مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مفهوم «ربا» یکی از مفاهیمی است که در طول تاریخِ جهان اسلام مورد توجه طیف‏های گوناگونی از اندیشمندان از جمله مفسران، فقها و اخیراً اقتصاددانان اسلامی قرار داشته است. این سه گروه، در مطالعات خویش به شدت درگیر مفهوم ساخت یافته «ربا» که محصول دوره تدوین فقه است، شده اند. این در حالی است که جای خالی پژوهشی که بتواند با غلبه بر «فاصله تاریخی از زبان عصر نزول»، به بازسازی مفهوم «ربا» متناسب با عصر نزول دست یازد، کاملا احساس می شود. نویسنده‏ی این پایان نامه تلاش نمود تا با بهره گیری از روشهای ریشه شناسی و معناشناسی ساختگرا و نقشگرا این مهم را به انجام رساند. مطالعات حکایت از آن دارد که در قرآن کریم با دو گونه ربا مواجه هستیم که یکی از آن دو، بر پایه دهشِ از روی میل و خواستِ درونی شکل گرفته است. این در حالی است که گونه دوم، ابتنای بر گرفتنِ با قهر و غلبه دارد. بر این اساس، از اولی، حوزه معنایی «جابجایی ثروت برآمده از انصاف و حق» و از دومی، حوزه معنایی « جابجایی ثروت برآمده از ظلم » شکل می گیرد.

‫چکيده : اين پايان نامه، برگردان از عربي به زبان اردوي کتاب القصص القرآني تأليف آيت ‌الله سيدمحمّدباقرحکيم و تحليل داستان هاي قرآن کريم و ويژگي‌هاي آن است که قصّه‌هاي پيامبران اولوالعزم در کتاب خدا را تجزيه و تحليل قرآني و روايي مي‌کند. کتاب مذکور در پنج فصل و در دو باب تهيّه تنظيم شده است. در باب اوّل ابتدا ويژگي‌هاي قرآن کريم به ويژه خصوصيات قصّه‌هاي قرآني و اهداف عمومي آن مطرح شده و اَغراض قرآن و اهداف تربيتي و اخلاقي داستان هاي قرآني و جنبه‌هاي اجتماعي و تاريخي آن ها تبيين گرديده، سپس به بررسي ظواهر و حکمت تکرار برخي داستان ها و اختصاص داشتن قصّه‌هاي پيامبران به منطقه خاورميانه پرداخته شده است. آن گاه روش شناسي بحث درباره داستان هاي قرآن و استخراج مفاهيم مهّم تربيتي، اجتماعي و اخلاقي آن ها، تفسير قصّه‌هاي قرآن و تحليل مضمون قصّه ادامه مي‌يابد و نگارنده چندين نمونه از قصّه‌ها از جمله حکايت حضرت آدم و خلقت و خلافت الهي او را بررسي مي کند. در باب دوم، قصّه‌هاي پيامبران اولوالعزم جداگانه وارسي و تحليلي از داستان حضرت نوح، ابراهيم، موسي، عيسي، پيامبر اسلام واحوال اقوام مربوط از لِحاظ اعتقادي، اخلاقي، سياسي، اجتماعي وشخصيتي اين پيامبران تجزيه و تحليل قرآني مي شود. اختلاف روش‌ها و پيام‌هاي مربوط به قصّه‌هاي پيامبران اولوالعزم، ملاحظاتي عمومي درباره آن ها و معرّفي مدارک و مُستندشان از ديگر مندرجات اين پايان نامه محسوب مي شود.