مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

‫مدارا به معناي ملايمت و بردباري در برابر رفتار ديگران و قاطعيت به معناي اجراي مناسب قانون و بهره گرفتن از قدرت مشروع در جهت اجراي عدالت، دو دستور اخلاقي – اجتماعی قرآن است، اين دو دستور بر يك سري مباني و اصول بنيادي استوارند، از جملة اين اصول مي توان به، اعتقاد به خدا ، رحمانيت خدا، تقرب به صفات الهي، اجتماعي بودن انسان، هدايت پذيري انسان، كرامت انسان، خدامحوري و نفي اومانيسم، عدالت و... اشاره كرد. مداراي قرآن دايره اي به گستردگي مدارا با كفار و مشركان تا مدارا با هم كيشان دارد؛ رفتار نيك، پرهيز از هر گونه كلام ناپسند، شرح صدر، قبول پناهندگي و... از جمله جلوه هاي مداراي مسلمين با مشركان و كفار است. مجادله احسن، فراخواني به مشتركات ديني، دعوت به گذشت وصبر، از جلوه هاي مدارا با پيروان ساير اديان الهي است. دستور به عفو، صفح، نادیده انگاری خطاها، پاسخ بدی به خوبی، صبر و ...، در ارتباط با برخورد مسلمین با یکدیگر نیز، مورد سفارش اکید قرآن است؛ البته مداراي بي قيد و شرط را هيچ عقل سليمي نمي پذيرد، اگر در جايي مدارا باعث شكسته شدن حقوق الهي يا موجب تقويت جبهه باطل گردد يا عدالت را پايمال کند در اين گونه موارد مدارا جايز نيست و برخورد قاطعانه ضرورت مي يابد؛ اما بر خلاف مدارا كه توصيه حداكثري به آن است، قاطعيت در موارد ضرورت، در ارتباط با عوامل ناامني اجتماعي و...، صورت مي پذيرد؛ نکته اساسی در این زمینه این است که، عملكردها ي قاطعانه به تصريح قرآن بايد در چهار چوب عدالت صورت گيرد. از جمله موارد قاطعيت، قاطعيت در اصول به معناي نرمش ناپذيري با معاندان ارزش ها و اصول اسلامي است، عدم مدارا با اين گروه داراي مراتبي چون نهي از دوستي، نهي از اطاعت و موافقت عملي و زباني و لزوم برائت است. آخرين مرحلة عدم مدارا و تحمل در قرآن، جهاد با دشمنان دين حق است، جهاد به عنوان نمادي از استواري و قاطعيت در قرآن مطرح و داراي شرائط و اهداف مشخص است. از ديگر موارد اعمال قاطعيت، قاطعيت در احكام جزائي اسلام است، احكام جزائي اسلام، مجازاتي است كه خداوند متعال براي پاسداري از اخلاق افراد و جامعه به تناسب جرم و اهميت آن وضع نموده است، مانند مجازات قصاص، سرقت، زنا و ... واژگان كليدي: مدارا، عفو، صفح، تساهل و تسامح، قاطعيت، خشونت