمّیت و انواع آن و نیز از پرسش در قرآن، اطّلاعات آماری پرسش‌ها‌ی قرآنی و ادات استفهامیِ بکار رفته در آن و معانی حقیقی و بلاغی آنها بحث شد. در پایان فصل، جدول تعداد و پراکندگی آیات پرسشی به ترتیب سوره‌ها و نیز جدول فراوانی ادات استفهام آورده شده است. در فصل دوم از تربیت دینی، اهداف و روش‌های آن و نیز برخی روش‌های تربیتی قرآن بحث شده است. در فصل آخر یعنی «کارکردهای تربیتی پرسش در قرآن» آیات پرسشی قرآن با استفاده از کتاب‌های تفسیری و تربیتی به تفصیل بررسی، و بیست و نه کارکرد اساسی و مهم تربیتی از این آیات استنباط و استخراج شد و برای هر کارکرد از میان آیات مرتبط، آیه‌ی دارای دلالت بیشتر انتخاب و توضیحات لازم، ارائه و در نهایت آیات هم‌سو با هر کارکرد ذکر شد. مهم‌ترین دستاورد این پژوهش آنست که هر یک از آیات پرسشی قرآن با اتخاذ شیوه‌ای خاص، استفاده از ادات ویژه، سیاق خطاب یا غیبت و نیز با توجه به موضوع، مخاطب، سؤال کننده و شأن نزول آیات، دارای چندین نکته و کارکرد است که در تربیت و هدایت انسان و جامعه‌ی انسانی بسیار مؤثر است و می‌تواند دستمایه افرادی که عهده‌دار امر تربیت هستند باشد. این نوشته با عنایت به محدودیت‌ها و بضاعت اندک نگارنده بخش کوچکی از این کارکردها را ارائه داده است. انشاءالله این گام، هر چند کوچک و جزیی مورد قبول حضرت حق و آغازی بر فعالیت‌های علمی علاقه‌مندان در این زمینه باشد.

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی مطابقت لفظ و معنی در برخی مفردات جزء 30 قرآن کریم

نویسنده:

زهره آسوده

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

بلاغت , تشبیه , معارف اسلامی , لفظ , شمول معنایی , مفردات , اصطلاحنامه علوم قرآنی , ایجاز , استفهام , معنا , استفهام , قرآن. جزء 30 , هنر و علوم انسانی , قرآن. جزء 30 , هنر و علوم انسانی , جزء 30 قرآن: بسم الله الرحمن الرحیم، عم یتسائلون، عن النبا العظیم

چکیده :

هماهنگی لفظ و معنی در قرآن، یکی از ابعاد گسترده‌‌ی اعجاز بیانی آن است و بدین معنی است که انتخاب مناسب الفاظ و تعابیر و شیوه‌ی بیان آنها در قرآن، معنای مورد نظر را به بهترین وجه به خواننده القا می‌کند. در این رساله، موضوع مطابقت لفظ و معنی در قرآن، از طریق توجه به بافت کاربرد الفاظ مفرد و مشتقات آن-ها و مطالعه‌ی نقش برخی عوامل ساختاری مانند سبک ادبی خاص و بلاغت، نظم و انسجام، آهنگ و موسیقی آیات قرآن در دلالت الفاظ بر معانی آن، با تحلیل‌های ادبی و زبان شناختی(علم تحلیل‌گفتمان و معنی‌شناسی) بررسی شد.مساله‌ی هماهنگی لفظ و معنی از سه بعد متفاوت بررسی شد که موارد تاثیر بافت بر رابطه‌ی لفظ و معنی، نقش بلاغت در این رابطه و هم‌چنین تاثیر کاربرد اصول زبان‌شناختی انسجام و توازن بر موضوع مطابقت لفظ و معنی را شامل می‌شدند.روش استفاده شده در این پژوهش کتابخانه‌ای است. نمونه-ها از کتاب قرآن انتخاب شدند و با استفاده از داده‌های جمع‌آوری شده از کتب و منابع گوناگون از جمله نرم-افزار "سلسبیل" ، از دو دیدگاه ادبی و زبان‌شناختی توصیف و تحلیل شدند. در این تحلیل‌ها از نظریه‌های مختلف ساختارگرایی سوسور، نقش‌گرایی هالیدی و فرضیه‌ی گرامون در توازن آوایی بهره گرفته شد. نتایج بخش‌های مختلف پژوهش از این قرار است: انتقال معانی دقیق الفاظ در ساختار کلام قرآن تنها در بافت زبانی و در ارتباط الفاظ با یکدیگر انجام می‌گیرد. موسیقی موجود در الفاظ و آیات قرآن با معانی دلالت‌شده از آن‌ها هماهنگ است و بلاغت و زیبایی‌های ظاهری موجود در آیات قرآن علاوه بر تاثیر زیبایی‌شناختی بر مخاطب، در القای معنی مورد نظر از آیات نیز نقش دارد.

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید