مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

امام خمینی (ره) که به تصریح همة محققان، از برجستگان و شارحان طراز اول مکتب عرفانی ابن عربی می‌باشد، در پیروی از گذشتگان خود نظریة وحدت وجود را با دید تکریم و احترام نگریسته و در جای‌جای کلام و شعر خویش برای ابراز و اثبات آن کوشیده است. ایشان معتقدند: وحدت وجود از دو حیث کلی در عرفان اسلامی و به طور کلی در اسلام حائز اهمیت است؛ اول آن که اعتقاد به وحدت وجود، اعتقاد عامه به اصل شریعت را در مواضعی تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و دیگر آن که در بینش عام مردم به فروع دین و احکام فرعیه تاثیرگذار است. همچنان که منتقدان این عقیده بر این باورند که اعتقاد به وحدت وجود یکی بودن خالق و مخلوق با هیچ‌یک از اصول عقلی روشن اسلامی چون: خلقت و آفرینش، توحید، قدرت، ایمان و... سازش ندارد و چنان که این عقیده پذیرفته شود، باید معنای حقیقی تمامی امور مذکور، به معانی باطل و نادرست تاویل گردد». کتاب حاضر، در چهار بخش تنظیم شده است. نگارنده نخست به شرح و بررسی مقدمات ورود به بحث وحدت وجود پرداخته، سپس سابقة وحدت وجود در خارج از قلمرو فرهنگی و سیاسی اسلام را مورد بررسی قرار داده است. همچنین جایگاه ابن عربی و آرای او را نزد امام بررسی کرده و وجوه اشتراک و افتراق امام و ابن عربی را دربارة موضوع بیان کرده است.

نوشتاری که پیش رو دارید حاوی مباحثی در باب خودشناسی و تعلیم و تربیت عرفانی است .این کتاب در قالب 5فصل تنظیم شده با عناوینی همچون : تاریخچه معنای رشد ـ ارکان وجودی هویت ـ سیر تکوین هویت ـ تناقض تربیت و وراثت ـ انسان کامل

بخش نخست کتاب شامل مطالبی است درباره خداشناسی، خلقت انسان و روح که با تکیه بر آیات قرآنی و ذکر چند مثال، نگاشته شده است .بخش دوم نیز مشتمل بر اشعار متفرقه‌ای از نگارنده است ;برای نمونه : ز هجر روی مادر دل پریشم/ همی خواهم که او آید به پیشم/ ز دستم بر نیاید خدمت او/ خدا داند خجل از کار خویشم .

در کتاب حاضر، تلاش بر آن است تا مباحثی دربارة خداشناسی مطرح و بررسی شود. در این بررسی آثار اعتقاد به خدا در مواردی چون: لذت عبادت و بندگی؛ پویایی و حرکت؛ وحدت و اتحاد؛ آرامش و قرار و...، معرفی شده و سپس معنای فطرت و جلوه‌های آن بیان شده است. در ادامه، تفاوت راه انبیا در خداشناسی بازگو و راه‌های یادآوری خدای فطری را در خودشناسی و تعقل و تفکر، اطاعت و بندگی بیان نموده ویژگی‌های خداشناسی فطری را مطرح و از این طریق به اثبات وجود خدا می‌پردازد.

کتاب حاضر، دومین دفتر از مجموعة «قلمرو عقلی در قلمرو روایات» است و به بازخوانی قواعد عقلی پیدا و پنهان در روایات اختصاص دارد. نگارنده در این دفتر، در سه بخش به اثبات مباحث وجود خداوند، توحید خداوند و جلال خداوند، در دو گفتار «علم خداوند»، و «قدرت خداوند» پرداخته است. در هر سه بخش این دفتر علاوه بر ارائة برهان‌های برگرفته از احادیث معصومین (ع) برای اثبات موضوعات ذکرشده، به بررسی دیدگاه‌های کلامی، فلسفی و عرفانی پیرامون همان برهان‌ها پرداخته می‌شود. هم‌چنین در گفتار دوم، قدرت خداوند در شش عنوان اصلی: ویژگی‌های قدرت؛ مراقبت قابلیت خداوند؛ جبر و اختیار؛ استطاعت؛ بدا و اولین مخلوق خداوند، بررسی شده است.