مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

‫پژوهش حاضر در چهار فصل، با هدف تبيين ارکان و اضلاع تلاوت مطلوب قرآن و ديدگاه قرائت پژوهان در اين زمينه به انجام رسيده است. نگارنده پس از کليات و مفاهيم، به ساختار آوايي تلاوت، ساختار معنايي تلاوت و ساختار لحني تلاوت پرداخته است. ساختارشناسي از محوري ترين مباحث و کليد فهم قرآن است. پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم تلاوت قرآن را به صحابه خود آموزش ميدادند و بر فهم آواها، معاني و آهنگ تلاوت تأکيد مي‌کردند. قرائت ناظر به بعد لفظي کلام است و لزوماً دقت در معنا را افاده نميکند؛ برخلاف تلاوت که همزمان با ادا، تدبر در معنا و پيروي در عمل را به همراه دارد. ميتوان براي تلاوت، سه ضلع آوا، معنا و لحن را ترسيم کرد. هرکدام از اين اضلاع، به صورت نظاممند جهت ارائه تلاوت مطلوب به کار گرفته ميشوند. آواهاي تلاوت، به عنوان جزئي از نظام کلي زبان وحي، در تعامل با متغيرهاي ديگر معنا پيدا ميکنند و ارائه تلاوت مطلوب، متوقف بر شناخت آواها و قواعد علمي و عملي آنهاست. تلاوت معنا محور، داراي ارکان ظاهري و باطني است. ارکان ظاهري آن عبارتاند از: واژگان، عبارات و جملهها، سياق کلام، و اسلوبهاي بياني قرآن، و ارکان باطني آن عبارتاند از: خشوع، حزن، سماع، و احساس. دانشهاي مؤثر در هندسه معنايي تلاوت عبارتاند از: دانش لغت، نحو، بلاغت، قرائات، تفسير و وقف و ابتدا. نتيجه اينکه سرشت و روح تلاوت قرآن، بستگي به ميزان فهم قاري از معاني ظاهر و باطن قرآن دارد و تلاوت مطلوب، نيازمند شناخت و تسلط بر ساختار مفهومي الفاظ و ترتيل آنهاست. در پايان، با توجه به بيان قرآن، شيوه تلاوت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و معصومان? و قاريان قرآن در طول تاريخ تلاوت، لحن و آهنگ تلاوت مطلوب قرآن بررسي و تحليل شده است. نتيجه پاياني اينکه تلاوت مطلوب قرآن، حاصل ترتيب آواها، مفاهيم و نظم آهنگ قرآن کريم است که هنگام شنيدن، گوش و جان آدمي را بهره‌مند ميسازد.

---

‫چکيده : نوشتار حاضر به بررسي روش‌هاي قرآن کريم در دعوت مردم به خدا و تبليغ دين اسلام و انتشار آموزه‌هاي اسلامي مي‌پردازد و اهداف تبليغ و اهميت آن را بررسي مي‌کند. نويسنده در ده فصل شروط تبليغ، شرايط مبلغ، هدف‌هاي تبليغ و بايسته‌هاي آن را بيان کرده است. وي در فصول اول تا سوم به بيان معناي لغوي و اصطلاحي تبليغ (دعوت) و اهميت آن از بعد اعتقادي، تشريعي (فقهي) و اخلاقي پرداخته و اهداف مهم تبليغ همچون: معرفت خداوند، هدايت و ارشاد انسان‌ها، احياي فکر و فطرت انساني، تربيت و تعليم و انتشار عدالت و مساوات در جامعه شرح مي‌دهد. در فصل چهارم شروط دعوت نجات دهنده و مراعات زمان و مکان در تبليغ مطرح شده و اتخاذ روش صحيح در تبليغ بر اساس برهان و استدلال منطقي، ضروري قلمداد مي‌شود. در فصل پنجم شيوه هاي تبليغ از طريق حکمت، موعظه حسنه و جدال احسن، همراه با ويژگي‌هاي هر يک از آن‌ها بيان مي‌گردد. در فصول ششم و هفتم ابزار تبليغ مانند سخنراني، کتابت و همچنين آداب تبليغ همچون: مراعات سطح فرهنگ‌هاي مختلف، احترام به ديگران، راستگويي در حديث، نگاه نکردن به تبليغ به عنوان تجارت و نداشتن تحجّر و جمود فکري شرح داده شده است. در فصل هشتم آفات تبليغ و علل عدم گرايش مردم به مبلغان و اموري مانند تکبر، هوا و هوس، تقليد کورکورانه، طغيان و اتراف، از عوامل توفيق نداشتن در تبليغ عنوان مي‌گردد. بيان وظايف مبلغ و شروط وي، مانند داشتن علم و بصيرت، عمل، اخلاص، صبر و استقامت و نترسيدن از غير خدا، از شرايط و ويژگي‌هاي اصلي يک مبلغ راستين قلمداد شده و وظايف وي: معالجه افکار انحرافي، امر به معروف و نهي از منکر، نشر تعاليم دين و نزديک کردن مردم به خدا ذکر گرديده است.