مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

---

مسجد به عنوان اولین و مهم‌ترین پایگاه انس و الفت با حضرت حق و یگانه مرکز اداره جامعه اسلامی در نگاه دین شناخته شده است. رسول مکرم اسلام (ص) و امیرمومنان (ع) در دوران حکومت‏های خود این دیدگاه را به منصه ظهور رسانده و در مقام عمل به مسجد به عنوان یک محل حل و فصل امور در تمامی زمینه‏ های عبادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ... نگریسته ‏اند. آنچه که در راستای احیای این طرز نگاه به مسجد و استفاده در خور از ظرفیت‏ها و کارکردهای بی بدیل این نهاد مقدس در حال حاضر لازم است یافتن دیدگاه رهبران کنونی جامعه اسلامی و انتظارات ایشان از مسجد است.«مسجد طراز اسلامی» از دغدغه‏ های امام خامنه‏ ای (مد ظله) به عنوان پرچمدار حرکت جامعه اسلامی ما به سوی تمدن شکوفای اسلامی است. مستلزمات و کارکردهای متوقع از این مکان در زمینه‏ های عمران ظاهری و معنوی، عبودیت و معنویت، تربیت و دانش و سیاست و تدبیر در نظر ایشان اهمیت یافته است. در مقام کوشش برای بازگرداندن مساجد به سطح طراز اسلامی آنها لازم است ابتدا این کارکردهای متوقع در متون دینی پی‏ جویی شود و در وهله بعد در جهت نهادینه ‏سازی آنها در جامعه اسلامی تلاش گردد. همت پژوهش حاضر تلاش در جهت مستندسازی بیانات امام خامنه ‏ای (مد ظله) در خصوص «مسجد طراز اسلامی»، با استفاده از آیات و روایات و سیره عملی پیامبر گرامی اسلام (ص) و امیرمومنان (ع) در دوران حکومت نبوی و علوی است که موارد بهره‏ مندی از مسجد در آنها در زمینه ‏های محل عبادت، کانون هدایت و ذکر، جایگاه علم و دانش، مرکز فعالیت فرهنگی و اجتماعی، سنگر نظامی، محل حل و فصل دعاوی و مقر سیاست در این مقال مورد بحث و تحلیل قرار گرفته است.

‫در اين پايان نامه که تحقيق و ترجمه کتاب "ولايت در قرآن" تأليف آية‌الله جوادي آملي به زبان اردو مي‌باشد، به شرح و بررسي ابعاد مختلف ولايت و مراتب و اقسام آن از ديدگاه قرآن کريم پرداخته شده است. نويسنده ابتدا به بررسي اهميت ولايت و معرفت يافتن نسبت به آن مي‌پردازد و سپس جايگاه ويژه ولايت در آموزه‌هاي اسلامي به ويژه قرآن کريم را تبيين مي‌نمايد. به اعتقاد وي، تمامي معارف اسلامي را در فرهنگ ولايت خلاصه شده است. مؤلف انديشمند، نخست به تبيين مفهوم لغوي و اصطلاحي ولايت پرداخته و معناي آن را از ديدگاه آيات و روايات، فقه، کلام و عرفان بيان کرده و سپس ابعاد فردي، اجتماعي و سياسي ولايت را بررسي مي‌کند. آن گاه به ولايت پيامبران الهي نسبت به مردم اشاره نموده و ظهور ولايت الهي به دست آنان را از جهات عقلي و فردي ضروري ارزيابي مي‌نمايد. وي منشأ اعتبار ولايت معصومين( را همانا ولايت خداوند متعال تلقي مي‌کند. در همين راستا به دو نوع کلي ولايت يعني ولايت تشريعي و ولايت تکويني پرداخته و نحوه تحقق ولايت الهي را ولايت معصومين اعم از پيامبر اسلام و ائمه( مي‌داند. اقسام ولايت‌هاي نام برده شده در قرآن کريم مانند ولايت خدا، ولايت شيطان، ولايت مؤمنان و ولايت کافران و چگونگي تحقق اين ولايت در مراتب مختلف آن از مباحث بعدي اين نوشتار است. نويسنده بر اين باور است که از جمله عوامل وموجبات تحقق ولايت در افراد، همانا معرفت خدا، اخلاص، معرفت نفس، محبت راستين به خدا در راستاي معرفت الهي و عبادت و بندگي است. وي عبادت را نردبان يقين و طريق کشف ولايت معرفي مي‌نمايد و آخرين درجه براي رسيدن به ولايت را تسليم و رضاي محض الهي عنوان مي‌کند. مباحث پاياني اين پژوهش، به تشريح ولايت انبيا و اهل بيت( و اثبات آن، معناي ولايت غير پيامبران و ائمه( مانند مريم(، مادر موسي( و اصحاب کهف و شرح و بررسي مفهوم ولايت فقيه به عنوان يکي از مراتب ولايت و دلايل عقلي و نقلي مترتب بر آن و همچنين اثبات ولايت مطلقه فقيه در عصر غيبت اختصاص دارد.

‫مسئله اوقات و گاه شماری، بخشی مهم از زندگی مادی و معنوی هر انسانی است که باعث تنظیم اوقات زندگی و نظم دادن به امور دین و دنیای مردم می شود. گاه شماری عبارت از دانش و فن تعیین و نگه داری حساب زمان یا معرفة المواقیت است. در قرآن کریم از بسیاری از زمان ها نام برده شده است که این زمان ها به ترتیب طول مدت، شامل لحظات، زمان های خاص شبانه روز، شب، روز، هفته ، ماه، فصل، سال،قرن، هزاره و... است. خداوند در قرآن به برخی از زمان ها مانند شب وروز و...( لیل، نهار و...) قسم یاد کرده و برخی از سوره های قرآن مانند لیل، ضحی، فجر، جمعه و ... نیز به نام اوقاتی خاص نامیده شده است که نشان از عظمت و جایگاه وقت و زمان سنجی در نزد خدا دارد. به جهت اهمیت مسئله زمان سنجی و نقش آن در تنظیم زندگی انسان، بررسی موضوع مذکور از منظر قرآن به عنوان کتاب هدایت بشر، به صورت مستقل و منظم ضروری می نماید. از این رو، با بررسی واحد های زمانی موجود در قرآن معلوم شد که خود واژه زمان در قرآن ذکر نشده است؛ ولی واژه های مترادف آن مانند وقت، مدت، حین و دهر و ... به کار رفته است. همچنین کلماتی که دارای مفاهیم زمانی مانند الآن، ساعت، لمح البصر، ارتداد الطرف، فلق، فجر، صبح، بکرة، غدو، اشراق، طلوع، ضحی، ظهر، دلوک، عصر، اصیل، شفق،غروب، عشاء، سحر، لیل، نهار، یوم، جمعه، سبت، شهر، صیف، شتاء، عام، سنة، حول، حجج، قرون، الف سنة و... هستند، در قرآن ذکر شده است. از سوی دیگر، در قرآن زمان هایی مانند ساعت، حین و... به کار رفته است که محدوده معینی نداشته و نمی توان آنها را محدود به عددی معین کرد؛این به جهت آن است که هدف، محدود و معین کردن دقیق آن زمان نیست؛ بلکه هدف بیان کوتاه یا طولانی بودن، دوری یا نزدیکی آن برای هدایت و توجیه انسان است. نکته مهم اینکه مفهوم برخی از واژه ای دال بر زمان مانند ساعت در عرف و لغت، با معنای آن در قرآن متفاوت است. همچنین از برخی از زمان ها در قرآن مانند مأة عام، حولین، سبع سنین و... معنای حقیقی و مدت دقیق آنها اراده شده و برخی برای تمثیل سرعت فعل است نه بیان مدت دقیق آن؛ مانند لمح البصر. بسیاری از اوقات به کار رفته در قرآن نیز، ارتباط زیادی با احکام شرعی مانند برخی عبادات، معاملات، عده زنان، مدت رضاع و برخی احکام اجتماعی و در نتیجه ایجاد نظم در زندگی فردی و اجتماعی دارد. کلید واژه ها : زمان، زمان سنجی، وقت، گاه شماری، تقویم، تفسیر علمی، قرآن

---

استشراق در طول تاریخ به مفاهیم گوناگونی به کار رفته است؛ در معنای عام آن، مطالعه و پژوهش در امور مربوط به شرق و در معنای خاص آن، اسلام شناسی توسط غیر مسلمانانمی باشد.تاریخچه ی استشراق با توجه به دو مفهوم عام و خاص آن به شش دوره ی کلی با ویژگی های خاص خود قابل تقسیم می باشد.در دوره های مختلف تاریخی پس از ظهور اسلام مستشرقان و به خصوص غربیان، با اهداف و انگیزه های گوناگونی به اسلام شناسی و شناخت معارف قرآن روی آوردند، که شامل اهداف دینی_تبشیری، سیاسی_استعماری، علمی، اقتصادی، فرهنگی،... می باشند.مستشرقان در عصر حاضر برای نیل به اهدافشان از وسایل و ابزار جدید متناسب این دوره، نظیر وسایل ارتباط جمعی ، برگزاری همایش های بین المللی و محافل علمی و دانشگاهی، تألیف کتب ، مقالات، دایره المعارف ها، ترجمه ی قرآن به زبان های اروپایی و ... استفاده می کنند. در نتیجه برای مقابله و مواجهه ی صحیح با افکار و اعمال سوء مستشرقان لازم است که اهداف و ابزارهای به کار گرفته شده توسط آنان شناسایی گردد تا بتوان در حفظ و بقای وحدت اسلامی و اعتلای آن گام موثری برداشت.